اسنپ بک فعال شده است؟
گروه بین الملل: رحیمی روشن حسن در یاددداشتی تحت عنوان اسنپ بک فعال شده است؟، نوشت: کشورهای اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام قول دادند که جای آمریکارا پر می کنند. با ایجاد سیستم مالی جدید بنام «اینستکس» برای ارتباط با ایران برجام را ادامه خواهند داد اما این کار ا نکرند یا نتوانستند انجام دهند.
به گزارش بولتن نیوز حسن رحیمی روشن، دانشیار علوم سیاسی دانشگاه بوعلی سینا در یادداشتی تحت عنوان اسنپ بک فعال شده است؟، نوشت: دو کشور فرانسه و انگلستان در تاریخ هفتم مهر سال جاری براساس نامه ای که 30 روز قبل به شورای امنیت ارسال کرده بودند اعلام کردند که تحریم¬های شورای امنیت را که در هنگام تصویب برجام در قطع نامه جدید تری بنام 2231 تجمیع شده بود فعال میکنند. اعلام این خبر کافی بود که بازار های مالی در ایران دچار التهاب شوند و در حالیکه بر همگان روشن است بر فرض اعمال مجدد تحریم هایی که در قطعنانه 2231 آمده در واقع هیچ تحریم جدیدی بر تحریم های قبلی که آمریکا و اروپا برایران تحمیل کرده اند افزوده نخواهد شد. زیرا تحریم های سازمان ملل صرفا تبادل و معاملات تسلیحاتی و هسته ای را هدف گرفته اما تحریمهای آمریکا بسیار وسیع تر است سالها است که اجرا می¬شود.
با این توضیح ،پرسش این یاد داشت است که آیا همین اسنپ بک با تعریف و کیفیت فوق آیا واقعا فعال شده است؟ شاید پرسش عجیبی به نظر برسد! اما به دلایلی که در پی خواهد آمد می بینیم که واقعیت به شکل دیگری است که در سانه ای داخلی و خارجی به آن توجه نشده است.
شورای امنیت اگر قرار باشدکشوری را تحریم کند قدم اول تصویب شورای امنیت است که حد اقل 9رای لازم دارد یعتی پنج رای اعضای دایم و چهار رای اعضای غیر دایم (گرچه شورای امنیت همیشه تلاش دارد مصوباتش با رای هر 15 عضو باشد) اگر قطعتامه ای این مسیر را طی کرد در واقع مجوز سیاسی و حقوقی برای تحریم کشور مورد نظر شکل گرفته است اما هنوز کافی نیست.
لذا قدم دومی لازم است که تحریم تصویب شده اجرایی شود. برای این که نحوه اجرایی شدن و در واقع عملیاتی شدن یک قطع نامه را توضیح دهیم ابتدا لازم است اشاره کنیم که سازمان ملل که در واقع اجتماعی از دولت های عضو است چند بخش دارد. یکی مجمع عمومی سازمان ملل است که مرکب از نماینده تمام کشور های عضو است در واقع هر کشور در سازمان ملل یک هیات نمایندگی دارد که امورات مربوط به نمایندگی از کشور خود را انجام میدهند. مجمع عمومی سازمان ملل متحد ترکیبی است از نمایندگان همه کشور ها. شورای امنیت سازمان ملل که در واقع قدرت اصلی را در سازمان ملل در دست دارد مرکب است از پنج عضو دایم و ده عضور غیر دایم که دوسال یک بار با نظر مجمع عمومی و تایید اعضای دایم انتخاب می¬شوند.
برای اجرای ماموریت های سازمان ملل بخشی اداری و اجرایی لازم است که کارهای روز مره ر ا انجام میدهد. هم چنین برای اجرای تحریم¬هایی که ممکن است علیه کشوری انجام شود ماموران و نیروی کارشناسی لازم از هیات های نمایندگی کشور های عضو شورای امنیت برگزیده می¬شوند. در پى تصويب هر قطعنامه‌اى در سازمان ملل که واجد يکى از انواع تحريم عليه کشور يا کشورهايى خاص باشد، کميته‌اى موسوم به «کميته پيگيرى قطعنامه» تشکيل مى‌شود. گاهی علاوه بر کمیته تحریم یک گروه کارشناشی متشکل از کارشناسان مختلف برای نظارت بر اجرای تحریم تشکیل می¬شود وظیفه کمیته پیگیری تحریم به طور خلاصه عبارت است از؛
- ازدریافت اطلاعات در رابطه با اقدامات اتخاذ شده، تمامی کشورها در مورد رعایت تحریم های اعمال شده علیه کشور تحریم شده
- بررسی و اتخاذ اقدامات مقتضی در خصوص اطلاعات مربوط به نقض های احتمالی اقدامات مقرر شده در بند های قطعنامه مزبور
- بررسی و تصمیم گیری در خصوص درخواست های مربوط به معافیت‌های احتمالی مقرر در بندهای قطعنامه؛
- ارائه گزارش به شورای امنیت در خصوص کار کمیته و در خصوص اجرای این قطعنامه،ترکیب این کمیته و بودجه لازم برای آن و اعضای آن باید به تایید مجدد شورای امنیت برسد
. در این جا است که هر یک از اعضای دایم شورای امنیت می توانند تشکیل این کمیته را «وتو» کنند و مانع از تشکیل آن برای اجرای قطعنامه بشوند. لاکن معمولا این اتفاق نمی افتد. چرا که اگر قطعنامه ای تصویب شده پس حتما رای موافق پنج عضو دایم را داشته است از این رو کشوری که در هنگام تصویب قطعنامه رای مثبت داده است تشکیل کمیته پیگیری و اجرایی آن را وتو نمیکند! اما شاید برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت، یک استثنایی در مورد قطع نامه 2231 و اسنپ بک به وجود آمده است.
چرا؟ چون رای گیری برای افعال شدن اسنپ بک برعکس معمول بوده و از کشورهای عضود نپرسیده شده است که آیا با تحریم ایران موافقید یانه؟ زیرا در این صورت روسیه و چین «وتو» میکردند و قطعنامه تصویب نمیشد!
اما برعکس، از اعضا پرسیده شده است که آیا با ادامه تعلیق تحریم های ایران که در برجام وقطعنامه 2231 آمده است موافقید یانه؟! در این مورد روسیه و چین موافق ادامه تعلیق تحریم¬ها بوده اند پس رای موافق دادهاند و «وتو کردن» معنی نداشته است. در مقابل آمریکا انگلیس و فرانسه و شش کشور دیگر مخالف ادامه تعلیق تحریم¬ها بودند و رای مخالف داده اند. از این رو روسیه و چین اگر صادق باشند می توانند از تشکیل کمیته پیگیری تحریم جلوگیری کنند و آن را «وتو »کنند در نتیجه اسنپ بک فعال نخواهد شد!
با توجه به سخنرانی نماینده روسیه در قبل و بعد از رای گیری در باره تمدید لغو تحریمها -که با مخالفت غرب رو برو شد- که میگوید: نه اسنپ بک فعال شده و نه فعال خواهد شد بلکه قطعنامه 2231 در 26 مهر تمام می¬شود و دبیرخانه شورای امنیت نه حق دارد کمیته پیگیری تحریم را فعال کند و نه حق دارد گروه نظارت کارشناشی را براجرای فطعنامه ها فعال کند وروسیه میتواند از ابزار های خود برای عدم شکل گیری آنها استفاده کند.
در مورد تحریم های کره شمالی روسیه در یک مورد این اقدام را انجام داد وتشکیل این کمیته را «وتو» کرد. بنا براین روسیه و چین می توانند سازو کار اجرایی و نظارت اسنپ بک را مختل کنند و از اجرای اسنپ بک جلو گیری کنند.
اشکال حقوقی دیگر این است که دولتی می¬تواند اسنپ بک را فعال کند که عضو برجام باشد. آمریکا که چند سال پیش از برجام خارج شده اما انگلیس و فرانسه گرچه ظاهرا از برجام خارج نشده اند اما عملا برجام را نقص کرده اند و براساس متن برجام کسی میتواند اسنپ بک را فعال کند که خود ناقض برجام نباشد.
کشورهای اروپایی پس از خروج آمریکا از برجام قول دادند که جای آمریکارا پر می کنند. با ایجاد سیستم مالی جدید بنام «اینستکس» برای ارتباط با ایران برجام را ادامه خواهند داد اما این کار ا نکرند یا نتوانستند انجام دهند.
نقض دوم کشور های اروپایی در مورد برجام در مورد حد غنی سازی اورانیوم رخ داد. بیانیه اخیر آنها برخلاف متن برجام که غنی سازی سه ونیم درصد را پذیرفته است_ خواستار قطع غنی سازی در ایران شدند لذا از لحاظ حقوقی و ساز و کار خود برجام حق فعال سازی اسنپ بک را ندارند
از این رو اگر روسیه وچین همان گونه عمل کنند که تا کنون گفته اند و ایران نیز دیپلماسی فعالی را در پیش بگیرد و ایرادات حقوقی اسنپ بک را به شرکای تجاری اش گوشزد کند اجرای عملی اسنپ بک تقریبا منتفی است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
