جنگهای نفتی و پلتیک آمریکا برای مالکیت میادین نفتی عراق

گروه بین الملل، نفت همیشه یکی از پارامترهای دخیل در تصمیم گیری های آمریکا در مورد عراق بوده است، یکی از انگیزه های اصلی در تهاجم سال 2003 و پس از آن اشغال خونین این کشور. اکنون که رییس جمهور اوباما در حال بازگرداندن نیروهای آمریکا به عراق است، مساله نفت دوباره سر زبانها افتاده است.  

به گزارش بولتن نیوز به نقل از کنسرسیوم نیوز، حمله جرج بوش به عراق باعث شد که شرکت های نفتی آمریکا و دیگر کشورهای غربی بتوانند سهم بزرگی در میدان های نفتی عظیم این کشور به دست آورند، سهمی که اکنون مورد تهدید داعش قرار گرفته و می تواند حداقل یکی از دلایل تصمیم باراک اوباما برای بازگشت نظامی آمریکا به این بحران باشد.  
یکی دیگر از مسائل مشکل ساز کنترل بعضی از میادین نفتی بزرگ توسط کردستان و تمایل آن به استقلال است. آنتونیا جوهاز، یک تحلیلگر نفت و خبرنگار تحقیقی می گوید:‌" شرکت های نفتی غربی و دولت اوباما اجازه نخواهند داد که داعش کردستان را کنترل کند و تمایل دارند با دخالت نظامی این هدفشان را محقق سازند."
جوهاز مطالب مفصلی در مورد صنعت نفت و جنگ های عراق نوشته است، از جمله دو کتاب به نام های "دستور کار بوش" و "استبداد نفت". وی اخیرا گفتگویی با پایگاه اینترنتی گلوبال ریسرچ در مورد تحولات عراق انجام داده است.  
سوال: چرا کردها و کردستان برای آمریکا اهمیت زیادی دارند؟ این رابطه چه شکلی است؟ چه چیزی باعث حرکت آمریکا شده است؟
پاسخ:‌آشکار است که ما به خاطر نفت وارد اقدام نظامی شده ایم. اما دولت اوباما دولت بوش نیست. برای من واضح است که اگر تنها مساله مهم در کردستان حفاظت از منافع نفتی بود ما وارد اقدام نظامی نمی شدیم. البته اگر اکنون دولت بوش بر سر کار بود، ما این کار را می کردیم.  
تهاجم سال 2003 به عراق به خاطر خیلی چیزها اتفاق افتاد، اما یکی از مهمترین آنها نفت و تمایل به واردکردن شرکت های نفتی غربی به عراق بود. این هدف توسط دولت بوش محقق شد. امروز اکسون در یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان در حال استخراج نفت است. دیگر شرکت های غربی مانند بریتیش پترولیوم و شل، که از شرکت های بزرگ غربی هستند، در عراق کارشان را به خوبی انجام می دهند. با این وجود، از همان آغاز حمله مساله مهمی وجود داشت به نام کردستان که خواهان استقلال از بقیه عراق بود.  
کردها تلاش می کردند تا نظر مساعد غربی ها برای رسیدن به این هدف را به دست آورند. یکی از نقاط قوت کردها این است که آنها حجم عظیمی از نفت را در اختیار دارند. گرچه دولت بوش توانست جایگاه بسیار خوبی برای شرکت های نفتی غربی در بقیه عراق ایجاد کند، اما چیزی که نتوانست به دست آورد قانون نفت عراق بود که شرکت های غربی پیش نویس آن را تهیه کردند و دولت بوش آن را ارائه کرد.  
دولت کردستان به بهترین شکل پذیرای شرکت های نفتی غربی بود. دولت مرکزی عراق تا این حد خود را نباخت. کردها بله را گفتند. خیلی زود، کردها نسخه خودشان از قانون نفت عراق را تصویب کردند و شروع به امضای قرارداد با شرکت های نفتی آمریکایی کردند که به آمریکایی ها اجازه می داد درآمد بسیار خوبی را به دست آورند. من فکر می کنم این یعنی ما به شما کمک می کنیم، بنابراین شما هم باید به ما کمک کنید تا عراق را تجزیه کنیم. این امر هیچگاه اتفاق نیفتاد.  
نیروی نظامی آمریکا هیچ وقت به نفع کردها به طور مستقیم وارد عمل نشد، گرچه می شد دید که شرکت های نفتی غربی از لحاظ نحوه تعامل با کشور های نفتی، تلاش می کنند از این اختلاف بین منطقه کردستان و دولت مرکزی عراق استفاده کنند. شرکت های مانند جنل، با مدیریت تونی هیوارد، مدیر عامل سابق بریتیش پترولیوم که به خاطر نشت نفت در خلیج مکزیک برکنار شد در کردستان بسیار فعال است. ما شاهدیم که سیاست مداران آمریکایی که قبلا در دولت بوش حضور داشتند به شدت خواهان اقدام نظامی قاطع هستند. افرادی مانند زلمای خلیل زاد‌ که یک مدیر، رایزن و مشاور اقتصادی در کردستان است اکنون خیلی در مورد جنگ صحبت می کنند.  
شرکت هایی مانند اکسون، شورون و ماراتون، که همه آنها قراردادهای اکتشاف در کردستان دارند هنوز شروع به کار نکرده اند چون اختلافاتی بر سر مالکیت نفت بین دولت مرکزی عراق و کردستان وجود دارد.  
سوال: تصرف میادین نفتی عراق توسط تروریستها لحظه مهمی بود. این یک نقطه عطف بزرگ بود، درست است؟
پاسخ: یک نقطه عطف بزرگ. اکنون گروه تروریستی داعش وارد می شود. من فکر می کنم داعش واقعا با قدرت و سطح درگیری اش در سوریه و عراق جهان را شوکه کرد. یکی از چیزهایی که به قدرت و موفقیت آنها کمک کرد نفت بود. داعش در یک جنگ نفتی حضور دارد. آنها میادین نفتی را تصرف می کنند، نفت را در بازار سیاه به فروش می رسانند و از این پول برای تامین هزینه جنگ استفاده می کنند. آنها پالایشگاه ها را تصرف می کنند و از بنزین برای تامین سوخت کامیون ها و جیپ هایشان استفاده می کنند. هدف آنها میادین و زیرساخت های نفتی است.  
آنها وقتی وارد شمال عراق شدند سعی کردند که میدان نفتی کرکوک را تصاحب کنند، یکی از بزرگترین میادین نفتی جهان. نیروهای مسلح کرد، پیشمرگه ها، کاری کردند که کردها قبلا از آن هرگز انجام نداده بودند، آنها میدان نفتی کرکوک را بازپس گرفتند.  
داعش همچنان ادامه می دهد و عراق را تهدید می کند. اکنون تمام این منافع در خطر هستند چون داعش ممکن است در تصرف پایتخت کردستان یعنی اربیل موفق شود، گرچه آنها نمی توانند تمام کردستان را بگیرند. بنابراین کردها می گویند ما قرار نیست جایی برویم.  
سوال: با توجه به شرایط بسیار شکننده و حساس عراق، ارتش آمریکا اکنون دارد چه کار می کند؟
پاسخ: اکنون ارتش آمریکا به نفع کردها وارد عمل می شود. ما شروع به تحویل تسلیحات به پیشمرگه ها کرده ایم. ما در حال بمباران نواحی پیرامون اربیل هستیم. ما می گوییم که اجازه نخواهیم داد داعش کردستان را تصرف کند. ما اجازه نخواهیم داد که داعش آن نفت را داشته باشد. ما به خاطر شرکت های غربی و منافع غرب نمی گذاریم این نفت از دست برود. ما قصد نداریم حمایت قوی دولت کردستان را از دست بدهیم. اما این تنها مساله ای نیست که در حال وقوع است. دولت اوباما به طور همزمان نگاهی به بقیه عراق دارد و می گوید شرایط آنطوری که انتظار می رفت پیش نمی رود.  
این باعث شد دولت عراق به دلایل متعددی نگران شود، از جمله اینکه میادین نفتی بسیار بزرگ در کردستان عراق را از دست می داد. من فکر می کنم بمباران یک ابزار کشنده برای نفوذ سیاسی است که می گوید یا کاری که ما می خواهیم را انجام دهید یا ما کاری می کنیم که شما دوست ندارید. ما این کار را با قدرت نظامی انجام می دهیم.  
سوال: داعش در عراق است. مرز عراق با سوریه در حال ناپدید شدن است. آمریکا در در سوریه حال حمایت از به اصطلاح میانه روها است. ظاهرا نسخه ای از داعش در سوریه عملیات تروریستی انجام می دهد. حدود 3 میلیون کرد در ترکیه دارند می بینند که برای 5 میلیون کرد در کردستان چه اتفاقی می افتد. سیاست چگونه با نفت و اقتصاد تلاقی پیدا می کند؟
پاسخ:‌ گرچه من در مورد مسائل پیرامون تخصصی ندارم، اما چیزی که مشخص است این است که نفت بخشی از مسائل مورد بحث در کشورهاست. اما همانطور که شما اشاره کردید، مساله فقط نفت نیست.  
همانطور که پیشتر گفتم، دولت اوباما دولت بوش نیست. من فکر نمی کنم که دولت اوباما، بدون منافع مهم دیگر در عراق، فقط برای حفاظت از منافع شرکت های نفتی غربی مانند اکسون و شورون وارد درگیری های کردستان شده باشد. اما مطمئنا این منافع نفتی بخشی از دلایل هستند، دلایلی که در حال آشکار شدن هستند و باعث بازگشت نظامی به عراق شده اند.  
اگر بخواهیم مساله را حل کنیم نباید فقط به نفت توجه کرد. بلکه باید به تمایل دولت اوباما به ادامه کنترل فرآیند های بزرگ سیاسی در عراق از طریق نیروی نظامی پرداخت، این بخشی از مشکل است.  
بحث های مربوط به تمایل دولت اوباما به تجزیه عراق و ورود آن به درگیری به منظور تکه تکه کردن عراق و از جمله جدا کردن کردستان دوباره زنده شده اند. این مساله مورد توجه دولت بوش و نیز افرادی مانند بایدن و دیگر افرادی است که گفته اند شاید تجزیه راه حل مساله باشد.  
داشتن راه حلی مبتنی بر تجزیه عراق و استفاده از قدرت نظامی برای اجرای این راه حل دو مساله مجزا هستند.  
من معتقدم که دولت اوباما و شرکت های نفتی یک عراق یکپارچه و باثبات را ترجیح می دهند. اقدام نظامی در کردستان اقدامی در این جهت است، برای انکه دولت عراق را با تهدید جدا شدن کردستان حرف گوش کن کرد. اما اگر آنها نتوانند یک عراق باثبات یکپارچه ایجاد کنند، یک کردستان مستقل قرصی است که دولت اوباما و شرکت های نفتی غربی دوست خواهند داشت آن را قورت دهند.