وضعیت نگران‌کننده دستگاه دیپلماسی ایران؛ لزوم بازنگری در استراتژی‌های مذاکره‌ای
گروه سیاسی: در شرایطی حساس که فضای بین‌المللی پیرامون ایران نیازمند هوشمندی، انسجام و دیپلماسی فعال و هوشمندانه است، عملکرد وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در حوزه مذاکرات، به‌ویژه در پرونده برجام و تعامل با غرب، با نقدهای جدی و گسترده‌ای مواجه شده است.
از اتلاف زمان با ویتکاف تا بی‌نتیجگی مذاکرات
به گزارش بولتن نیوز ،برخی گزارش‌ها و تحلیل‌ها حاکی از آن است که حضور چهره‌هایی مانند آقای ویتکاف ـ که فاقد جایگاه رسمی و دیپلماتیک روشن بودند ـ در مذاکرات، نه تنها به پیشرفت مذاکرات کمکی نکرد، بلکه باعث اتلاف وقت و انرژی کشور شد. شش دور مذاکره و دو ماه زمان در حالی صرف شد که به گفته کارشناسان، هیچ دستاورد ملموسی برای ایران به همراه نداشت.
در این مسیر، متأسفانه شاهد تمرکز بر انتقاد از دولت آمریکا و تیم مذاکره‌کننده بایدن بودیم، در حالی که ظرفیت‌های دیگر، از جمله تعامل راهبردی با چین، روسیه و ترویکای اروپایی، به‌خوبی مورد بهره‌برداری قرار نگرفت.
نادیده‌گرفتن تهدید «مکانیسم ماشه»
یکی از موضوعات مهمی که به نظر می‌رسد از سوی تیم مذاکره‌کننده ایران مورد غفلت واقع شده، فعال‌سازی مجدد مکانیسم ماشه یا «اسنپ بک» است؛ ابزاری حقوقی که متأسفانه در متن برجام جای گرفت و اکنون در حال استفاده مجدد علیه ایران است.
با توجه به خروج رسمی آمریکا از برجام، تداوم تمرکز بر مذاکره با این کشور، بدون تضمین‌های قابل اتکا، موجب تقویت موضع‌گیری‌های یک‌جانبه و اجماع‌سازی علیه ایران شده است. پرسش اینجاست که آیا مذاکره با کشوری که خود از توافق خارج شده، اولویتی بالاتر از تعامل با شرکای شرقی و منطقه‌ای دارد؟
ضرورت تغییر ریل‌گذاری دیپلماسی خارجی
با توجه به تحولات اخیر، به نظر می‌رسد زمان آن فرا رسیده است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه در حوزه برجام، دستخوش بازنگری راهبردی شود. این بازنگری می‌تواند شامل محورهای زیر باشد:
تمرکز بر همکاری‌های چندجانبه با چین، روسیه و اتحادیه اروپا برای بی‌اثر کردن مکانیسم ماشه؛
بازتعریف نقش چهره‌های مذاکره‌کننده در راستای منافع ملی و نه رقابت‌های جناحی یا شخصی؛
جلوگیری از اتلاف منابع کشور در مذاکرات بی‌حاصل و افراد واسطه‌گر فاقد مشروعیت بین‌المللی؛
تعریف سازوکارهای شفاف، منسجم و پاسخگو در فرآیند دیپلماسی، با مشارکت بدنه کارشناسی و نخبگان راهبردی کشور.
نتیجه‌گیری: دیپلماسی مؤثر نیازمند شفافیت، هم‌افزایی و دوری از فردگرایی است
در نهایت باید گفت که نگاه فردمحورانه، غیرفراگیر و غیرپاسخگو در سیاست خارجی، نه تنها موجب کاهش اعتبار بین‌المللی ایران شده، بلکه زمینه‌ساز بهره‌برداری دشمنان از ضعف‌های ما نیز گردیده است.
امید است با بازبینی در رویکردها، بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان دیپلماسی کشور، و تمرکز بر منافع ملی به جای منافع فردی یا جناحی، شاهد تغییر روندها و تقویت موقعیت ایران در عرصه بین‌الملل باشیم.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
