نشت آب از شبکه توزیع؛ چالشی حیاتی و استراتژیک برای ایران
گروه اقتصادی - مجید سجادی پناه نوشت: بحران آب در ایران، دیگر یک هشدار نیست؛ بلکه واقعیتی ملموس و ماندگار است که زیربنای توسعه پایدار کشور را تهدید می‌کند. در میان تمامی عوامل مؤثر بر این بحران، هدررفت گسترده آب از شبکه توزیع به یکی از جدی‌ترین و حیاتی‌ترین چالش‌های مدیریت منابع آبی ایران بدل شده است. این پدیده که تحت عنوان «آب بدون درآمد» شناخته می‌شود، نه تنها به معنای نابودی منابع گرانبهای آبی است، بلکه فشارهای چندجانبه‌ای بر زیرساخت‌های شهری، بودجه عمومی و امنیت آبی آینده وارد می‌سازد.
به گزارش بولتن نیوز، بر اساس آمار رسمی، حدود ۳۲ درصد از آب وارد شده به شبکه توزیع پیش از رسیدن به مصرف‌کننده، تلف می‌شود. این رقم در مقایسه با کشورهای پیشرو در مدیریت کارآمد منابع آبی، نظیر ژاپن و آلمان که میزان این آب را به زیر ۱۰ درصد رسانده‌اند، به‌طور نگران‌کننده‌ای بالاست. در بررسی دقیق‌تر، حدود ۱۵.۱ درصد از این تلفات ناشی از نشتی‌های فیزیکی مانند ترکیدگی لوله‌ها، اتصالات معیوب و فرسودگی تجهیزات است؛ مابقی عمدتاً به مشکلاتی نظیر انشعابات غیرمجاز و خطاهای اندازه‌گیری بازمی‌گردد که راهکارهای متفاوتی می‌طلبند.
*چرا نشت آب این‌چنین اهمیت دارد؟*
۱. *اتلاف سرمایه ملی در شرایط بحران منابع*
در کشوری که بیش از ۸۰ درصد آن با درجات مختلفی از خشکسالی مواجه است، از دست رفتن هر قطره آب ضربه‌ای به سرمایه‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و انسانی کشور محسوب می‌شود. آب پیش از آنکه وارد شبکه شود، فرایندهای پرهزینه‌ای نظیر برداشت، تصفیه، پمپاژ و انتقال را پشت سر گذاشته است. از این‌رو، نشتی ۱۵ درصدی شبکه، معادل از دست دادن میلیاردها تومان سرمایه ملی در هر سال است.
۲. *تخریب زیرساخت‌ها و تشدید هزینه‌های نگهداری*
نشت‌های مداوم علاوه بر هدررفت آب، موجب فرسایش خاک، تخریب آسفالت خیابان‌ها، و حتی آسیب به فونداسیون ساختمان‌ها می‌شود. این امر نه‌تنها هزینه‌های تعمیر و نگهداری شبکه را افزایش می‌دهد، بلکه عمر مفید آن را نیز به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
3. *پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و امنیتی*
کاهش درآمد شرکت‌های آب و فاضلاب به دلیل آب بدون درآمد، منجر به ضعف در تأمین منابع مالی برای نوسازی و ارتقاء شبکه می‌شود. این چرخه معیوب، در نهایت منجر به افت کیفیت خدمات، قطعی‌های مکرر، نارضایتی عمومی و بی‌اعتمادی نسبت به مدیریت آب در کشور می‌شود. در بُعد کلان، استمرار این وضعیت می‌تواند به چالشی امنیتی و جمعیتی در مناطق دچار تنش آبی تبدیل شود.
راهکار چیست؟
تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد راه برون‌رفت از این بحران، در چند محور کلیدی است:
۱- نوسازی سریع و هدفمند شبکه
۲- استفاده از فناوری‌های نوین مانند سنسورهای تشخیص نشتی و هوش مصنوعی
۳- مدیریت هوشمند فشار آب
۴- تشکیل تیم‌های واکنش سریع برای تعمیر فوری نشتی‌ها
بنابراین مدیریت تلفات آب، فقط یک ضرورت فنی نیست؛ یک انتخاب استراتژیک برای حفظ امنیت آبی و توسعه پایدار ایران است.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
