کد خبر: ۹۱۱۹
تعداد نظرات: ۱ نظر
تاریخ انتشار:

معرفی کتاب: "سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در دولت احمدي نژاد"

سعید بهشتی
مقدمه:
يكي از مواردي كه منتقدان دولت نهم بر آن بارها تاكيد كرده اند سياست خارجي دولت است كه به بهانه هاي مختلف و با وارونه جلوه دادن حقايق سعي در تضعيف دولت دارند. اين موضوع را مي توان تا حدودي ناشي از تغييرات عمده اي كه در اين دولت در سياست خارجي كشور رخ داده است دانست. تصميمات عمده و بزرگ و بر خلاف نظر كشورهاي غربي در زمينه مسائل هسته اي كه منجر به تصويب چند قطع نامه از طريق شوراي امنيت بر عليه ايران شد و همچنين شدت يافتن تحريم ها از يك سو و گسرش روابط با كشورهاي امريكاي جنوبي مانند كوبا، بوليتو و ونزوئلا و ... از ويژگي هاي خاص اين دولت است.
تغييراتي كه بر خلاف نظر منتقدان، هر چند منجر به تصويب قطع نامه هايي بر خلاف ايران شد اما باعث پيدا شدن يك هويت خاص و منحصر به فرد براي ايران در سراسر جهان شد.
كتاب مورد نظر با نام " سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران در دولت احمدي نژاد" توسط پروفسور سيد حميد مولانا و دكتر منوچهر محمدي نگارش شده است و توسط انتشارات نشد دادگستر و در تيراژ 2000 نسخه به چاپ رسيده است.

فصل اول: كليات
در اين فصل نويسنده ابتدا به بيان مفهوم و تعريف سياست خارجي مي پردازد و آن را اين گونه تعريف مي كند: " سياست خارجي مجموعه خط مشي ها، تدابير، روش ها و انتخاب مواضعي است كه يك دولت در برخورد با امور و مسائل خارجي در چارچوب اهداف كلي حاكم بر نظام سياسي اعمال مي نمايد."
نويسنده اهداف سياست خارجي را اين گونه بيان مي كند:
1. حفظ تماميت ارضي و حاكميت ملي
2. رفاه ملي
3. امنيت ملي
4. حفظ پرستيژ ملي
5. منافع ملي
6. كسب قدرت

نهادهاي تنظيم كننده سياست خارجي از نظر نويسنده عبارت اند از : قوه مجريه، قوه مققنه، گروه هاي ذي نفوذ و احزاب سياسي، دين و رهبران ديني، افكار عمومي، نهاد هاي نامي، دانشمندان و متخصصان، سازمان هاي اطلاعاتي و جاسوسي، بنگاه ها و شركت هاي فراملي و سازمان هاي بين المللي ابزارهايي كه در سياست خارجي مورد استفاده قرار مي گيرند نيز شامل ديپلماسي، اقتصاد، فرهنگي و ديني و نظامي.
نويسنده عوامل موثر در سياست خارجي را اين گونه بر مي شمرد:
1. ارزش ها و اعتقادات
2. زمينه ها تاريخي و فرهنگي
3. تصوير كلي از سياست بين الملل
4. سياست گزاران خارجي
5. مسائل و مشكلات داخلي
6. نيازهاي داخلي
7. ساختار نظام بين الملل

در ادامه اهداف سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران اين گونه ذكر شده اند:
1. تلاشي در جهت تشكيل امت واحد جهاني
2. حمايت از مستضعفين در مقابل مستكبرين
3. حراست از استقلال و تماميت ارضي كشور جمهوري اسلامي اين ايران
4. دفاع از حقوق مسلمانان
5. دعوت

نويسنده 7 نهاد را به عنوان نهادهاي تصميم گيري در سياست هاي خارجي ايران مي دانند كه شامل مقام معظم رهبري، رياست جمهوري، هيئت دولت، مجلس شوراي اسلامي، شوراي عالي امنيت ملي، شوراي نگهبان و وزارت امور خارجه مي شوند.
همچنين عواملي كه به عنوان عوامل موثر در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران شناخته مي شوند عبارتند از:
1. موقعيت جغرافيايي
2. دسترسي به دريا
3. وسعت كشور
4. جمعيت و نيروي انساني
5. كشاورزي
6. آب
7. منابع معدني
8. نفت
9. گاز
10. عوامل غير ملموس
11. تكنولوي هاي جديد

پس از بيان اين موارد انديشه هاي امام خميني (ره) بهعنوان بنيان گذار و معمار در مورد سياست خارجي شرح داده مي شود: " در واقع در انديشه هاي امام خميني(ره) ، سياست ارجي ه به معناي سياست كشور اسلامي در قبال كشور هاي بيگانه كه به معناي سياست بيروني ام القري در قبال كشورهاي واقع در فراسوي مرزهاي نظام اسلامي است كه به عنوان فراگردي واسط بين سياست داخلي و سياست جهاني تاثير پذيري و تاثيرگزاري دو جانبه در رابطه با ان دو دارد"
همچنين در رابطه با اصول نظري سياست خارجي از ديدگاه امام خميني(ره) مي توان به موارد زير اشاره كرد:
1. ساختار نظام بين الملل
2. جهان مستضعفين
3. جهان اسلام
4. منازعه واقعي، جنگ استكبار و استضعاف
5. حفظ كيان اسلامي
6. شيوه هاي مبارزه و ديپلماسي

نويسنده موارد زير را به عنوان اصول عملي در سياسست خارجي از ديدگاه حضرت امام مي دانند:
1. سياست و صلح گرايي نهادينه
2. همكاري متقابل
3. سياست بازدارندگي
4. جواز كاربر مشروع زور
5. سياست كنفدراليستي وحدت جهان اسلام

امام خميني (ره) براي نيل به نظامي فارغ از سلطه قدرت هاي استكباريطرح هشت مرحله اي را ارائه مي نمايد ك بر مبناي دو قاعده وسع و تدرج قابل اجرا مي باشد.مراحل اين طرح شامل سطح فردي، سطح اجتماعي، سطح حكومتي، سطح بين دولت ها، سطح سازمان هاي بين الملل و سطح جهان گرايي مي شود.
پس از بيان انديشه ها و نظرات امام (ره) در ادامه ديدگاه هاي مقام معظم رهبري نيز در اين خصوص بيان مي شود كه كه اين انديشه ها به صورت زير دسته بندي مي شود:
1. حفظ استقلال و اقتدار
2. تداوم سياست نه شرقي و نه غربي امام خميني (ره)
3. استكبار ستيزي
4. مقابله با تهاجم فرهنگي
5. تشكيل جامعه جهاني اسلامي
6. دشمن شناسي


فصل دوم:
سياست خارجي ايران بعد از پيروزي انقلاب اسلامي

الگوي سياست خارجي ايران در دوران پهلوي متاثر از دو بلوك شرق و غرب بود. اما پس از پيروزي انقلاب امام خميني(ره) شعار " نه شرقي، نه غربي، جمهوري اسلامي" را سر دادند و مقام معظم رهبري نيز شعار " عزت، حكمت و مصلحت" را مطرح نمودند.
نويسنده سياست خارجي ايران را بعد از پيروزي انقلاب به 4 دسته تقسيم كرده است:
1. سياست خارجي دولت موقت (دوران انفعال)
2. سياست خارجي دوران جنگ تحميلي (سياست تدافعي)
3. سياست خارجي (سياست تنش زدائي و توسعه اقتصادي)
4. سياست خارجي (ادامه سياست تنش زدائي بر مبناي توسعه سياسي)

فصل سوم: سياست هاي كلي ناظر بر روابط خارجي
نويسنده در اين قسمت به سند چشم انداز 20 ساله ايران استناد مي كند و با توجه به متن سند چشم انداز الگوهايي را بيان مي كند:
"ايران كشوري است دست يافته به جايگاه اول اقتصادي، علمي، فن آوري در سطح منطقه آسياي جنوب غربي با تاكيد بر رشد پر شتاب و مستمر اقتصادي"
"ايران كشوري است: الهام بخش در جهان اسلام، فعال و موثر در جهان اسلام با ارائه الگوي مردم سالاري ديني"
ايران در برخورد با كشورهاي ديگر آنها را در يم دسته بندي 5 گانه قرار مي دهد و سياست دكترين تعامل سازنده را براي خود در نظر مي گيرد.
اين دكترين در شش سطح بين المللي، جهان در حال توسعه، جهان اسلام، خاورميانه، همسايگان و ملي ارائه مي گردد.

فصل چهارم: اصول حاكم بر سياست خارجي دولت نهم
در اين فصل ابتدا نويسنده مطالبي را پيرامون انتخابات نهم رياست جمهوري مطرح مي كند و ويژگي هاي خاص اين دوره را در مقايسه با انتخابات قبلي عنوان مي كند. نويسنده اين انتخابات را شگفتي ساز، عجيب، خارج از تصور و غير قابل پيش بيني عنوان مي كند.
در ادامه سياست هاي خارجي دولت نهم اينگونه دسته بندي مي شوند:
1. ديدگاه دولت به نظام بين الملل
2. توجه ويپه به ملت هاي جهان
3. تقابل با نظام سلطه و زور بين الملل، منشور عدالت
4. ديپلماسي فعال و عبور از سياست منفعلانه
5. قرار گرفتن در جايگاه مدعي، نه متهم در نظام بين الملل

فصل پنجم: راهبردهاي سياست خارجي دولت نهم
نويسنده عنوان مي كند كه با توجه به اينكه در تنظيم راهبرد سياست خارجي، درك و تبيين صحيح و كامل از قدرت و توان ملي، بويژه در بعد سياست خارجي، مقتضيات و ويژگي هاي محيط خارجي و بويژه قواعد نمونه و مسلط پارادايم حاكم بر محيط منطقه اي و پيراموني، شناخت فرصت ها، آسيب ها و آسيب پذيري هاي محيطي و تهديدهاي موجود و ... بسيار حائز اهميت است، از همين لحاظ، در برنامه ريزي ميان مدت جمهوري اسلامي ايران "سند چشم انداز بيست ساله كشور" در مورد سياست هاي كلان لحاظ شده است.
بر اين اساس راهبردهاي دولت نهم در زمينه مسائل سياست خارجي به شرح زير است:
1. افسانه هولوكاست، زيربناي سلطه صهيونيزم بر جهان غرب
2. محو رژيم صهيونيستي
3. تشكيل جبهه متحد ضد امپرياليستي
4. نقش مهدويت در سياست خارجي
5. اتحاد جهان اسلام
6. سياست هسته اي

فصل ششم: روشهاي مقابله و برخورد
در اين فصل نويسنده حوزه هاي مقابله و برخورد دولت نهم با مشكلات و فرصت هاي موجود را اينگونه دسته بندي مي كند:
1. مقاومت و ايستادگي
2. ديپلماسي اقتصادي
3. نفوذ در ساختارهاي تصميم گيري
4. خلاقيت و توليد فكر

در نهايت نويسنده به نتيجه گيري از مباحث مطرح شده مي پردازد و سياست خارجي دولت نهم را تعامل سازنده و اثرگذار، به معناي اتخاذ سياست فعال، قاطعانه، پويا و تصميم گذار عنوان مي كند و آن را فصل جديدي در سياستگذاري و ديپلماسي جمهوري اسلامي ايران مي داند و مسير آن را خروج از تنش زدايي و رفتن از جايگاه متهم به مدعي است.
 

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
|
Iran, Islamic Republic of
|
۰۹:۰۷ - ۱۳۸۹/۰۱/۲۸
0
0
خوب پردازش شده اما به نظر منصفانه قضاوت نشده و همراه با جهت گیری است
نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین