اقباشاوی :آخرین قطره‌های آبادان قدیم در تاج محل به تصویر کشیده شد

بیست و هشتمین شب از دی ماه سال ۹۴ سینمای سوره‌ی اصفهان میزبان فیلم تاج محل بود ، کمی بعد از نمایش فیلم جلسه‌ی نقد و بررسی با حضور دانش اقباشاوی ( کارگردان فیلم ) ، زهرا مشتاق (منتقد) و سید مهدی سجاد زاده (مجری) آغاز شد .

در ابتدای جلسه  مشتاق با تشریح المان‌های بومی فیلم مانند گرد و خاک آبادان ، کشتی‌ها و همین طور لهجه‌ها که همگی به ساخته شدن فضای حقیقی آبادان کمک کرده‌اند از این نشانه‌ها به عنوان نقطه‌ی قدرت فیلم یاد کرد .

اقباشاوی با اشاره به اینکه شهر آبادان هیچ‌گاه به صورت کاراکتری مستقل در سینمای ایران حضور نداشته ( به جز فیلم کوچه های عشق خسرو سینایی ) تأکید کرد بازسازی فضای شهری و حس و حال آبادان از مهم‌ترین اهداف فیلم بوده‌است .

کارگردان تاج محل توضیح داد پیشنهاد  آبادان به عنوان لوکیشن فیلم از طرف آقای رضا میرکریمی ( تهیه‌کننده‌ی فیلم ) با توجه به شناختی که از او و کریم‌نیکونظر به عنوان دو آبادانی داشت مطرح  و فضای داستان به آنجا منتقل شد .

او ادامه داد :« فلسفه‌ی زیربنای فیلم تاج محل عشق ورزیدن به یکدیگر است ، همان‌طور که در خود ساخت بنای تاج محل هم فلسفه‌ی عشق شاه‌جهان به همسرش که انسان خوب و خیری بود عامل ساخت این مسجد معروف شد.»

اقباشاوی در ادامه توضیح داد :«من در این فیلم به دنبال انقلابی خسته‌ای بودم (حسین) که نسلش در حال انقراض است اما در فیلم جای قهرمان با همسرش فریده که کم تر از او خسته است عوض می شود ، فریده با ایمانی خاص و ناب به شکلی عملی وارد میدان می‌شود ، به نظرم او قهرمان اصلی فیلم است.»

کارگردان فیلم تاج محل در جواب زهرا مشتاق که به جنبه های نئورئالیسم فیلم اشاره کرد و پرسید :«شاید می توانستی با حذف خواهر این جنبه ها را پر رنگ تر کنی و ادامه ای بر این فیلم بسازی.» عنوان کرد :« دیگر توان کار کردن در آن محیط را ندارم ، توان بیش‌تر از این دیدن رنج آن‌ها را ندارم.» سپس به خاطره‌ای  بعد از ساخت تاج محل اشاره کرد :« بعد از فیلم ده روزی را با بچه‌هایی که در این فیلم بازی کرده بودند زندگی کردم برای آنها کلاس نقاشی گذاشتم و در این روزها آنها خوشحال بودند و من ناراحت ، ناراحت بودم از دیدن وضع بد زندگی آن‌ها.»

منتقد این برنامه با اشاره به اینکه نباید خیلی منتظر کمک‌های دولتی برای این قشر باشیم و باید با شبکه های اجتماعی و حرکت های مردمی به آنها کمک کنیم عنوان کرد : «فیلم در دوره‌ی آقای شمقدری ساخته شده است ، دوره‌ای دشوار.»

اقباشاوی در تأیید حرف های او توضیح داد : فیلم دو سال و نیم و تا عوض شدن مدیریت بخش سینمایی حوزه‌ی هنری مجوز نمایش نگرفت ، فیلم در دوره‌ای ساخته شد که پر بود از سوء تفاهمها.»

زهرا مشتاق برای عوض کردن فضای سالن گفت :«بیایید از جنبه‌های خوب کار حرف بزنیم ، به نظر من تأثیری که دانش روی بچه‌های این فیلم گذاشته تا سال‌ها در ذهن آنها می‌ماند.»

کارگردان در تأیید نظر حضار که به بازی‌های خوب و روان فیلم اشاره داشتند و می‌خواستند بدانند او چگونه توانسته بین بازی بازیگران و نابازیگران فیلمش تعامل و تعادل برقرار کند گفت:« من سال ها دستیار کارگردان بوده‌ام . در این شغل تو یاد می‌گیری چگونه با بازیگران تمرین کنی ، چطور با هنرورها صحبت کنی و خلاصه اینکه یاد می‌گیری چطور مشاهده کنی . من از کارگردان‌هایی چون رسول صدرعاملی ، ابراهیم حاتمی کیا کار با نابازیگر و بازیگر را یاد گرفتم .»

منتقد جلسه در تأیید حرف‌های کارگردان از بازی خوب و روان جهانگیر میرشکاری تعریف کرد و فیلم تاج محل را مانند فیلم های علیرضا داوود نژاد فیلمی خانوادگی دانست که با بازی پدر و خاله و دوستان دانش اقباشاوی جان گرفته است .

زهرا مشتاق در ادامه گفت :«جنوبی بودن بازیگران و نابازیگران فیلم کمک زیادی به باورپذیری نقش های فیلم کرده است .»

اقباشاوی با اشاره به استراتژی کلی‌اش برای انتخاب بازیگران فیلم توضیح داد : «به جز حسین آقا که نقشش را پدرم بازی کرده است من برای بقیه ی نقش‌ها هر کس را که می‌توانست آبادانی صحبت کند و جلوی دوربین بازی راحتی ارائه دهد انتخاب کردم حتی در انتخاب خانم پریوش نظریه هم به این اصل توجه داشتم ایشان اصالتا ً از اهالی گچساران هستند و می‌توانند به خوبی لهجه‌ی آبادانی را صحبت کنند ، من با ایشان در فیلم دوئل آشنا شدم و همین آشنایی باعث همکاری ما در تاج محل شد . به نوعی هرکس می‌توانست آبادانی بازی کند می‌توانست در فیلم من بازی کند‌.»

کارگردان تاج محل در جواب علت انتخاب این نام برای فیلمش گفت :«پیشنهاد این نام از طرف نویسنده‌ی مشترک کار( کریم نیکونظر) داده شد و چند باری هم عوض شد اما سرانجام همین نام انتخاب شد .»

زهرا مشتاق با اشاره به فیلم «روز سوم» ساخته‌ی محمد حسین لطیفی که در آبادان اتفاق می‌افتد آن را نمونه‌ی نه چندان مناسبی از شهر آبادان دانست .

در تایید حرف های او اقباشاوی با صراحت اعلام کرد از این فیلم بدش می‌آید و معتقد است این فیلم نماد ابتذال چه در سینمای بومی و چه در سینمای دفاع مقدس است ، او با اشاره به صحنه ی شهید شدن مجید یاسر در این فیلم عنوان کرد این صحنه و شوخی با عینک ریبن او بسیار لوس و زننده است و ادامه داد تاج محل در جواب مزخرفاتی این چنین ساخته شده است .

کارگردان با اشاره به استفاده اش از المان‌های قدیمی شهر آبادان مثل ادویه ی جلالی ، تانکی‌ها ، شمشادها و معماری قدیمی آبادان گفت :« همه چیز امروز در آبادان عوض شده است ، آبادان الان مثل آمریکای لاتین دوران رکود و رهاشدگی و اختلاف طبقاتی شدید است . کاش این فیلم را در سال ۸۲ ساخته بودیم آن موقع شمشادها بیشتر بودند و معماری آبادان کمتر تغییر شکل داده بود .»

منتقد برنامه با خوشحالی از اینکه آبادان ترسیم شده در تاج محل خوب ازکار درآمده به حضار پیشنهاد داد برای داشتن درک درست از آبادان قبل از جنگ بهتر است کتاب «من چراغ ها را خاموش می‌کنم »اثر زویا پیرزاد را بخوانند.

دانش اقباشاوی توضیح داد :«ما سعی کردیم آبادان را با وصله و پینه درست کنیم و در فیلم نشان دهیم اما نسل امروز یعنی جوان‌های بیست ساله ی آبادانی دیگر آن آبادان را نمی‌شناسند . آبادانی که حاصل زندگی کردن بچه‌ها در منازل شرکتی اش با امکاناتی چون استخر و باشگاه و … در کنار هم به صورت اجتماعی ، شهری و صنعتی کسانی بود چون نجف دریا بندری ، ناصر تقوایی و خیلی های دیگر که نرمال و اجتماعی بودند.»

در پایان کارگردان تاج محل با اشاره به اینکه قرار است این فیلم در شهر آبادان ، در گروه هنر و تجربه برای مدت طولانی نمایش داده شود از این حرکت اظهار امیدواری کرد و گفت :«آخرین قطره‌های آبادان قدیم در تاج محل به تصویر کشیده شد. »

منبع: هنرو تجربه