بازارگرمی کتاب در تنور تابستان

گروه ادبیات، نشر و رسانه: تعطیلی‌های فصل تابستان باعث شده اوقات فراغت بخش زیادی از جامعه، در این فصل قرار بگیرد. هر فردی این اوقات را به نحوی و بر مبنای علاقه‌اش سپری می‌کند. اگرچه پیشرفت تکنولوژی باعث شده است رجوع به کتاب و مجله کاهش یابد اما هنوز هم بسیاری از علاقه‌مندان این ایام را برای مطالعه انتخاب می‌کنند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از وطن امروز، بازار کتاب‌های عمومی در تابستان داغ است و ناشران علاوه بر ایام نمایشگاه کتاب، این فصل را فرصتی درخشان برای انتشار و فروش کتاب‌های خود به حساب می‌آورند.  بازار کتاب نیز برای جلب نظر مخاطبان خود تحولات بسیاری را رقم زده است که به همین مناسبت گزارشی از بازار کتاب در فصل تابستان را در ادامه می‌خوانیم.

بازار کتاب در ماهی که گذشت

طبق آمار‌های منتشر شده توسط خانه کتاب، تعداد عناوین و قیمت کتاب در طول سال‌های اخیر همواره رشد جهشی داشته است، این در حالی است که آمارهای تحلیلی همواره خبر از کاهش خواننده‌های کتاب می‌دهد. آمارهای رسمی موسسه خانه کتاب حکایت از افزایش ۱۸ درصدی تعداد عناوین کتاب در خرداد ۹۶ نسبت به خرداد سال گذشته دارد. ‌

آمارهای نشر در خرداد امسال نشان می‌دهد 6 هزار و 502 عنوان کتاب در آخرین ماه بهار 96 منتشر شده است. آمار عناوین منتشره در خرداد ماه در مقایسه با خرداد سال گذشته نشان از 18 درصد افزایش در تعداد عناوین دارد. همچنین مقایسه تعداد کتاب‌های منتشر شده در خردادماه 96 و خردادماه 95 به لحاظ موضوعی نشان می‌دهد خرداد امسال کتاب‌های کودک با 56 درصد رشد عناوین،‌ کتاب‌های عمومی با 11 درصد رشد و تعداد کل کتاب‌ها با 18 درصد رشد نسبت به سال گذشته مواجه بوده‌اند. همچنین شمارگان متوسط کتاب‌های منتشره در خرداد هزار و 398 نسخه بوده است که در مقایسه با شمارگان کتاب‌های خرداد سال گذشته هزار و 561 نسخه، 11 درصد کاهش داشته است. همچنین قیمت متوسط کتاب‌های منتشرشده در خرداد 96 نسبت به خرداد 95 حدود 9 درصد افزایش داشته است.

ناشران تهرانی 5 هزار و 622 عنوان کتاب و ناشران شهرستانی 880 عنوان کتاب در خردادماه منتشر کرده‌اند. آثار هزار و 182 نویسنده زن و 3 هزار و 884 نویسنده مرد در خرداد ماه منتشر شده است. هوپا، قدیانی، پرتغال، شهرقلم، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، پیدایش، جنگل، گوهر اندیشه، شرکت انتشارات فنی ایران و ابوعطا 10 ناشر پرکار خردادماه 96 بوده‌اند. همچنین کتاب‌های «واجب فراموش شده: راهبردهای مقام معظم رهبری در زمینه امر به معروف و نهی از منکر»، «راهنمای فرهنگ جبهه»، «دختری که رهایش کردی»،‌ «وقتی مهتاب گم شد(خاطرات علی خوش‌لفظ)»،‌ «اسکارلت دهه 60»‌ و «انسان 250 ساله» به ترتیب پرچاپ‌ترین کتاب‌های خرداد امسال بوده‌اند.

در نیمه‌ «تابستانه‌ کتاب»

در فصل بهار طرح عیدانه کتاب با استقبال بسیار مخاطبان و فروشندگان کتاب برگزار شد و حالا چند روزی است که از آغاز «تابستانه کتاب» می‌گذرد. در این طرح‌ مخاطبان می‌توانند کتاب‌های مورد علاقه خود را با تخفیف نسبتا مناسبی از کتابفروشی‌های سطح شهر دریافت کنند. «تابستانه کتاب» از 16 تیر به مدت یک ماه در کتابفروشی‌های سراسر کشور آغاز شده است که بر این اساس علاقه‌مندان و خریداران کتاب با همراه داشتن کارت ملی، می‌توانند از تخفیف 20 تا 25 درصدی خرید کتاب در این طرح تا سقف یکصد هزار تومان استفاده کنند.

خریداران می‌توانند در چند نوبت و از کتابفروشی‌های مختلفی که عضو طرح هستند، تا سقف تعیین شده، کتاب خریداری کنند. البته ناگفته نماند که تخفیف 20 درصدی برای کتاب‌های عمومی و تخفیف 25 درصدی مختص کتاب‌های کودک و نوجوان است. استان تهران با 110 کتابفروشی بیشترین مشارکت را داشته و استان قم با 75 کتابفروشی و استان اصفهان با 71 کتابفروشی در رتبه‌های بعدی طرح«تابستانه کتاب» قرار گرفته‌اند. همچنین در طرح «عیدانه کتاب» که با شعار «امسال هم کتاب عیدی دهیم» از 15 اسفند 1395 تا 15 فروردین1396 در سراسر کشور اجرا شد، نزدیک به 12 میلیاردتومان کتاب با تخفیف حدود 5/2 میلیارد تومان به فروش رفت و توانست رکورد عیدانه کتاب سال گذشته را با اختلاف قابل‏ توجهی ارتقا دهد. باید دید آیا تابستانه کتاب می‌تواند رکوردی جدید در عرصه خرید کتاب رقم بزند؟

کتاب‌های‌تان را مبادله‌کنید

اما بسیاری از علاقه‌مندان به کتاب هستند که تمایلی به خرید کتاب نو ندارد. افزایش قیمت کتاب یکی از دلایلی است که بر این گروه افزوده است یا آنکه بسیاری می‌خواهند کتاب‌های خوانده شده خود را به فروش برسانند. مرکز تبادل کتاب که در خیابان انقلاب، نبش خیابان مظفر قرار گرفته، محلی است تا مخاطبان از میان صدها هزار کتاب، کتاب مورد نظر خود را انتخاب کرده و با قیمت بسیار پایین آن را خریداری کنند. سازوکار مرکز تبادل بدین‌گونه است که شما می‌توانید از میان کتاب‌هایی که دیگران به این مرکز سپرده‌اند و بر آن تخفیف 30،50 و 70 درصد خورده است، کتاب مورد نظر خود را خریداری کنید. همچنین مخاطبان می‌توانند کتاب‌های خود را قیمت‌گذاری کرده و به این مرکز بسپارند تا دیگر علاقه‌مندان بتوانند آنها را خریداری کنند. کتاب‌های این مرکز تقریبا تمام حیطه نشر را دربر می‌گیرد و از کتاب‌های عمومی تا دانشگاهی در این مجموعه قرار دارند.

کتاب های بی کاغذ اوج می گیرند

اما بازار نشر، تنها در محدوده کتاب‌های چاپی قرار نمی‌گیرد. کتاب‌های الکترونیک نیز مشتریان خود را دارند. حمل‌ونقل آسان، در کنار قیمت کمتر باعث شده است تا این کتاب‌ها نیز مورد استقبال قرار گیرند به گونه‌ای که دیگر دانلود کتاب، امری غیرقانونی محسوب نمی‌شود و سایت‌هایی نظیر فیدیبو و کتابراه اقدام به فروش قانونی کتاب‌های الکترونیک کرده‌اند. اما سوره‌مهر نیز که همواره یکی از کتاب‌های پرفروش متعلق به این انتشارات است، اقدام به راه‌اندازی بخش الکترونیک خود کرده است. سوره‌مهر الکترونیک توانسته است با راه‌اندازی نرم‌افزار تلفن همراه و صفحه مربوط به فروش کتاب الکترونیک، بازاری مجزا از محدوده کتاب‌های چاپی خود رقم بزند. این انتشارات همچنین مسابقه‌هایی پیرامون کتاب‌های الکترونیک خود راه‌اندازی کرده است. امین نادری، مدیر سوره‌مهر الکترونیک با اشاره به آغاز جشنواره کتابخوانی «من و کتاب» در سوره‌مهر الکترونیک گفت: سوره‌مهر الکترونیک نخستین جشنواره خود در این زمینه را نوروز 93 با عنوان «هفت‌سین» برگزار کرد. این جشنواره به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی و مطالعه کتاب‌های الکترونیک برگزار شد و در آن دوره تنها 300 نفر از بخش کتاب‌های گویا استقبال کردند.

وی از آغاز دور تازه‌ای از جشنواره سوره‌مهر الکترونیک خبر داد و افزود: سوره‌مهر الکترونیک تصمیم دارد همزمان با تابستان جشنواره کتابخوانی «من و کتاب» را برگزار کند. این جشنواره که تا سیزدهم مردادماه ادامه خواهد داشت، در 3 بخش برگزار خواهد شد. مدیر سوره‌مهر الکترونیک به جزئیات جشنواره کتابخوانی «من و کتاب» اشاره کرد و ادامه داد: بخش نخست این جشنواره با عنوان «هنر کتابخوانی» است که هدف از آن مطالعه کتاب الکترونیک است. در این بخش «گلستان یازدهم»، «وقتی مهتاب گم شد»، «فرنگیس» و «کلاغ کامپیوتر» به عنوان محور انتخاب و معرفی شده است. بهناز ضرابی‌زاده، علیرضا قزوه و اکبر صحرایی داوری این بخش را برعهده دارند.

وقتی کتاب‌ها با ما حرف می‌زنند

خواندن کتاب راه‌های متفاوتی دارد، از جمله آنکه مدتی است «کتاب‌های گویا» با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان همراه شده‌. کتاب‌های گویا توسط گویندگان حرفه‌ای و با سیستم‌های ضبط و تدوین پیشرفته تولید شده و در بسیاری از موضوعات بویژه در حیطه داستان و ادبیات می‌توانند اثربخش باشند. مخاطبانی که در شلوغی‌ خیابان و مترو گرفتار آمده‌اند یا کاری انجام می‌دهند که چندان نیاز به تمرکز فکری ندارد، از کتاب‌های گویا برای استفاده بهینه از وقت خود استفاده می‌کنند. «آوانامه» یکی از انتشارات تخصصی کتاب‌های گویاست که به صورت قانونی کتاب‌ها را صوتی کرده و آنها را در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد. مهم‌ترین مساله کتاب‌های گویا عدم رعایت کپی‌رایت و دست به دست شدن آنهاست. البته این امر در فضای مجازی به جهت حمایت‌های قانونی آنچنان شایع نشده است.

سوره‌مهر نیز به‌تازگی وارد عرصه کتاب‌های گویا شده است. سوره‌مهر الکترونیک، انتشار کتاب‌های گویا را برعهده دارد. این انتشارات همچنین به سوی کتاب‌های تعاملی روی آورده است و مسابقه‌ای تحت عنوان «کتاب آوا» برای تولید کتاب‌های گویا از سوی مخاطبان تدارک دیده است. این مسابقه با شعار «صدای کتاب شنیدنی است» برگزار می‌شود و مختص کسانی است که قصد دارند کتاب گویا تولید کنند. برای این دسته از علاقه‌مندان بریده‌ای از کتاب‌ها انتخاب می‌شود و علاقه‌مندان باید این بخش‌ها را با صدای خود ضبط کرده و به دبیرخانه ارسال کنند. کتاب‌های فاضل نظری، «نرگس» اثر رحیم مخدومی، «برانکارد دربستی» نوشته اکبر صحرایی و «آه باشین» نوشته محمدکاظم کاظمی محور این بخش انتخاب شده‌اند.