اشتباه پشت اشتباه و خسارت پشت خسارت در دوران وزارت زنگنه در نفت

گروه اقتصادی: نگاهی به عملکرد گذشته زنگنه در وزارت نفت و قراردادهایی مانند کرسنت، فاز 11 پارس جنوبی و میدان آزادگان جنوبی و ضعف مدیریتی و قراردادی و نظارتی تیم او که منجر به تأخیرهای عمده و فروش اطلاعات میدان‌ها به شرکت‌های قطری و عراقی شد و خسارت‌های صدها میلیارد دلاری برای ایران در پی داشته است و نشان می‌دهد که زنگنه توان اداره وزارت نفت را ندارد.

 به گزارش بولتن نیوز، وزیر نفت چگونگی انتقال فناوری در صنعت نفت را در چهار سطح تشریح کرد و گفت: امضای قرارداد فاز 11 پارس جنوبی نشانه بسیار مهمی برای بازگشت و سرمایه‌گذاری فعالان اقتصادی اروپایی و آسیایی به ایران است.

بیژن زنگنه روز دوشنبه، 12 تیرماه پس از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با کنسرسیوم توتال، سیان پی سی و پتروپارس در جمع خبرنگاران ارزش این قرارداد را پنج میلیارد دلار اعلام کرد و بابیان این‌که حجم زیادی از منابع سرمایه‌گذاری از طریق این قرارداد وارد کشور می‌شود، افزود: هیچ محدودیتی در مشارکت شرکت‌های ایرانی در این قرارداد وجود ندارد.

وزیر نفت ادامه داد: بر اساس این قرارداد، باید همه‌کاره‌ای خدماتی ازجمله حفاری، ساخت سکو، نصب لوله و... به شرکت‌های ایرانی واگذار شود. برآورد این است این رقم حدود 70 درصد باشد و در پایان نه‌تنها 2 فاز پارس متعارف پارس جنوبی را اجرا کردیم بلکه ده‌ها شرکت و سازنده ایرانی منتفع شده و ده‌ها هزار شغل در ایران ایجاد می‌شود.

اظهارات وزیر نفت در رابطه با قرارداد توتال در حالی صورت گرفته که اصولاً این‌گونه گفتارها همواره بعد از عقد قرارداد با شرکت‌های خارجی به روال تبدیل‌شده ولی در زمان اجرا به خاطر سهل‌انگاری در نظارت‌ها و بی‌توجهی به تعهدها همواره ایران خسارت‌دیده است.

نگاهی به قراردادهای ایران با توتال هم نشان می‌دهد کارنامه توتال در توسعه پارس جنوبی در دو دهه اخیر یعنی فازهای 2 و 3 و فاز 11 موید آن است که این شرکت فرانسوی حافظ منافع قطری‌هاست و حاضر نیست منافع بلندمدت و به‌مراتب جذاب‌تر خود در بخش قطری را به نفع ایران نادیده بگیرد.

سیان پی سی هم همین وضعیت را دارد. این شرکت متهم است به فروش اطلاعات میدان آزادگان جنوبی به عراقی‌ها و تأخیرهای عمدی آن‌ها به دلیل تبانی با شرکت‌های نفتی عراق در این میدان که درنهایت به فسخ قرارداد آن‌ها انجامید.

به‌هرحال گزارش‌ها نشان می‌دهد شرکت فرانسوی توتال پیش از شروع تحریم‌ها، همزمان که در پروژه‌های گازی ایران فعال بود، با قطر نیز قرارداد داشت. این شرکت اطلاعات ذخایر گاز ایران را به رقیب ایران در میدان مشترک گازی پارس جنوبی داده بود. خیانتی که به طرح شکایت ایران از این شرکت انجامید اما بی‌سرانجام ماند.

منصور دفتریان رئیس انجمن گاز ایران در اردیبهشت‌ماه سال 91 اعلام کرده بود که: در میدان گازی پارس جنوبی چهار لایه گازی وجود دارد، اما 10 سال است که ایران از بزرگ‌ترین لایه گازی این میدان برداشتی نداشته چراکه طرح شرکت توتال برای برداشت کامل نبوده و کسی هم متوجه این موضوع نشده است. او مدعی شده بود که توتال اطلاعات این لایه از میدان مشترک را در اختیار قطری‌ها قرار داده است.

دفتریان تأکید کرده بود که «هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد که این کار شرکت توتال فرانسه عمدی بوده و بر همین اساس قرار است انجمن گاز ایران از این شرکت نفتی شکایت کند. در این زمینه طرف ایرانی بازی‌خورده است و تاریخ بعدها در مورد آن قضاوت خواهد کرد».

ازجمله قراردادهای بحث‌انگیز بیژن زنگنه می‌توان به قرارداد کرسنت اشاره کرد که با اماواگرهای زیادی روبروست و درنهایت عقد قرارداد یک‌طرفه منجر به آن شد که قطری‌ها بیشترین سود را از تأخیرهای برداشت از میدان گازی پارس جنوبی ببرند.

درمجموع عملکرد بیژن زنگنه در وزارت نفت و تیم همراه او در وزارت نفت نشان می‌دهد که قراردادهای بسته‌شده در این وزارت خانه به‌وسیله تیم زنگنه و برخی عناصر داخلی آن‌که پای ثابت شرکت ملی نفت هستند عمدتاً با خسارات بزرگی به کشور همراه بوده است. هرچند آقای زنگنه و تیم همراه او با طراحی سناریوهای مختلف خبری سعی کرده‌اند از زیر بار مسئولیت فرار کنند و با استفاده از کلیدواژه‌هایی مانند امنیت ملی، تحریم، برجام، ایجاد شغل، ورود سرمایه، استفاده از توانمندی تولیدکنندگان داخلی و از این قبیل موارد طرح‌ها را شیک جلوه دهند.