مرزهای قابل نفوذ: موشک‌های بی‌صدای قاچاق، اقتصاد و امنیت ایران را نشانه رفته‌اند

گروه اقتصادی: در شرایطی که ایران در سطح کلان با تهدیدهای امنیتی مستقیم مواجه است، گزارش‌هایی نگران‌کننده از مرزهای کشور، از وجود حفره‌هایی عمیق در شبکه‌های نظارتی و اقتصادی پرده برمی‌دارد. از یک سو، فریاد اعتراض رانندگان در مرز بازرگان از ناامنی و ورود اجباری اتباع مسلح بیگانه به کامیون‌هایشان بلند است و از سوی دیگر، یک پژوهشگر امنیتی از قاچاق کانتینری پهپاد از مبدأ امارات به داخل ایران خبر می‌دهد. این دو روایت، اگرچه در ظاهر مجزا هستند، اما هر دو به یک واقعیت تلخ اشاره دارند: سوءاستفاده و ضعف‌های سیستمی که همزمان اقتصاد و امنیت ملی را هدف قرار داده‌اند.

بازرگان؛ روایتی از تهدید اسلحه و بی‌تفاوتی مسئولان

به گزارش بولتن نیوز، فریده فیروزفر، عضو هیئت مدیره انجمن مالکان کامیون، با شرح وضعیتی وخیم، از گمرک بازرگان به‌عنوان نمونه‌ای از ناکارآمدی و ناامنی یاد می‌کند. به گفته او، اتباع مسلح افغانستانی با تهدید سلاح، رانندگان ایرانی را مجبور به حمل غیرقانونی خود می‌کنند. این اتفاقات در محدوده‌ای رخ می‌دهد که باید تحت شدیدترین تدابیر امنیتی و نظارت دوربین‌ها باشد. تکان‌دهنده‌تر از خود این رویداد، پاسخ رئیس گمرک به اعتراضات است: «نمی‌دانم.» پاسخی که نشان از عمق بی‌مسئولیتی در یکی از حیاتی‌ترین دروازه‌های تجاری کشور دارد.

پیامد این وضعیت فراتر از یک تهدید لحظه‌ای است. رانندگان و کامیون‌هایی که به دلیل حمل همین مسافران غیرقانونی در خاک ترکیه توقیف شده‌اند، قربانیان سیستمی هستند که در آن، مسئولیت‌پذیری جای خود را به توجیه و بی‌تفاوتی داده است. این در حالی است که به گفته فیروزفر، معطلی‌های طولانی و بی‌مورد در همین گمرک، به فاسد شدن بارهای صادراتی و تحمیل زیان‌های سنگین به تجار و رانندگان منجر می‌شود؛ چرخه‌ای از سوءاستفاده و ناکارآمدی که معیشت فعالان اقتصادی را به گروگان گرفته است.

هشدار حمله اسرائیل کافی نبود: دروازه‌های باز برای پهپادهای قاچاق

همزمان با این روایت از مرز شمال غربی، محسن مرادیان، پژوهشگر مسائل امنیتی، از بُعدی به مراتب خطرناک‌تر از آسیب‌پذیری مرزها سخن می‌گوید: ورود ۱۰ تا ۱۲ کانتینر حاوی ۲۰۰ تا ۲۴۰ پهپاد آماده به کار از طریق امارات به داخل کشور.

این افشاگری در بستر تحولات اخیر امنیتی، زنگ خطری به مراتب بلندتر را به صدا درمی‌آورد. در دوره‌ای که کشور یک حمله مستقیم نظامی از سوی اسرائیل را تجربه کرده و قاعدتاً تمامی مبادی ورودی و خروجی باید در بالاترین سطح از هوشیاری و کنترل قرار داشته باشند، خبر ورود کانتینری تسلیحات نظامی، یک شوک بزرگ است. اینطور به نظر می‌رسد که آن همه هزینه و بسیج امکانات برای مقابله با تهدید خارجی، هنوز نتوانسته است هشدارهای لازم را در سیستم‌های نظارتی داخلی فعال کند. این موضوع، پرسشی هولناک را مطرح می‌سازد: آیا هشدار یک حمله مستقیم هم برای بیدار شدن از خواب غفلت در مرزها کافی نبوده است؟ وقتی کانتینرهای پهپاد می‌توانند بدون شناسایی وارد کشور شوند، چه تضمینی وجود دارد که محموله‌های خطرناک‌تر دیگری از این دروازه‌های باز عبور نکرده باشند؟ این یعنی در حالی که تمرکز بر دفاع نظامی بیرونی است، دشمنی پنهان به نام سوءاستفاده و ضعف نظارتی، از درون در حال تضعیف پایه‌های امنیت ملی است.

قاچاق؛ موشکی که بی‌صدا به قلب اقتصاد می‌خورد

تأثیر یک موشک، آنی، پرسروصدا و قابل مشاهده است؛ ویرانی آن در تصاویر ثبت می‌شود. اما تأثیر مخرب قاچاق، همچون یک موشک بی‌صدا عمل می‌کند که اگر خسارتش از یک تهاجم نظامی بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. ورود غیرقانونی کالا، از پهپاد و سلاح گرفته تا کالاهای مصرفی، انفجاری خاموش در بطن اقتصاد کشور است.

هر کانتینر قاچاق، به معنای میلیاردها تومان درآمد گمرکی از دست رفته برای دولت است؛ پولی که می‌توانست صرف ساخت بیمارستان، مدرسه و توسعه زیرساخت‌ها شود. هر محموله قاچاق، ضربه‌ای مستقیم به تولیدکننده داخلی است که باید در یک رقابت نابرابر با کالایی که بدون پرداخت عوارض وارد شده، رقابت کند و در نهایت به تعطیلی کارخانه و بیکاری کارگران منجر می‌شود. زیانی که رانندگان در مرز بازرگان به دلیل فاسد شدن بارشان متحمل می‌شوند، تنها گوشه‌ای از این پازل ویرانگر است. در مقیاس کلان، این پدیده اقتصاد کشور را از درون تهی کرده، اعتماد به سیستم را از بین می‌برد و کشور را در برابر فشارهای خارجی آسیب‌پذیرتر می‌کند.

در نهایت، روایت بازرگان و داستان پهپادها، نشانگر یک درد مشترک هستند: ضعف‌های ساختاری و سوءاستفاده‌هایی که به یک تهدید دو لبه تبدیل شده‌اند. این وضعیت همزمان هم رفاه اقتصادی شهروندان را هدف قرار می‌دهد و هم امنیت ملی را با چالش‌های جدی روبرو می‌سازد. پرسش کلیدی اکنون این است که نهادهای نظارتی و امنیتی برای خنثی‌سازی این «موشک‌های بی‌صدا» و ترمیم مرزهای قابل نفوذ کشور چه اقدام فوری و موثری را در دستور کار قرار خواهند داد.