زمانی برای راستی آزمایی غرب و ارتجاع عربی

گروه بین الملل-دقیقا 40 روز پیش بود که بشار اسد رئیس جمهور سوریه در گفتگویی خبر از مذاکره با مخالفین دولت خود داد.بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه در مصاحبه با خبرگزاری اسپانیا گفت: عربستان، آمریکا و برخی کشورهای غربی از ما می‌خواهند با تروریست‌ها مذاکره کنیم اما این مسئله‌ای است که هیچ کسی نمی‌تواند آن را بپذیرد.وی گفت: ما آماده آغاز مذاکرات با مخالفان هستیم اما این مسئله به تعریف مخالفان بستگی دارد منظور از مخالفان گروه‌های مسلح یا تروریست‌های سرشناس نیست.

به گزارش بولتن نیوز،درجدیدترین خبر روسیها با آمریکا در خصوص مذاکره مخالفین و دولت اسد در 29 ژانویه به توافق رسیده بودند. این خبر در شرایطی اعلام شد که قبل از این دولت اسد آمادگی کامل خود را برای مذاکره ابراز داشته بود.اما دولت اسد می گوید با مخالفین مسلح وارد مذاکره نمی شود. متاسفانه بسیاری از مردم اطلاعی از گروههای مسلح در سوریه ندارند ولی نگاهی اولیه به ترکیب این گروهها نشان از واقعیاتی مهم دارد که دولت سوریه بر آن تاکید می ورزد.این گروهها عبارتند از: آرون لوند کارشناس امور سوریه و محقق در "موسسه امور بین الملل" انواع گروه‌های مسلح در سوریه را به صورت زیر دسته بندی کرده است.این دسته بندی در مجله ایندپیندنت منتشر شده است:

1- گروه‌های عمده‌ای که از چند گروه کوچک‌ تر تشکیل شده است؛

فرمانده: ابو عبدالله الحموی

این گروه در دسامبر 2012 مدعی شد که از 25 هزار شبه‌ نظامی تشکیل شده است.

اتحادی از سلفی‌های تندرو که در دسامبر2012 ایجاد شد و بودجه خود را از روحانیون محافظه کار خلیج فارس تهیه می‌کند. این گروه خود را از ارتش آزاد سوریه که تحت حمایت غرب است جدا می‌داند و در رابطه خود با جبهه النصره بسیار با احتیاط برخورد می‌کند. این گروه برخلاف ارتش آزاد سوریه و جبهه آزادیبخش اسلامی سوریه، درجه‌ای از انسجام داخلی و هماهنگی ایدئولوژیک قابل توجهی از خود نشان داده و مدعی ایجاد دولت اسلامی براساس قوانین شریعت شده است.

زیرمجومه: احرار الشام که برجسته ترین گروه جبهه اسلامی سوریه است، گردان "حق"(حمص)، "گردان‌های حق" (شمال حما)، انصار الشام(شمال لاذقیه) و "ارتش توحید"(دیر الزور)

فرمانده: ژنرال سلیم ادریس

تعداد اعضا: ادعاهای مختلفی مطرح شده، اخیرا در ژوئن 2013 ادریس مدعی شد که فرمانده 80 هزار شبه‌نظامی است.

این گروه که به "شورای عالی نظامی"  نیز معروف است در دسامبر 2012 پس از اعمال فشار غرب و کشورهای عربی ایجاد شد و به دنبال مطرح کردن خود به عنوان شاخه نظامی گروهی از مخالفان خارج نشین بود. کمک‌های مالی خارجی به فرمانده‌هان ارتش آزاد سوریه از جمله گروه فرمانده‌هان قدرتمند جبهه آزادیبخش اسلامی سوریه تحویل داده می‌شود، اما این فرماندهان کنترل عملیاتی نیروهای خود را آزادنه در دست دارند و به همین دلیل ادریس بیشتر یک سخنگو است تا رهبر نظامی.

ادریس خود که گرایش‌سکولار دارد در حالی فرمانده ارتش آزاد سوریه است که بسیاری از جناح‌های آن را نیروهای اسلامگرا تشکیل می‌دهند.

زیر مجموعه: گردان‌های فاروق، گردان توحید، گردان‌های سقور الشام، گردان شهدای سوریه

فرمانده: احمد عیسی الشیخ( از گردان صقور الشام)

دبیرکل: زهران آلوش( از گردان السلام)

تعداد اعضا: سخنگوی این گروه در ژوئن 2013 مدعی شد، بین 35 تا 40 هزار شبه‌نظامی عضو آن هستند.

جبهه آزادی بخش سوریه یک گروه اسلامگرای بی‌نظم است که در دسامبر 2012 تشکیل شد و در حدود 20 گروه مسلح از جمله گروه‌های پرنفوذ فاروق و توحید تشکیل شده است. جبهه آزادیبخش اسلامی سوریه در دسامبر 2012 به ارتش آزاد سوریه ملحق شد و هم اکنون قدرتمندین جناح آن است. 

2- گروه‌های کوچک

گردان‌های فاروق

فرمانده: اسما جنیدی

تعداد اعضا: بنا برگفته سخنگوی این گروه در حال حاضر در حدود14 هزار شبه‌نظامی عضو آن است

عمده فعالیت آن در حمص است و حضور قابل توجه‌ای در مرز ترکیه و سوریه دارد.

فرمانده: ابو محمد جولانی

تعداد اعضا: هزاران نفر و بیشترین شبه‌نظامیان خارجی جذب این گروه شده‌اند.

جبهه النصره از اواسط 2011 به صورت محرمانه شروع به سازماندهی خود با کمک القاعده در عراق کرد و به خاطر انجام  حملات انتحاری معروف شد.

فرمانده: ابو عبدالله الحموی

عمده فعالیت آن در شمال سوریه، ادلب، حما و حلب است.

تعداد اعضا: احتمالا10 هزار شبه‌نظامی

احرار الشام احتمالا بزرگترین گروه سلفی در سوریه است و در اوایل تابستان 2011 در منطقه حما تشکیل شد

فرمانده: جمال معروف

تعداد اعضا: جمال معروف در دسامبر 2012 ادعا کرد بیش از 18 هزار شبه‌نظامی را تحت امر خود دارد، اما به نظر می‌رسد این گروه در نهایت10 هزار عضو داشته باشد.

عمده فعالیت این گروه در ادلب و جبل الزاویه است، در اصل نام این گروه شهدای جبل الزاویه بود اما به دلیل جاه‌طلبی جمال معروف در اواسط 2012 به شهدای سوریه تغییر نام داد.

فرمانده: زهران آلوش

تعداد: هزاران نفر

این گروه عمدتا در اطراف دمشق فعال است و  توسط خانواده آلوش از دوما واقع در جنوب دمشق ایجاد شد، پدر زهران آلوش در عربستان زندگی می‌کند، زهران در سال 2009 توسط دولت زندانی شد و پس از آزادی از زندان در اواسط 2011 گروه خود را تشکیل داد. این گروه به دلیل بمب گذاری در دفتر امنیت ملی سوریه در جولای 2012 معروف شد.

فرمانده کل: عبدالعزیز سلامه

فرمانده نظامی: عبدالقادر صالح

تعداد: بنابر ادعای این گروه در حدود 11 هزار نفر و عمده فعالیت آن در حلب است.

فرمانده: احمد عیسی الشیخ

تعداد: در حدود 10 هزار نفر

عمده فعالیت آن در جبل الزاویه و ادلب است

ترکیب بندی این گروهها نشان می دهد که کشورهایی چون عربستان و غرب به همراه ترکیه با مسلح کردن این گروهها کوشیده اند صحنه سیاسی سوریه را به صحنه نظامی تغییر دهند و در نتیجه ما شاهد درگیریهای خونین در این سالها در سوریه بودیم. نباید این را از یاد برد که دولت اسد در تمام این سالها بر مذاکره تاکید کرده است که نشان از وجود زمینه های اصلاحات در دولت می باشد که با حمایت از گروههای تروریستی این زمینه ها از بین برده شد. ارتجاع عربی و تفکر منفعت طلبانه غرب سبب شده است صحنه سیاسی سوریه بدون ایده های خلاق برای خروج از بحران باشد. بحرانی که همین گروهها مسبب آن شدند.

طبیعی است در چنین شرایطی نه تنها دولت اسد بلکه مردم سوریه هم نگران به قدرت رسیدن تکفیریها باشند که در این مدت نشان داده اند هیچ کدام از این گروهها نه تنها سابقه سیاسی ندارند بلکه به صورت خودجوش با حمایت مسلحانه به یکباره قارچ گونه رشد کرده اند به این امید که دولت اسد سقوط کند. اما بافت ناهمگون و تندرو این گروهها سبب شد که هیچ وقت کشورهای غربی و عربی نتوانند این گروهها را متحد کنند. انتقال قدرت در هر شرایطی نیازمند نیروهای واقعی و برخواسته از بطن جامعه است. از سوی دیگر راهکارهای بین المللی جدیدی با ورود روسیه به صحنه سوریه درحال شکل گیری است که اگر ارتجاع عربی و کشورهای غربی به اصول دمکراتیک پایبند باشند باید از آمادگ دولت اسد برای مذاکره استفاده و زمینه دیالوگی واقعی را فراهم کنند.در حقیقت می توان گفت این فرصت زمان مناسبی برای راستی آزمایی غرب در جهت بهره گیری از دمکراسی مورد ادعای خود می باشد. دولت سوریه دروازه های دیالوگ را باز کرده و امیدوار است بتواند به تقویت فضای سیاسی در سوریه بپردازد و دربلند مدت نیز راهکار سیاسی را در راس راهکارهای حل بحران در این کشور قرار دهد.

اما باید در نظر گرفت مذاکره در سوریه زمانی می تواند به نتیجه مثبتی برسد که گروههای تروریستی که دستشان به خون مردم سوریه آغشته شده است از این فضا دور نگاه داشته شوند. واقعیت این است که ارتجاع عربی باید بداند سوریه عرصه تاخت و تاز تندروهایی نیست که خارج از سوریه شکل گرفته و به صورت وارداتی به سوریه برده شده اند.تفکر تکفیری در گروههای مورد اشاره سبب گشته است که تروریستها از هیچ گونه انسجام سیاسی برخوردار نباشند و اصولا اراده ای هم برای حل مشکلات ندارند چون از جنس مردم سوریه نیستند. می توان به جرات گفت که شرایط پیش آمده مهمترین زمان راستی آزمایی غرب و کشورهای منطقه می باشد که در 5 سال گذشته بجای تاکید بر انجام اصلاحات داخلی عامل شکل گیری گروههای تندرو مسلح خارجی در سوریه شده اند به این امید که با حذف همه طرفها بازی را در دست گیرند ولی تجربه نشان داد که این بازی یکطرفه شکست خورده است .

از این رو باید تصریح کرد که مواضع دولت اسد نشان از وجود اراده برای حل سیاسی بحران است ولی آیا گروههای مخالف توان تفکیک خود را از تروریستها دارند؟ ‌آیا این گروهها اراده لازم را برای حل مشکل دارند؟ در سطح کلان باید پرسید آیا غرب و برخی کشورهای عربی آیا این اراده را دارند یا کماکان بر بهم زدن بازی سیاسی می اندیشند؟