کد خبر: ۲۱۰۱۳۲
تاریخ انتشار:
نگاهی به فرصت ها و تهیدهای پیش روی صنعت نفت، گاز و انرژی

خام فروشی به جای تولید الگوی کشور شده است

آمارهای بانک جهانی نشان می دهد که در بین سال های 2000 تا 2011 میزان واردات کالاهای صنعتی به کشور 73 تا 81 درصد از سهم کل واردات بوده است.

گروه انرژی، ایران با داشتن 157 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام و 34 تریلیون متر مکعب دخایر گاز طبیعی در مجموع بزرگ ترین ذخایر نفت و گاز جهان را در اختیار دارد، از سوی دیگر کشور با تولید 70 هزار گیگاوات سات برق بزرگ ترین تولید کننده انرژی الکتریکی در منطقه خاورمیانه است و یکی از پتانسیل های بزرگ انرژی تجدید پذیر در جهان را در اختیار دارد، اما با همه این ها ایران به یکی از بزرگ ترین صادر کنندگان مواد خام در جهان تبدیل شده است و در مقابل به یکی از بزرگ ترین وارد کنندگان کالاهای صنعتی، اتفاقی که نشان می دهد صنعت و تولید در کشور روزهای سختی را پشت سر می گذارند. ب

  به گزارش بولتن نیوز،گزارش شاخص‌ های جهانی توسعه که در سال 2013 از سوی بانک جهانی منتشر شده نشان می دهد بین سال های 2000 تا 2011 به طور متوسط بین 14 تا 19 درصد از کل واردات کشور به مواد غذایی اختصاص داشته است، 2 تا 3 درصد مربوط به مواد خام کشاورزی می شده است، 1 تا 2 درصد شامل سوخت بوده است، 1 تا 2 درصد مواد معدنی و فلزی و 73 تا 81 درصد هم مربوط به کالاهای ساخته شده صنعتی. آماری که نشان می دهد ایران به صادر کننده عمده مواد خام در جهان تبدیل شده است و در مقابل وارد کننده عمده کالاهای ساخته شده صنعتی. البته این آمار از سوی بانک جهانی درحالی منتشر شده است که بر اساس آمار همین سازمان میانگین جهانی سهم کالاهای صنعتی وارداتی در سطح جهان بین 56 تا 65 درصد و در بین کشورهای خاورمیانه و آفریقا بین 66 تا 74 درصد است. این آمارها نشان می دهد تولید در کشور با چالش های بسیاری رو به رو است.

به اعتقاد کارشناسان در صورتی که دولت براساس وعده های خود حمایت از تولید را در اولویت قرار دهد ایران به جای وارد کننده کالاهای صنعتی می تواند به صادر کننده محصولات صنعتی تبدیل شود و به جای خام فروشی مواد نفتی، گازی و ... به صادرات و ارزش افزوده دست پیدا کند و با رشد اقتصادی و رفع مشکل اشتغال رو به رو شود. در گزارش زیر به بررسی چالش ها و فرصت های پیش روی صنعت نفت، گاز و انرژی در کشور پرداخته ایم:

 

نگاهی به تعدادی از فرصت ها و چالش های پیش روی صنایع نفت ، گاز و انرژی الکتریکی در ایران

 

چالش ها

فرصت ها

برداشت از میدان های مشترک نفت و گاز در سال های گذشته به یکی از چالش های مهم در کشور تبدیل شده است. ایران در میزان برداشت از میدان های مشترک از همسایه های خود مانند قطر و عربستان عقب تر است. ایران 16 میدان مشترک نفتی و تعدادی میدان گازی مشترک مهم مانند پارس جنوبی دارد.

ایران با داشتن 157 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام و 34 تریلیون متر مکعب ذخایر گار طبیعی در مجموع با 369 میلیارد بشکه معادل نفت خام رتبه اول ذخایر نفت و گاز قابل برداشت جهان را دارد.

شدت مصرف انرژی در ایران بالا و فاصله بسیاری با استانداردهای جهانی دارد.

بزرگترین میدان گازی ایران و جهان پارس جنوبی است که به صورت مشترک بین ایران و قطر قرار گرفته است.

میزان بهروری انرژی در ایران نسبت به میانگین جهانی بسیار پایین تر است.

هفتمین میدان بزرگ نفت جهان میدان آزاگان است و حدود 10 درصد کل ذخایر قابل برداشت ایران را در خود جای داده است.

ایران در جذب سرمایه گذاری های خارجی و حضور شرکت های مهم نفت و گاز جهان مانند شل، استت اویل و... در میدان های نفت و گاز کشور برای سرمایه گذاری نا موفق بوده است.

در بین میدان های فعال نفت و گاز ایران 62 میدان در خشکی و 12 میدان در دریا جای گرفته است و این موضوع هزینه های برداشت نفت و گاز درایران را کاهش داده است.

از نظر جذب سرمایه گذاری های داخلی و جذب بخش خصوصی واقعی برای سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز و انرژی ایران موفقیتی به دست نیاورده است و به جز شرکت های نیمه دولتی و نظامی در سال های گذشته بخش خصوصی واقعی در صنعت نفت و گاز و انرژی کشور سرمایه گذاری نکرده اند.

ایران به خاطر دسترسی به آب های آزاد و همچنین موقعیت جغرافیایی استراتژیک ( اروپا را به آسیای میانه وصل می کند) شرایط بسیار مناسبی برای صادرات نفت و گاز خود دارد و می تواند به مسیر اصلی صادرات نفت و گاز دیگر کشورها  تبدیل شود. اتافقی که منافع مالی بسیاری برای کشور به همراه دارد. 

فرار مغزها و مهاجرت متخصصان بخش انرژی و فارغ التحصیلان رشته های مرتبط با نفت و گاز در سال های گذشته به چالش مهمی برای کشور تبدیل شده است به صورتی که بسیاری از متخصصان ایران به دلیل درآمدهای بالا کار کردن در کشورهای رقیب ایران مانند قطر را به کار در میدان های گازی کشور مانند پارس جنوبی در عسلویه ترجیح می دهند.

وجود تعداد زیادی فارغ التحصیل رشته های مرتبط با شیمی نفت و گاز و مهندسی نفت در کشور و همچنین آمارهای بالای نیروی جوان جویای کار پتانسیل بسیاری بالایی برای کشور محسوب می شود.

خام فروشی یکی از مشکلات بزرگ صنعت نفت و گاز ایران محسوب می شود. ایران به دلیل نداشتن صنایع مرتبط و به جای فروش تولیدات و محصولات نفت و گاز در حال حاضر بیشتر به فروش نفت و گاز خام روی آورده است. موضوعی که باعث شده ارزش افزوده بسیار ناچیزی سهم کشور شود و در مقابل بسیاری از محصولات نفتی و گازی را وارد کند.

صنایع انرژی به خصوص نفت و گاز در ایران ظرفیت های بسیار بالایی برای ایجاد اشتغال و جذب نیروی انسانی دارند و ایران در صورت سرمایه گذاری و جذب سرمایه های مناسب داخلی و خارجی در این زمینه می تواند فرصت های بسیار زیادی برای کار و حل معضل بیکاری ایجاد کند.

عم شفافیت در اقتصاد کشور به افزایش رانت و رانت بازی در صنایع نفت و گاز و صادرات نفت و گاز کشور دامن زده است. موضوعی که حاصل آن در سال های گذشته ظهور و رشد افرادی مانند بابک زنجانی بوده است.

کشورهای همسایه ایران مانند پاکستان، افغانستان، ترکیه و تعدادی از کشورهای آسیای میانه می توانند مشتری های مهم نفت و به خصوص گاز کشور باشند. بازارهای مناسبی که کشور در سال های گذشته آن چنان که باید و شاید از ظرفیت های آن ها استفاده نشده است.

قدیمی و مستهلک بودن صنایع مرتبط با نفت و گاز در کشور و همچنین پتروشیمی ها به چالش مهمی تبدیل شده است که توانایی کشور در استخراج و تبدیل نفت و گاز به محصولات نفتی و گازی را به شدت کاهش داده است. همچنین عقب بودن کشور از نظر دانش فنی بروز مشکل مهم دیگری است که در حال حاضر کشور با آن دست و پنجه نرم می کند.

هر ساعت 70 هزار مگاوات برق درایران تولید می شود که عدد بسیار مناسبی نسبت به کشورهای همسایه است و ایران را به بزرگ ترین تولید کننده برق در خاورمیانه تبدیل کرده است اگرچه کشور ظرفیت های بسیار زیادی دارد که همچنان مورد استفاده قرار نگرفته است.

 

تحریم های اقتصادی در حوزه های مختلف مانند ندادن تکنولوژی های روز به ایران و همچنین ایجاد محدودیت شدید برای خرید نفت و گاز کشور آسیب های اقتصادی زیادی به دنبال داشته است.

پتانسیل انرژی های تجدید پذیر در ایران 100 هزار مگاوات در ساعت است و کشور از موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی بسیار مناسبی برای استفاده از انواع انرژی های تجدید پذیر مانند انرژی بادی و خورشیدی برخوردار است.

ایران در سال های گذشته از درآمدهای نفت و گاز سهم بسیار ناچیزی را به بازسازی و به روز رسانی صنایع مرتبط با نفت و گاز و همچنین سرمایه گذاری در بخش های بالا دستی و پایین دستی این بخش اختصاص داده است.

سرمایه گذاری در صنایع مرتبط با برق، نیروگاه و انرژی های تجدید پذیر می تواند علاوه بر افزایش تولید انرژی الکتریکی سهم بسیار مناسبی هم در اشتغال و حل مشکل بیکاری در کشور داشته باشد.

قدیمی بودن نیروگاه های تولید برق، تکنولوژی ها و همچنین سیستم توزیع، میزان و درصد تلفات انرژی در کشور را بسیار افزایش داده است.

ایران علاوه بر ظرفیت بسیار بالا برای تولید انرژی الکتریکی از موقعیت بسیار مناسبی برای صادرات برق به تعداد زیادی از کشورهای همسایه برخوردار است.

میزان مصرف انرژی الکتریکی در کشور به دلیل نبودن الگوی مناسب مصرف سه برابر استاندارد جهانی است.

بکر بودن بازار تولید انرژی الکتریکی در کشور پتانسیل بسیار مناسبی را برای سرمایه گذاری های خارجی و داخلی در این زمینه به وجود آورده است.

واقعی نبودن قیمت انرژی الکتریکی مصرفی در کشور و دادن سوبسیت های کلان دولتی در این بخش، دولت و بسیاری از فعالان خصوصی این حوزه را با چالش مواجه کرده است. در حال حاضر هزینه های کیلوات ساعت برقی که از مردم گرفته می شود تقریبا 40 درصد قیمت تولید برق است.

پتانسیل بالای ایران برای راه اندازی شرکت های دانش بنیان در زمینه های نفت، گاز، محصولات آن ها و انرژی الکتریکی.

 

برای مشاهده مطالب اجتماعی ما را در کانال بولتن اجتماعی دنبال کنیدbultansocial@

منبع: دیده بان اقتصاد وجامعه ایران پایش پرس

شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.

bultannews@gmail.com

نظر شما

آخرین اخبار

پربازدید ها

پربحث ترین عناوین