نادیده‌گرفتن جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه ششم توسعه
گروه فرهنگی ، مقام معظم رهبری در تیرماه امسال در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری کشورمان، سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه را ابلاغ کردند. این سیاست‌های کلی بر پایه محورهای سه‌گانه «اقتصاد مقاومتی»، «پیشتازی در عرصه‌ی علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با درنظرگرفتن واقعیت‌های کنونی در صحنه‌ی داخلی و خارجی تنظیم شده است تا با تحقق اهداف برنامه‌ی ششم، به ارائه الگوی برآمده از تفکر اسلامی در زمینه پیشرفت که به‌کلّی مستقل از نظام سرمایه‌داری جهانی است، کمک کند.
به گزارش بولتن نیوز ، حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز در اواخر دی‌ماه لایحه احکام مورد نیاز اجرای برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران را تقدیم مجلس کرد که بر اساس نظر برخی از مسئولان و کارشناسان فرهنگی، حوزه فرهنگ در لایحه‌ای که تقدیم مجلس شده، دارای نواقص و کاستی‌هایی است.
آنچه در ادامه می‌آید نوشتاری است از اصغر عبداللهی معاون امور مجلس و فراسازمانی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که در اختیار خبرگزاری فارس قرار گرفته است:
الف) برنامه ششم توسعه برخلاف برنامه‌های پیشین که تنها در یک بسته ارائه می‌شد مجموعه‌ای از سه بسته پیشنهادی است. این سه بسته عبارتند از :1- سند پشتیبان برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 2- لایحه احکام مورد نیاز اجرای برنامه و 3- لایحه احکام دائمی برنامه توسعه.
آنچه قابل ذکر است آن است که بررسی برنامه ششم بدون در نظر گرفتن این سه بسته با هم موجب قضاوت‌ها و داوری‌های نادرست خواهد شد. چنانکه بسیاری از منتقدان آن چیزی را که مورد نقد خود قرار می‌دهند صرفا بسته دوم یعنی لایحه احکام مورد نیاز اجرای برنامه است که این بسته صرفاً یک دسته پیشنهادهای حقوقی است که تلاش می‌کند موانع اجرای سند را مرتفع نموده یا بستر اجرایی لازم را برای اجرای آن فراهم نماید. این مجموعه جدا از جهت‌گیری‌ها و اولویت گذاری‌ها -که می‌توانست تا اندازه ای بهتر از این باشد - در مجموع قابل دفاع است.
اما در بعد فرهنگ، متاسفانه لایحه احکام دائمی توسعه از بُعد فرهنگی بسیار ضعیف بسته شده و صرفا به یک بند(ماده 41) اکتفا شده است که با توجه به ماهیت فرهنگی انقلاب اسلامی از دولت محترم انتظاری بیش از این میرفت. در حال حاضر این لایحه با تلاش نمایندگان محترم مجلس به خصوص کمیسیون فرهنگی و همراهی دولت از بُعد فرهنگی غنای بیشتری یافته است.
در سند برنامه به موضوعاتی چون فرهنگ و هنر، ورزش و جوانان، زنان و خانواده، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ایثارگران، آسیب‌های اجتماعی، مبارزه با مواد مخدر و جمعیت پرداخته شده که همسو با سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری است. این سند نقطه قوت برنامه بوده بطوریکه با تعریف شاخص های کمی و کیفی، کاملا قابلیت رهگیری و ارزیابی داشته و می‌توان میزان توفیق در اجرای آن را به سهولت سنجید و لذا از این بابت در بین پنج برنامه پیشین از روشمندی و قابلیت راستی آزمایی بیشتری برخوردار است.
در لایحه احکام پیشنهادی دو ماده 19 و 20 فرهنگی به شمار می‌آیند که ماده 20 در تطبیق باسیاست‌های ابلاغی دارای طبقه بندی اجتماعی است. این دو ماده را در یک نگاه کلی می‌توان در استمرار اجرای سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی ارزیابی نمود و لذا نگاه سکولاریستی از آن مستفاد نمی‌شود.
اما نقاط ضعف این برنامه را می‌توان در دو موضوع احصا کرد:
عدم نگاشت نهادی دستگاه‌ها و عدم تعریف حوزه فعالیت و تعیین سهم دستگاه‌ها در اجرای این برنامه به خصوص سند برنامه، عدم الزام قانونی دستگاه‌ها در اجرای برنامه. به عبارت دیگر جای احکام الزام آور برای اجرای این برنامه خالی است که البته با تمهیداتی مشابه آنچه که در برجام رفت می‌توان این نقیصه را پوشش داد.
ب) در تدوین این برنامه حدود سه شورا متشکل از کلیه دستگاه‌های اجرایی مداخله داشته اند. شورای فرهنگ و رسانه، ورزش و جوانان و خانواده نیز با مشارکت نهادهایی چون دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگ و کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی و بیش از 20 دستگاه فرهنگی در تدوین احکام فرهنگی این برنامه دخیل بوده‌اند هر چند متأسفانه نتایج مورد نظر و ماحصل بحث‌های این شورا آنگونه که انتظار میرفت در تدوین نهایی برنامه دخالت داده نشد.
ج) با تشکیل مجلس دهم، دولت مجدداً لایحه برنامه ششم را به مجلس شورای اسلامی ارائه نمود. که در بخش فرهنگ بار دیگر همان نقیصه‌ها تکرار شده بود. لذا در کمیسیون فرهنگی مجلس و با حضور نمایندگان دستگاه‌های فرهنگی تلاش شد این بُعد از برنامه غنی‌سازی شود. لذا پس از صرف وقت قابل ملاحظه احکامی با محوریت سبک زندگی اسلامی- ایرانی، حمایت از تولیدات و محصولات فرهنگی و هنری، توسعه فرهنگ کتابخوانی، حمایت از پدیدآورندگان رسانه‌های دیجیتال، توسعه فرهنگی قرآنی، بهینه سازی ظرفیت‌های شهرهای زیارتی، فراهم سازی زمینه‌های حضور مؤثر حوزه و روحانیت در عرصه جنگ نرم، تدوین سند جامع معماری اسلامی- ایرانی، ورزش جوانان و زنان، حمایت از نخبگان بسیج و تفکر بسیجی و حمایت از توسعه علوم انسانی و انسانی در دانشگاه‌ها، تدوین به کمیسیون تلفیق پیشنهاد شد.
د) با ابلاغ سیاست‌های کلان خانواده از سوی مقام معظم رهبری تلاش شده است خانواده و جمعیت در این برنامه مطمح نظر جدی قرار گیرد. از این رو ماده واحده‌هایی هم پیش بینی شده است که در صورت اجماع نمایندگان محترم مجلس به این برنامه اضافه خواهد شد.
ه) شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیشنهاد سیاست‌های علم و فرهنگ نقش بسزایی ایفا نموده است چنانکه سیاست‌های پیشنهادی این شورا با تعدیل و اضافاتی از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان سیاست‌های کلی برنامه ششم به دولت ابلاغ شده است از این رو شورا در این بعد از موضوع نقش قرارگاهی خود را ایفا نموده است اما آنچه شایان بیان است این است که به نظر می‌رسد جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه فرهنگی کشور چندان برای برنامه‌ریزان باورپذیر نشده است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
