افزایش شدید هزینه های غیر مستقیم، ورزش و پرداخت های فولاد مبارکه در شرایط کاهش نرخ رشد فروش و سود شرکت

گروه اقتصادی: با وجود کاهش رشد شاخص های تولید، فروش، درآمد و سود عملیاتی فولاد مبارکه در مقایسه با تورم در هفت ماه نخست 1404، اما هزینه های غیرتولیدی و غیر ضروری بدون ارتباط با تولید مانند ورزش و تبلیغات و... رشد بالایی داشته و نهادهای نظارتی باید بازبینی هزینه های غیر مستقیم تولید را داشته باشند که آیا هزینه‌های ورزشی و غیر تولیدی به افزایش فروش منجر شده‌اند؟ هزینه‌های تبلیغ، همایش، سفر، تنخواه، پرداخت ها به نهادهای مختلف با چه انگیزه‌ای انجام شده اند؟

به گزارش بولتن نیوز ، در شرایطی که شاخص های عملکرد فولاد مبارکه در هفت ماه نخست 1404 نشان می دهد که تولید نسبت به سال قبل 250 هزارتن کاهش داشته و فروش رشد اندک 8.8 درصدی در مقایسه با تورم بالای 45 درصدی موجود دارد و فروش داخلی کاهش 5.5 درصدی نشان می دهد و همچنین رشد درآمد عملیاتی در شش ماه نخست تنها ۶ ٪ گزارش شده، اما هزینه های غیر مستقیم و غیر ضروری مانند ورزش و تبلیغات و پرداخت های غیر تولیدی شرکت رشد و سهم بالایی دارد و بهره وری پایین تولید و فروش، قراردادها و هزینه های مالی موجب شده که سود خالص ۴۵ ٪ نسبت به سال قبل کاهش یافته و به 30 همت برسد.

کاهش حاشیه سود ناخالص در شش ماه نخست از ۴۳٪ به ۲۶٪ نشان می‌دهد که هزینه ها به شکل نامتناسبی رشد کرده است. هزینه‌های فروش، اداری، عمومی با رشد ۵۷٪ تقریبا دو برابر نرخ رشد درآمد است و معلوم نیست که هزینه های غیر مستقیم تولید مانند هزینه های ورزشی، در این شرایط با چه توجیهی رشد کرده و این در حالیست که تولید داخلی در هفت ماه نخست امسال 250 هزار تن کمتر از سال قبل بوده و فروش داخلی نیز 5.5 درصد کاهش داشته و کل فروش شرکت تنها 8.8 درصد رشد کرده که تناسبی با تورم 45 درصدی موجود ندارد.

هزینه‌های فروش، اداری و عمومی فولاد مبارکه در شش ماه نخست 1404 با رشد قابل توجه مواجه همراه بوده و از حدود ۴ هزار و ۶۳۵ میلیارد تومان در سال قبل به ۷ هزار و ۲۷۲ میلیارد تومان رسیده و افزایش۵۷ درصدی دارد. هزینه‌های مالی شرکت با رشد سنگین ۹۶ درصدی از حدود ۴ هزار و ۹۲۳ میلیارد تومان سال گذشته به ۹ هزار و ۶۶۲ میلیارد تومان در پایان شهریور امسال رسیده است.

مدیران شرکت، سهامداران اصلی، نهادهای متولی مانند دولت، وزارت صمت، ایمیدرو باید بازبینی زنجیره تأمین برای کاهش بهای تمام شده و بخصوص هزینه های غیر مستقیم تولید مانند ورزش و... داشته باشد. آیا هزینه‌های ورزشی به افزایش فروش، بهبود برند، یا مزیت رقابتی منجر شده‌اند؟ هزینه‌های تبلیغ، همایش، سفر، تنخواه، پرداخت ها به نهادهای مختلف با چه انگیزه‌ای انجام شده اند؟

مصارف غیرضروری فولاد مبارکه

مصارف «غیرضروری» و بحث‌برانگیز در فولاد مبارکه اصفهان نشان می دهد که بخش قابل‌توجهی از هزینه‌های «تبلیغات و آگهی» این شرکت صرف عرصه ورزش شده است.

دو گروه فولادی بزرگ کشور، از جمله فولاد مبارکه، در سال ۱۴۰۲ حدود ۸۷۰ میلیارد تومان هزینه ورزشی کرده‌اند که مربوط به ورزش و عمدتاً تیم‌های لیگ برتری بوده است.

شرکت اعلام کرده که ۹۲٪ از بودجه تبلیغات مربوط به باشگاه فرهنگی-ورزشی سپاهان است. بودجه باشگاه سپاهان از۹۹۰ میلیارد تومان به ۱٫۵۰۰ میلیارد تومان افزایش یافته است.

هزینه‌های فروش، اداری و عمومی از ۴.۶۳۵ میلیارد تومان به ۷.۲۷۲ میلیارد تومان فقط در دوره‌ شش ماهه افزایش یافته است.

در سال های اخیر و از انتشار گزارش تحقیق و تفحص تاکنون حدود ۹۰ عنوان تخلف، انحراف و تحمیل خسارت و توزیع رانت با ارقامی بالغ بر چند ده‌ها هزار میلیارد تومان ذکر شده و گزارش‌های رسانه‌ای عددهایی مانند تا 92 هزار میلیارد تومان را نقل کرده‌اند.

قراردادهای غیررقابتی یا با قیمت‌ها و شرایط مشکوک از جمله قراردادهای سنگین با پیمانکاران یا شرکت‌های خارجی مورد اشاره قرار گرفته اند. توزیع رانت و پرداخت‌ هزینه‌ها وهدایا به نهادها یا افراد بیرونی (ادعای پرداخت‌هایی به نهادها، رسانه‌ها و برخی افراد ذی‌نفوذ) نیز بخشی از هزینه های غیر تولیدی و غیر ضروری را تشکیل داده اند.

ضرورت کنترل هزینه‌های فروش و عمومی

 کاهش هزینه‌های زائد، بهبود کارایی بدنه مدیران و اداری، استفاده از فناوری برای کاهش هزینه‌ها نیاز ضروری فولاد مبارکه است. باید مشخص شود که به چه دلیل هزینه های اداری پرسنل و مدیران غیر تولیدی و غیرکارگاهی، هزینه های ورزش، تبلیغات و... بالاست؟

گزارش تحقیق و تفحص مجلس از شرکت نیز تخلفات ساختاری و مالی متعددی با عدد 90 هزار میلیارد تومانی را ذکر کرده و نتایج قابل توجهی مطرح کرده است که بخشی از آن می‌تواند زمینه ایجاد هزینه‌های غیرکارآمد باشد.

از جمله پرداخت‌های نجومی، تنخواه مدیرعامل با مبلغی حدود 100میلیارد تومان و مصرف آن در راستای اهداف شخصی و بذل و بخشش به افراد و مسئولان بیرون شرکت، بخشی از مطالب مطرح شده در مقطع انتشار گزارش تحقیق و تفحص است.

 بودجه بزرگ برای باشگاه ورزشی سپاهان و تبلیغات وسیع، بخش عمده ای از هزینه های غیر تولیدی را نشان می دهد که بازدهی برای شرکت یا سهامداران ندارد و جزو هزینه‌های «غیرضروری» تلقی می شود و سهامداران انتظار دارند که بودجه شرکت روی فعالیت‌های تولیدی یا بهبود بهره‌وری صرف شود.

رشد ۵۷٪ در هزینه‌های فروش، اداری و عمومی نسبت به دوره مشابه گذشته، بدون توضیح روشن نشانه ضعف مدیریت هزینه است.

کاهش تولید و فروش داخلی فولاد مبارکه در هفت ماه نخست 1404

براساس صورت های مالی فولاد مبارکه در کدال بورس، در هفت ماه نخست 1404 مقدار تولید 4 میلیون و 16 هزار تن اعلام شده که نسبت به 4 میلیون و 261 هزار تن سال قبل 250 هزار تن کاهش یافته است. خدمات نورد گرم نیز 990 هزار تن بوده که نسبت به 967 هزار تن سال قبل افزایش داشته است.

با توجه به تورم بالای 45 درصدی اقتصاد ایران، انتظار می رود که مقدار فروش افزایش قابل توجهی داشته باشد اما جمع فروش داخلی و خارجی و خدمات معادل 179.8 همت بوده که نسبت به 165.2 همت سال قبل، 8.8 درصد رشد کرده است. این رقم در مقایسه با تورم اندک است و نشان می دهد که فروش متناسب با تورم رشد نکرده است.

فروش داخلی فولاد مبارکه 120.2 همت بوده که نسبت به 126.8 همت سال قبل 5.5 درصد کاهش داشته است. فروش خارجی نیز 25 همت بوده که نسبت به 7.5 همت سال قبل افزایش داشته و سه برابر شده است.

درآمد خدمات معادل 34.6 همت بوده که نسبت به 30.8 همت سال قبل رشد داشته است.

هزینه مواد اولیه داخلی و وارداتی سنگ آهن، گندله، آهن اسفنجی و... 71 همت بوده که نسبت به 80 همت سال قبل 11.3 درصد یا 9 همت کاهش داشته است.

هزینه سوخت، برق و آب و گاز، معادل 28.6 همت بوده است که نسبت به 19.7 همت سال قبل 45 درصد یا 9 همت رشد کرده است.براین اساس هزینه سوخت و مواد اولیه روی هم، تقریبا معادل سال قبل است.

سوء مدیریت و بهره وری پایین

در خصوص افت عملکرد و سومدیریت در فولاد مبارکه اصفهان با نماد فولاد می توان به موارد متعددی اشاره کرد:

درآمد عملیاتی شرکت در نیمهٔ نخست سال با رشد حدود ۶ ٪ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۵۲٫۸۹۵ هزار میلیارد تومان گزارش شده است.

با این حال، سود خالص شرکت حدود ۴۵ ٪ کاهش یافته و به حدود 30 همت رسیده است زیرا تولید و درآمدعملیاتی متناسب با تورم رشد نکرده است.

بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی رشد قابل توجه 37 درصدی داشته و به ۱۱۳٫۵۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده و حاشیه سود ناخالص از حدود ۴۳ ٪ به حدود ۲۶ ٪ کاهش پیدا کرده است.

افزایش هزینه های اداری و عمومی و مالی فولاد مبارکه با وجود رشد پایین فروش

نکته مهم این است که با وجود کاهش تولید و فروش داخلی درهفت ماه نخست و رشد پایین درآمد عملیاتی و رشد بالای بهای تمام شده تولید، هزینه‌های فروش، اداری و عمومی رشد 57 درصدی داشته و از ۴۶۳۵ هزار میلیارد تومان به۷۲۷۲ هزار میلیارد تومان و هزینه مالی شرکت نیز با رشد ۹۶ ٪ از ۴۹۲۳ هزار میلیارد تومان در سال قبل به ۹۶۶۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.

این وضعیت نشانه سوء مدیریت و کنترل ضعیف هزینه‌ها است زیرا افزایش بهای تمام‌شده بسیار شدید بوده و نتوانسته هزینه‌های تولید را کنترل کند و هزینه مواد اولیه، انرژی، دستمزد و هزینه های فروش، اداری، مالی و هزینه های متفرقه مانند ورزش و... رشد کرده است.

هزینه‌های فروش، اداری، عمومی با رشد ۵۷٪ تقریبا دو برابر نرخ رشد درآمد است و معلوم نیست که هزینه های غیر مستقیم تولید در این شرایط با چه توجیهی رشد کرده است.

ریسک مالی و بدهی بالا

هزینه مالی با رشد ۹۶٪ نشان می‌دهد که شرکت در شرایطی قرار دارد که بهره یا تسهیلات مالی آن بالا رفته و ساختار بدهی در شرایط مناسبی نیست و با کاهش سود عملیاتی موجب فشار مضاعف بر سود خالص شده است.

ضعف در افزایش قیمت یا حجم فروش متناسب با هزینه‌ها

رشد فروش و درآمد اندک، به اندازه‌ای رشد هزینه‌ها نیست و کاهش قابل توجه حاشیه سود ناخالص از ۴۳٪ به ۲۶٪ نشان می‌دهد که هزینه ها به شکل نامتناسبی رشد کرده است.

عدم تطابق استراتژی با شرایط محیطی

شرکت باید استراتژی‌های مؤثرتری برای کاهش هزینه یا افزایش بهره‌وری داشته باشد. اما شرکت درگیر افزایش هزینه‌های ساختاری و مالی شده و فشار بهای تمام شده جدی‌ترین چالش نیمه اول سال بوده است و با این وضعیت، سودآوری سال مالی ۱۴۰۴ احتمالاً بسیار پایین‌تر خواهد بود.

دولت باید بازبینی زنجیره تأمین برای کاهش بهای تمام شده و بخصوص هزینه های غیر مستقیم تولید مانند ورزش و... داشته باشد.

شرکت، علاوه بر بهینه‌سازی مصرف انرژی و هزینه‌های مواد اولیه، بهبود فروش و صادرات، باید بهبود بهره‌وری تولیدو کاهش ضایعات، را در دستور کار قرار دهد.

جلوی هزینه های غیر تولیدی را بگیرید

اما اقدام سریع باید در جهت بهبود ساختار مالی و کاهش هزینه مالی از طریق بازپرداخت بدهی‌های پرهزینه، و مدیریت نقدینگی داشته باشد. دلیل این همه پرداخت هزینه ها و سود بالای بانکی برای تامین نقدینگی، قراردادهای پر هزینه، هزینه های سنگین غیر مستقیم و غیر تولیدی باید مشخص شود و هزینه ها به شدت کنترل شود. ساختار نظارتی و قراردادها طبق گزارش تحقیق و تفحص باید اصلاح شود.

پیشنهادات برای بررسی دقیق‌تر و کاهش هزینه‌های غیرضروری

گزارش تفکیکی هزینه‌های «تبلیغات، ورزشی، فرهنگی» شرکت در مقایسه با «هزینه‌های تولید» و «هزینه‌های اداری» نشان می دهد که سهم قابل توجه در رشد هزینه ها و کاهش سود داشته است. تخلفات قراردادها، سیستم خرید، تنخواه مدیرعامل و استفاده‌های نامناسب از منابع شرکت، نشان می‌دهد که ضعف در ساختار حاکمیت مقدمه هزینه‌های غیرضروری و رانت است.

آیا هزینه‌های ورزشی به افزایش فروش، بهبود برند، یا مزیت رقابتی منجر شده‌اند؟ هزینه‌های تبلیغ، همایش، سفر، تنخواه، پرداخت ها به نهادهای مختلف با چه انگیزه‌ای انجام شده اند؟

شرکت باید گزارش‌دهی منظم به سهامداران درباره نتیجه هزینه‌های غیرمستقیم مثل باشگاه، تبلیغات، فرهنگی داشته باشد و با شاخص‌هایی برای سنجش عملکرد و اثربخشی ارائه شود.

اثر سیاست ارزی

از سمت نهادهای سیاست‌گذار مقرراتی برقرار شد که صادرکنندگان زنجیرهٔ فولاد از ابتدای سال ۱۴۰۳ مکلف به عرضهٔ بخشی یا تمامی ارز صادراتی در سامانه‌های رسمی (نیما / تالار دوم) شوند. این سیاست از نظر کارشناسان روی انگیزهٔ صادرات و حاشیه‌سود صادرکنندگان تأثیر داشته است.

اگر صادرکننده مجبور به عرضهٔ ارز با نرخ رسمی (نیمایی/تالار) شود اما هزینه‌های تولید یا واردات مواد اولیه براساس نرخ بازار آزاد یا سازوکار دیگری محاسبه شود، این «شکاف نرخ» می‌تواند حاشیه سود صادرات را کاهش دهد و انگیزهٔ صادرات را پایین آورد.

افت سنگین ۴۵ درصدی و ۲۴ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومانی سود خالص فولاد مبارکه در نیمه نخست ۱۴۰۴

بررسی صورت مالی میان‌دوره‌ای ۶ ماهه منتهی به ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ فولاد مبارکه اصفهان نشان می‌دهد که با وجود رشد ۶ درصدی درآمد عملیاتی نسبت به دوره مشابه سال قبل، سود خالص شرکت با کاهش ۴۵ درصدی و ۲۴ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومانی روبه‌رو شده است. افزایش شدید بهای تمام‌شده، رشد هزینه‌های فروش و اداری و همچنین جهش هزینه‌های مالی مهم‌ترین دلایل افت سودآوری بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد کشور به شمار می‌روند.

صورت‌های مالی ۶ ماهه حسابرسی‌نشده فولاد مبارکه اصفهان (نماد: فولاد) که در سامانه کدال منتشر شده، تصویری قابل‌توجه از عملکرد این شرکت طی نیمه نخست سال مالی ۱۴۰۴ ارائه می‌دهد.

بر اساس این گزارش، درآمد عملیاتی فولاد مبارکه در ۶ ماهه نخست ۱۴۰۴ به حدود ۱۵۲ هزار و ۸۹۵ میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال قبل (حدود ۱۴۴ هزار و ۵۶۲ میلیارد تومان) افزایش ۶ درصدی را ثبت کرده است. اگرچه این رشد جزئی در سطح فروش نشان می‌دهد که شرکت از نظر مقداری یا قیمتی توانسته وضعیتی نسبتاً باثبات داشته باشد، اما سمت هزینه‌ها تصویر متفاوتی ارائه می‌دهد. بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی در این دوره با جهش ۳۷ درصدی از حدود ۸۲ هزار و ۶۶۴ میلیارد تومان در سال گذشته به ۱۱۳ هزار و ۵۳۰ میلیارد تومان در سال جاری رسیده است. رشد قابل‌توجه نرخ انرژی، دستمزد، مواد اولیه و نوسانات ارزی از مهم‌ترین عوامل افزایش این ردیف تلقی می‌شود. همین امر باعث شده حاشیه سود ناخالص شرکت از حدود ۴۳ درصد به حدود ۲۶ درصد تنزل کند و سود ناخالص با افت ۳۶ درصدی از ۶۱ هزار و ۸۹۸ میلیارد تومان به ۳۹ هزار و ۳۶۴ میلیارد تومان کاهش یابد.

در بخش هزینه‌های فروش، اداری و عمومی نیز فولاد مبارکه با رشد قابل توجه مواجه بوده است. این هزینه‌ها از حدود ۴ هزار و ۶۳۵ میلیارد تومان به ۷ هزار و ۲۷۲ میلیارد تومان رسیده که نشان‌دهنده افزایشی ۵۷ درصدی است. هرچند این رقم نسبت به مقیاس فروش هنوز پایین است، اما روند صعودی آن می‌تواند زنگ هشداری برای دوره‌های بعد باشد؛ به‌ویژه آنکه شرکت در سال‌های گذشته کنترل هزینه‌های اداری را یکی از نقاط قوت خود معرفی می‌کرد.

سود عملیاتی فولاد مبارکه نیز در ادامه همین فشارهای هزینه‌ای با افت چشمگیر ۴۴ درصدی از حدود ۶۰ هزار و ۵۲۴ میلیارد تومان به ۳۳ هزار و ۶۴۳ میلیارد تومان رسیده است. کاهش سود عملیاتی به‌صورت مستقیم بر شاخص سودآوری هر سهم نیز اثرگذار بوده است.

از سوی دیگر، هزینه‌های مالی شرکت با رشد سنگین ۹۶ درصدی از حدود ۴ هزار و ۹۲۳ میلیارد تومان سال گذشته به ۹ هزار و ۶۶۲ میلیارد تومان در پایان شهریور امسال رسیده است؛ نشانه‌ای که می‌تواند بیانگر افزایش بدهی‌های مالی، استفاده از تسهیلات گران‌قیمت یا تغییر شرایط بهره در بازار پول باشد. این موضوع همزمان با افت سود عملیاتی، فشار مضاعفی بر سود خالص شرکت وارد کرده است.

در مقابل، سایر درآمدهای غیرعملیاتی شرکت رشد خوبی داشته و از حدود ۶ هزار و ۳۷۸ میلیارد تومان به ۹ هزار و ۷۰۱ میلیارد تومان رسیده است؛ با این حال، این رشد نتوانسته افت سود ناشی از بخش عملیاتی را جبران کند. در نهایت، سود قبل از مالیات با کاهش ۴۶ درصدی از حدود ۶۱ هزار و ۹۷۹ میلیارد تومان به ۳۳ هزار و ۶۸۲ میلیارد تومان رسیده است.

هزینه مالیات نیز به دلیل کاهش سود، افت قابل توجهی داشته و از حدود ۷ هزار و ۷۱۶ میلیارد تومان به ۳ هزار و ۵۷۹ میلیارد تومان کاهش یافته است؛ اما این کاهش نه‌تنها امتیازی برای شرکت محسوب نمی‌شود، بلکه نشانه افت درآمد مشمول مالیات و در اصل بیانگر کاهش واقعی سودآوری است.

سود خالص فولاد مبارکه در پایان ۶ ماهه ۱۴۰۴ معادل ۳۰ هزار و ۱۰۲ میلیارد تومان بوده است؛ رقمی که نسبت به سود ۵۴ هزار و ۲۶۲ میلیارد تومانی دوره مشابه سال گذشته، کاهش سنگین ۴۵ درصدی و ۲۴ هزار و ۱۶۰ میلیارد تومانی را نشان می‌دهد. این افت، سود پایه هر سهم را نیز از ۳۶۵ ریال به ۲۰۲ ریال رسانده است.

نکته مهم آنکه سرمایه ثبت‌شده شرکت طی دو دوره تغییر نکرده و همچنان ۱۵۰ هزار میلیارد تومان است؛ بنابراین کاهش سود هر سهم فقط ناشی از افت عملکرد بوده و نه افزایش سرمایه.

آنچه از مقایسه ارقام برمی‌آید این است که فولاد مبارکه، علی‌رغم رشد محدود درآمد، درگیر افزایش هزینه‌های ساختاری و مالی شده و فشار بهای تمام‌شده جدی‌ترین چالش نیمه اول سال محسوب می‌شود. اگر شرکت نتواند هزینه‌ کنترل کند یا در نرخ فروش و حجم صادرات بهبود قابل توجهی ایجاد کند، سودآوری سال مالی ۱۴۰۴ احتمالاً بسیار پایین‌تر از سال قبل خواهد بود.