تحریم های کور

 بولتن نيوز_ صفحه انرژي، امروز کلنگ ساخت خط لوله ایران-پاکستان در کشور همسایه به زمین زده می شود. تصمیم پاکستان برای گسترش همکاری با ایران در زمینه انرژی در حالی است که ایران تحت تحریم های شدید غرب قرار دارد و آمریکا بارها هشدار داده است که پاکستان جایگزین های دیگری برای تامین انرژی دارد و از این رو از اسلام آباد خواسته است از پروژه خط لوله گاز ایران-پاکستان چشم پوشی کند.

 روز جمعه فرانسوا نولاند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در جریان نشست خبری هفتگی در واشنگتن اعلام کرد تصمیم پاکستان به احداث خط لوله ایران-پاکستان نگرانی های جدی را ایجاد کرده و هشدار داد که "آمریکا امیدوار است اسلام آباد در مسیری که تحریم های آمریکا را علیه این کشور به دنبال خواهد داشت، حرکت نکند."

با این وجود پاکستان مصمم به اجرای پروژه است، پروژه ای که لوله گذاری آن در ایران به پایان رسیده و ادامه آن در خاک پاکستان امروز کلید می خورد. اگر بپذیریم که پاکستان از متحدان کلیدی آمریکا و بزرگ ترین دریافت کننده کمک های مالی این کشور در منطقه است، این سوال طرح می شود که کدام الزامات پاکستان را بر آن می دارد تا به اصرار فراوان واشنگتن برای چشم پوشی از پروژه خط لوله صلح نه بگوید؟

اگرچه به نظر می رسد متحدان آمریکا در غرب بیشتر پایبند تحریم ها هستند، اما به نظر می رسد در آسیا وضعیت به گونه ای دیگر است.

علاوه بر مزیت های اقتصادی بسط همکاری های انرژی با ایران، به نظر می رسد جایگاه پیوسته در حال تضعیف آمریکا در سیاست های منطقه ای بر سیاست خارجی کشورهای منطقه تاثیر می گذارد و آنان را به طور فزاینده ای به خروج از دایره تصمیم گیری درچارچوب هایی که آمریکا طراحی کرده است، ترغیب می کند. تازه ترین نشانه بحران آمریکا در روابط منطقه ای اظهارات کرزی رییس جمهور افغانستان در روز گذشته بود که همزمان با حضور وزیر دفاع آمریکا در این کشور، اعلام کرد واشنگتن برای ناامن کردن افغانستان با طالبان همکاری می کند تا برای حضور نیروهایش در افغانستان بهانه تراشی کند.

درغرب کشورمان، در عراق، جایی که آمریکا هنوز نیروی های نظامی قابل توجهی دارد و می کوشد سیاست های خود را بر بغداد دیکته کند، طی روزهای گذشته شاهد توافق های قابل توجهی میان تهران و بغداد در زمینه انرژی بودیم . اما کمی آن سو تر در شرق افغانستان و پاکستان، سخنگوی وزارت خارجه چین طی یک کنفرانس خبری با دفاع از حق ایران در استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای، تحریم های آمریکا علیه ایران را "کور" توصیف کرد.

استفاده از واژه "تحریم های کور" در روزهای گذشته در مطبوعات اروپا نیز رواج داشت. آنجا که خبرنگار فایننشال تایمز در گزارشی از تهران به نقل از مصاحبه شوندگانی که عمدتا وارد کنندگان بخش خصوصی بودند و تاثیر تحریم ها بر کمبود دارو برای بیماران را مورد تاکید قرار داده بودند، از واژه "تحریم های کور" استفاده کرده و آن را تیری که کورکورانه به سوی ٧٥ میلیون ایرانی شلیک شده است، توصیف کرده بود.

تحریم ها اگر چه تنگناهایی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرده است اما بازی با حاصل جمع صفر نبوده است که طرف برنده و بازنده داشته باشد.

احتمالا تا کنون مطالعه جامعی در باره تاثیر تحریم ها بر بهای نفت جهانی در طی بیش از یک سالی که از تشدید تحریم ها علیه ایران می گذرد، انجام نشده است. اما شاید بتوان ادعا کرد که عوامل ژئوپولتیک و عمدتا کشمکش بر سر برنامه هسته ای ایران حدود ١٠ دلار بهای هر بشکه نفت را در سال ٢٠١٢ افزایش داده است، رقمی که با احتساب مصرف حدود ٩٠ میلیون بشکه نفت در روز در جهان، بر تشدید بحران اقتصادی که اروپا گریبانگیر آن است، تاثیر داشته و نشانه دیگری است حاکی از "کور" بودن تحریم ها.

همین چند روز پیش موسسه استراتفور در مقاله ای با عنوان "اروپا، بیکاری و بی ثباتی"، به انتخابات چندی پیش ایتالیا اشاره کرد که یک حزب نه چندان مطرح با نام "جنبش ٥ ستاره" به رهبری یک کمدین ایتالیایی یک چهارم آرای رای دهندگان را از آن خود ساخت. استراتفور می گوید که ظهور و بروز چنین جریاناتی به معنای تبدیل شدن معضل بیکاری اروپا به یک بحران اجتماعی است. استراتفور می افزاید اگر چه جنبش فاشیسم در اروپا مرده است اما ظهور احزاب ناشناخته در سرتاسر اروپا از یونان گرفته تا اسپانیا و ایتالیا نشانه های تهدید کننده ای است، احزابی که خیل بیکاران پایگاه طبقاتی آنان را تشکیل می دهند و خواستار بازتعریف نظام اقتصادی اجتماعی در اروپا هستند.

جان کلام آن که به نظر می رسد تحریم ها به طور فزاینده ای برای شماری از بازیگران نظام بین الملل گران تمام می شود و در یک تحلیل مبتنی بر هزینه-سود آنان را طور فزاینده ای به خروج از شعاع تحریم ها سوق می دهد.  

حشمت الله رضوی

منبع: شانا