زیبایی به قیمت بیماری! چگونه بازار ۲.۴ میلیارد دلاری لوازم آرایش قاچاق، سلامت ایرانیان را نشانه گرفته است؟

گروه اجتماعی: در بازاری که تقاضا برای زیبایی، ایران را به رتبه هفتم مصرف در جهان و اول خاورمیانه رسانده، سیاست‌گذاری‌های تجاری به جای ساماندهی، مسیری پرخطر را پیش پای مصرف‌کنندگان گشوده است. سیاستی که با هدف حمایت از تولید داخل و جلوگیری از خروج ارز، واردات لوازم آرایشی و بهداشتی را ممنوع کرد، اما در عمل به گفته رئیس انجمن واردکنندگان این محصولات، نه تنها به اهداف خود نرسید، بلکه یک هیولای ۸۰۰ میلیون دلاری را به جان بازار انداخت و حجم قاچاق را از ۱.۶ میلیارد دلار به ۲.۴ میلیارد دلار در سال رساند. این سونامی قاچاق، حالا زنگ خطر یک بحران جدی در سلامت عمومی را به صدا درآورده است؛ بحرانی که به گفته یک نماینده مجلس، با شیوع ۲۹۶ نوع بیماری در ارتباط مستقیم است و هشدارهای سازمان غذا و دارو درباره رژلب‌های سمی، تنها نوک کوه یخ آن به شمار می‌رود.

به گزارش بولتن نیوز، زمانی که درهای گمرک به روی واردات قانونی لوازم آرایشی بسته شد، بسیاری تصور می‌کردند که این اقدام، فرصتی طلایی برای تولیدکنندگان داخلی و پایانی بر سلطه برندهای خارجی خواهد بود. اما آمارها روایتی دیگر و تلخ‌تر را بازگو می‌کنند. موسی احمدزاده، رئیس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های بهداشتی، آرایشی و عطریات ایران، با صراحت از شکست این سیاست پرده برمی‌دارد. او تأکید می‌کند: «زمانی که ممنوعیت واردات لوازم آرایشی بهداشتی شکل گرفت حدود یک میلیارد و ششصد میلیون دلار قاچاق داشتیم ولی از وقتی که ممنوع شد قاچاق افزایش یافت. الان حدود دو میلیارد و چهارصد میلیون دلار قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی داریم.»

این افزایش ۸۰۰ میلیون دلاری، به معنای از دست رفتن هزاران میلیارد تومان درآمد گمرکی و مالیاتی برای دولت، تقویت شبکه‌های زیرزمینی و سازمان‌یافته قاچاق، و تضعیف تولیدکنندگان رسمی است که باید با رقیبی بی‌رحم و غیرقابل ردیابی رقابت کنند؛ رقیبی که نه مالیات می‌دهد و نه هیچ تعهدی به کیفیت و سلامت دارد.

بُعد اقتصادی این پدیده هرچقدر نگران‌کننده باشد، فاجعه اصلی در حوزه سلامت عمومی رخ می‌دهد. عبدالعلی رحیمی مظفری، عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس، با آماری تکان‌دهنده، ابعاد این خطر را روشن می‌سازد. به گفته او، «با ۲۹۶ نوع بیماری به دنبال قاچاق لوازم آرایشی و بهداشتی غیر استاندارد به کشور مواجه هستیم.» این محصولات که در کارگاه‌های زیرزمینی و بدون هیچ‌گونه نظارت بهداشتی تولید شده و از مبادی غیررسمی وارد کشور می‌شوند، حاوی فلزات سنگین، مواد شیمیایی سمی و ترکیبات سرطان‌زا هستند که می‌توانند عوارض جبران‌ناپذیری از حساسیت‌های پوستی گرفته تا ناباروری و انواع سرطان‌ها را برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشند.

هشدار اخیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو درباره «رژلب‌های جامد و مایع فاقد مجوز» که به وفور در سطح بازار یافت می‌شوند، یک نمونه عینی از این تهدید است. این سازمان صراحتاً اعلام کرده است که مصرف این محصولات «می‌تواند خطراتی برای سلامت مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشد». این هشدارها در حالی صادر می‌شود که بخش عمده‌ای از بازار در تسخیر محصولاتی است که هیچ شناسنامه و مجوزی ندارند و مصرف‌کننده در هنگام خرید، هیچ ابزاری برای تشخیص کالای اصلی از تقلبی و سالم از ناسالم در دست ندارد. محصولاتی مانند:

رژلب جامد:
▫️ ROMANTIC MATTE
▫️ DANI ONE
▫️ MODA (مخملی)
▫️ VOV
▫️ FARMASI (مات)
▫️ FLORMAR
▫️ ORIFLAME

رژلب مایع / برق لب:
▫️ Karite
▫️ ROMANTIC MATTE
▫️ LIPGLOSS ROMANTIC MATTE
▫️ WARDABEAUTY
▫️ EMELIE (براق‌کننده)
▫️ Flormar (برق لب)

اما چه چیزی این بازار سیاه عظیم و خطرناک را تا این حد پررونق نگه داشته است؟ پاسخ در آمار مصرف نهفته است. ایران با سرانه مصرفی حدود ۲.۵ برابر میانگین جهانی، یکی از بزرگترین بازارهای لوازم آرایش در دنیاست. این تقاضای بالا که ریشه در عوامل فرهنگی و اجتماعی دارد، با ممنوعیت واردات از بین نرفته، بلکه صرفاً از کانال قانونی به سمت کانال‌های غیرقانونی سوق داده شده است. وقتی مصرف‌کننده ایرانی به دنبال برند و کیفیت مشخصی است که در بازار رسمی یافت نمی‌شود، قاچاقچیان این خلأ را با محصولات تقلبی و خطرناک پر می‌کنند. در واقع، سیاست ممنوعیت، بدون توجه به این عطش بازار، عملاً مصرف‌کنندگان را به آغوش شبکه‌های قاچاق هدایت کرده است.

مجموعه این حقایق، تصویری روشن از یک سیاست شکست‌خورده را ترسیم می‌کند. ممنوعیت واردات لوازم آرایشی نه تنها به رشد تولید داخل کمکی نکرده، بلکه با دمیدن در کوره قاچاق، اقتصاد زیرزمینی را فربه‌تر کرده و مهم‌تر از آن، سلامت میلیون‌ها شهروند ایرانی را با تهدیدی جدی مواجه ساخته است.