هوش مصنوعی؛ مغز دوم تیم‌های بزرگ ورزش جهان و ایران

گروه ورزشی: ورزش مدرن دیگر تنها بر پایه‌ی استعداد یا تجربه‌ی مربیان پیش نمی‌رود. پشت هر تصمیم در تمرین، تغذیه، یا حتی تعویض دقیقه ۸۰، شبکه‌ای از داده و تحلیل قرار دارد. هوش مصنوعی حالا در قلب این انقلاب ایستاده است؛ الگوریتم‌هایی که از میلیون‌ها داده ویدئویی، فیزیولوژیک و تاکتیکی، الگو‌هایی استخراج می‌کنند که چشم انسان از دیدنشان عاجز است. در فوتبال اروپا، باشگاه‌هایی، چون منچسترسیتی و لیورپول با سامانه‌های یادگیری ماشینی، رفتار بازیکنان را در ۱۰۰ سناریوی مختلف بازی شبیه‌سازی می‌کنند تا تصمیم‌گیری مربی بر پایه‌ی احتمال و واقعیت آماری انجام شود. در بسکتبال NBA نیز از هوش مصنوعی برای طراحی تمرینات با هدف کاهش مصدومیت و کنترل فشار مفاصل استفاده می‌شود.

به گزارش بولتن نیوز، بر اساس گزارش اخیر Sports Tech Global Market، حجم سرمایه‌گذاری در حوزه‌ی «هوش مصنوعی در ورزش» تا سال ۲۰۳۰ از مرز ۲۷ میلیارد دلار خواهد گذشت. این سرمایه‌گذاری‌ها از آنالیز ویدئو و داده‌های آماری فراتر رفته و حالا شامل سنسور‌های پوشیدنی، تحلیل خواب و تغذیه، مدل‌سازی پیشگیرانه‌ی آسیب‌ها و حتی شبیه‌سازی مسابقه در محیط واقعیت افزوده است. نکته‌ی مهم اینکه کشور‌های پیشرو در ورزش، با ترکیب علم داده و علوم انسانی، از این فناوری نه فقط برای «بردن»، بلکه برای «پرورش پایدار استعداد» استفاده می‌کنند، یعنی همان چیزی که ساختار فنی ورزش ایران هم به آن نیاز دارد.

در ایران، اولین نمونه‌ی جدی و سازمان‌یافته از ورود هوش مصنوعی به ورزش را می‌توان در فدراسیون کشتی دید. این فدراسیون اخیراً با همکاری چند تیم پژوهشی دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان، پروژه‌ای را آغاز کرده که در آن با نصب حسگر‌های حرکتی و تحلیل داده‌های تمرین و مسابقه، وضعیت فنی و جسمی کشتی‌گیران به‌صورت بلادرنگ پایش می‌شود. هدف از این پروژه، کاهش مصدومیت‌ها، تشخیص زودهنگام افت عملکرد و ارائه‌ی تمرینات شخصی‌سازی‌شده است؛ اقدامی که اگر گسترش یابد، می‌تواند الگویی برای دیگر رشته‌های پرمدال ایران باشد. حضور مربیان علمی‌نگر همچون حسن رنگرز و پژمان درستکار نیز سبب شده این نگاه فناورانه با تجربه‌ی فنی تلفیق شود، ترکیبی که شاید راز نسل تازه‌ای از قهرمانان ایرانی باشد.

در نهایت، آنچه امروز در باشگاه‌های اروپایی و فدراسیون‌های علمی ایران در حال وقوع است، نوید عصری تازه را می‌دهد؛ عصری که در آن تصمیم‌های ورزشی دیگر صرفاً بر مبنای احساس یا سابقه گرفته نمی‌شود، بلکه علم و داده پشت هر حرکت قرار دارد. اگر این مسیر در ایران تداوم یابد، ورزش ما نه‌تنها از نظر بدنی، بلکه از نظر مدیریتی و فکری نیز به سطح جهانی نزدیک خواهد شد، جایی که هوش مصنوعی، نه به‌عنوان رقیب انسان، بلکه به‌عنوان شریک خرد جمعی، میدان رقابت را به سطحی تازه ارتقا می‌دهد.