پس از نادیده گرفتن هشدارهای بولتن‌نیوز؛ افشای خسارت ۳۰۰۰ میلیاردی با مشت و لگد متوقف شد!

گروه اقتصادی، در پی افشای خسارت ۳ هزار میلیارد تومانی آتش‌سوزی کارخانه هیپ لیچینگ سونگون، عضو هیئت‌مدیره شرکت مولیبدن مس آذربایجان در جریان مجمع سالیانه شرکت ملی مس ایران مورد حمله فیزیکی قرار گرفت. این حادثه در حالی رخ داد که بولتن‌نیوز پیشتر در فروردین ماه هشدار داده بود که پروژه مزبور درگیر بحران‌های مدیریتی، ایمنی و زیست‌محیطی است.

به گزارش بولتن نیوز، هفته گذشته، مجمع سالیانه شرکت صنایع ملی مس ایران به صحنه درگیری بدل شد؛ آن‌هم نه بین سهامداران ناراضی یا معترضان بیرونی، بلکه میان مدیران و اعضای درون ساختار. در جریان این نشست، یکی از اعضای هیئت‌مدیره شرکت مولیبدن مس آذربایجان، با استناد به اسناد و مدارک، مشغول افشای جزئیات خسارت ۳۰۰۰ میلیارد تومانی آتش‌سوزی در پروژه هیپ لیچینگ سونگون بود که ناگهان مورد هجوم فیزیکی قرار گرفت تا روایت نیمه‌تمامش از فاجعه خاموش بماند.

گزارش‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی، از جمله "بیداری آذربایجان"، حاکی از آن است که این حمله سازمان‌یافته و با هدف جلوگیری از بیان حقایق صورت گرفته است. منابع خبری حاضر در جلسه نیز تأیید می‌کنند که عده‌ای به‌طور هماهنگ و هدفمند اقدام به قطع سخنان افشاگر و ضرب‌وشتم وی کردند. این اتفاق زمانی رخ داد که مخاطبان منتظر شنیدن جزئیات فنی خسارت، نشت اسید، دلایل حادثه و مسئولان پشت پرده آن بودند.

ماجرا کارخانه هیپ لیچینگ به یک حادثه ساده صنعتی محدود نمی‌شود. آتش‌سوزی اول بهمن ۱۴۰۳ در کارخانه هیپ لیچینگ مجتمع مس سونگون، که مخازن گازوئیل و واحد SX را درگیر کرد، نشانه‌ای هشدارآمیز از زنجیره‌ای از سوءمدیریت‌ها و بی‌توجهی‌های فنی و ایمنی بود. به گفته برخی کارکنان، علت حادثه "جوشکاری غیرایمن" در مجاورت مخازن سوخت عنوان شده است؛ روشی پرریسک که در پروژه‌ای از این دست، نشان از فقدان نظارت مؤثر دارد.

در حالی که منابع داخلی از خسارت سنگین ۳ هزار میلیارد تومانی سخن می‌گویند، مدیرعامل وقت شرکت ملی مس ایران، در بازدید سوم بهمن خود از محل، این خسارت‌ها را «ناچیز» خوانده بود. مقایسه این برآورد با ارزش سالانه کارخانه (حدود ۳۰ میلیون دلار) و بودجه عمرانی استان آذربایجان شرقی (۵ هزار میلیارد تومان) گویای آن است که سخنان وی، بیش از آنکه واقع‌بینانه باشد، تلاش برای کنترل تبعات افشاگری‌ها بوده است.

نکته قابل‌تأمل آن است که بولتن‌نیوز پیش از این و در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۴۰۴، به‌روشنی نسبت به خطرات ایمنی، ضعف‌های فنی و تبعات زیست‌محیطی پروژه هیپ لیچینگ هشدار داده بود. گزارش این رسانه با عنوان "فاجعه‌ای در سکوت" پرده از آن برداشته بود که چگونه پروژه‌ای که قرار بود نماد صنعتی‌سازی در آذربایجان شرقی باشد، به بحرانی برای محیط‌زیست و بیت‌المال بدل شده است.

قرارداد احداث کارخانه، که در پاییز ۱۳۹۷ با هزینه اولیه ۵۹۲ میلیارد ریال و ۶.۹ میلیون یورو منعقد شد، پس از سال‌ها توقف، در خرداد ۱۴۰۲ توسط مرحوم شهید ابراهیم رئیسی افتتاح شد. اما خیلی زود، گزارش‌های نشت اسید سولفوریک، ایرادات اجرایی، نارضایتی محیط‌زیست و توقف‌های پی‌درپی تولید، زنگ خطر را به صدا درآوردند.

افشاگری اخیر، ظاهراً نقطه پایان صبر بخشی از بدنه مدیریتی بوده که دیگر نمی‌خواستند حقیقت پنهان بماند. اما به نظر می‌رسد اراده‌ای در بدنه حاکمیتی و مدیریتی وجود دارد که نمی‌خواهد این افشاگری‌ها علنی شود.

مسائل مطرح‌شده، تنها به خسارت مالی محدود نمی‌شود. نشت اسید سولفوریک از مخازن به خاک منطقه حفاظت‌شده ارسباران، تهدیدی جدی برای تنوع زیستی از جمله گونه‌های نادر مانند قره‌خروس و سایر گونه‌های جانوری منطقه است. تاکنون هیچ گزارش رسمی و شفافی درباره میزان آسیب‌های زیست‌محیطی منتشر نشده است

.

از سوی دیگر، نهادهای نظارتی چون سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات، سازمان حفاظت محیط‌زیست و حتی دستگاه قضایی، تاکنون واکنشی درخور به این موضوع نشان نداده‌اند. نه خبری از برخورد با مقصران است، نه شفاف‌سازی درباره میزان خسارات، نه بررسی‌های مستقل از ابعاد زیست‌محیطی حادثه.

تا زمانی که مدیران ارشد، نهادهای نظارتی و مسئولان زیست‌محیطی، پاسخی روشن، دقیق و مستند ارائه ندهند، دود این آتش‌سوزی همچنان در چشم مردم، سهامداران و طبیعت زیبای ارسباران خواهد رفت. اکنون زمان روشنگری است، نه خاموش کردن صداها.