جان گرفتن دوباره هلیل‌رود؛ شریان حیاتی جنوب کرمان

به گزارش بولتن نیوز، هلیل‌رود، یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های جنوب استان کرمان، پس از سال‌ها خشکسالی و کاهش شدید آورد آبی، بار دیگر نشانه‌هایی از حیات را بروز داده است. جاری شدن آب در این رودخانه، نه‌تنها یک رخداد طبیعی، بلکه رویدادی مهم با پیامدهای زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی برای منطقه به شمار می‌رود.

جایگاه هلیل‌رود در جنوب کرمان

هلیل‌رود به‌عنوان شریان حیاتی جنوب استان کرمان، نقش کلیدی در شکل‌گیری تمدن‌های کهن (از جمله تمدن جیرفت)، کشاورزی، تأمین آب سفره‌های زیرزمینی و تعادل اکولوژیک منطقه دارد. این رودخانه از ارتفاعات بافت و رابر سرچشمه گرفته و پس از عبور از دشت جیرفت، در نهایت به جازموریان می‌ریزد.

در دهه‌های گذشته، کاهش بارندگی، برداشت بی‌رویه آب، سدسازی و تغییرات اقلیمی باعث شد هلیل‌رود در بخش‌های وسیعی خشک یا کم‌جان شود؛ موضوعی که به نابودی تالاب جازموریان، افت شدید منابع آب زیرزمینی و مهاجرت روستاییان دامن زد.

وابستگی‌های زیست‌محیطی و اقتصادی

احیای موقت یا پایدار هلیل‌رود، وابستگی‌های متعددی را تحت تأثیر قرار می‌دهد:

کشاورزی منطقه: هزاران هکتار از باغ‌ها و مزارع جیرفت، عنبرآباد و مناطق اطراف به‌طور مستقیم به آب هلیل‌رود و تغذیه سفره‌های زیرزمینی وابسته‌اند.

تالاب جازموریان: حیات این تالاب، که نقش مهمی در کنترل ریزگردها و تنوع زیستی دارد، به جریان هلیل‌رود گره خورده است.

معیشت محلی: دامداری، کشاورزی و حتی مشاغل غیرمستقیم منطقه از وضعیت این رودخانه تأثیر می‌پذیرند.

محیط زیست و اقلیم محلی: جریان آب موجب کاهش گردوغبار، بهبود پوشش گیاهی و تعدیل دمای منطقه می‌شود.

نقش نهادها و مدیریت منابع آب

مدیریت هلیل‌رود به‌طور مستقیم به وزارت نیرو، شرکت آب منطقه‌ای کرمان، سازمان محیط زیست و مدیریت‌های محلی وابسته است. کارشناسان تأکید دارند که تداوم حیات این رودخانه نیازمند:

رهاسازی هدفمند آب سدها

مدیریت برداشت‌های کشاورزی

اصلاح الگوی کشت و در نظر گرفتن حق‌آبه محیط زیست است. 

جان گرفتن دوباره هلیل‌رود، اگرچه امیدبخش است، اما بدون برنامه‌ریزی بلندمدت و مدیریت یکپارچه منابع آب، می‌تواند صرفاً یک اتفاق مقطعی باشد. این رودخانه جایگاهی فراتر از یک مسیر آبی دارد؛ هلیل‌رود ستون فقرات حیات جنوب کرمان است و آینده منطقه به چگونگی حفاظت و بهره‌برداری از آن وابسته خواهد بود.