خواب خرگوشی تیم برجامی و ضرورت ارسال لایحه به کمیسیون مشترک

گروه بین الملل: با پایان یافتن دوره ده‌ساله توافق هسته‌ای (برجام)، بحث‌ها درباره سرنوشت این توافق و نحوه مواجهه ایران با رفتار کشورهای اروپایی و آمریکا دوباره شدت گرفته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تیم دیپلماسی ایران نباید در برابر تفاسیر نادرست از «مکانیزم ماشه» منفعل عمل کند و باید با اقدام حقوقی و مستند به کمیسیون مشترک برجام ورود کند.

پایان ده‌ساله برجام و لزوم تصمیم‌گیری جدید

به گزارش بولتن نیوز، بر اساس متن توافقنامه برجام، پس از گذشت ده سال از زمان اجرای آن، طرف‌ها باید درباره ابطال یا ادامه توافق با الحاقیه‌های جدید تصمیم‌گیری کنند. اما برخی از بانیان این توافق، از جمله عباس عراقچی و تخت‌روانچی، پایان برجام را مترادف با آغاز خودکار مکانیزم ماشه تفسیر کرده‌اند؛ برداشتی که کارشناسان آن را «عذر بدتر از گناه» می‌دانند.

آمریکا و اروپا ناقضان اصلی برجام

با خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های اولیه و ثانویه، عملاً توافق از سوی واشنگتن نقض شد. سه کشور اروپایی نیز به دلیل وابستگی به اقتصاد آمریکا نتوانستند تعهدات خود را اجرا کنند. یکی از نمونه‌های بارز این نقض، ناتوانی سازوکار مالی اینستکس در انجام حتی یک تراکنش واقعی بود.
بر این اساس، ایران نه‌تنها ناقض توافق نبوده، بلکه این آمریکا و اتحادیه اروپا هستند که باید پاسخگوی نقض اساسی تعهدات برجامی باشند.

ضرورت اقدام فوری وزارت خارجه

کارشناسان تأکید دارند که وزارت امور خارجه باید با مشورت روسیه و چین، هرچه سریع‌تر لایحه‌ای مستند و حقوقی به کمیسیون مشترک برجام ارائه کند. در این لایحه باید تمامی موارد نقض توافق از سوی غربی‌ها به‌طور مستند ذکر شود.
بر اساس مفاد توافق، این موضوع در یک پانل سه‌نفره متشکل از نماینده ایران، نماینده اتحادیه اروپا و یک عضو مرضی‌الطرفین بررسی خواهد شد. چنین اقدامی می‌تواند نقض تعهدات طرف‌های غربی را به‌صورت حقوقی در مجامع بین‌المللی اثبات کند.

نقش روسیه در طراحی مکانیزم ماشه

یادآوری این نکته ضروری است که اساساً ایده درج مکانیزم ماشه در متن برجام در سال ۲۰۱۵ از سوی روسیه پیشنهاد شد. مسکو که تجربه طولانی از بدعهدی‌های آمریکا و اروپا داشت، این بند را برای جلوگیری از بازگشت خودکار تحریم‌ها پس از انقضای توافق گنجاند.
با این حال، برخی دیپلمات‌های ایرانی در حال حاضر این مکانیزم را به‌گونه‌ای تفسیر می‌کنند که گویا به معنای بازگشت فوری تحریم‌های شورای امنیت است؛ برداشتی که کارشناسان آن را نادرست و ناشی از ضعف تحلیل می‌دانند.

ضرورت اقدام عاجل

اکنون زمان آن رسیده است که ایران با بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقوقی برجام و حمایت شرکای راهبردی خود، مسیر حقوقی مقابله با بدعهدی غرب را در پیش گیرد. تنها از این طریق می‌توان در برابر فشارها و تفاسیر غلط از مکانیزم ماشه ایستادگی کرد و از بازگشت تحریم‌های غیرقانونی جلوگیری نمود.