گروه سیاسی: در نظامهای سیاسی، نزدیکان و اطرافیان مقامات ارشد همواره نقش تعیینکنندهای در شکلگیری تصمیمات و جهتگیریهای کلان کشور داشتهاند. این افراد، که گاهی به «دور و بریها» یا «چاپلوسان» تعبیر میشوند، با نفوذ بر مسئولین، میتوانند مسیر سیاستگذاریها را به نفع منافع شخصی یا گروهی تغییر دهند. در ایران، این پدیده در دولتهای مختلف تکرار شده است. در دوره ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی، تلاش او برای آگاهی از مشکلات کشور از طریق رسانهها و صدور دستورات اصلاحی، به دلیل دخالتهای اطرافیان و بهویژه محمد مخبر، معاون اول وقت، ناکام ماند. اکنون، در دولت مسعود پزشکیان، نشانههایی از تکرار این سناریو دیده میشود. انفجار کانتینرها در بندر شهید رجایی بندرعباس، که رسانههایی مانند بولتن نیوز بارها درباره خطرات آن هشدار داده بودند، نمونهای بارز از بیتوجهی به گزارشهای رسانهای است. آیا حلقه نزدیکان رئیسجمهور جدید، از جمله افرادی مانند الیاس حضرتی، مانع از شنیده شدن صدای دلسوزان و رفع مشکلات کشور میشوند؟
به گزارش بولتن نیوز، ابراهیم رئیسی در ابتدای دوره ریاستجمهوری خود، رویکردی متفاوت در پیش گرفت. او تلاش کرد با رصد رسانهها و گزارشهای مردمی، از مشکلات کشور آگاه شود و دستورات لازم برای رفع آنها صادر کند. این اقدام، که نشانهای از توجه به نظرات عمومی و رسانهها بود، در ابتدا با استقبال مواجه شد. با این حال، این روند چندان پایدار نماند. نزدیکان رئیسی، که به نظر میرسید منافع شخصی یا گروهی آنها با شفافیت و اصلاحات تهدید میشود، بهتدریج مانع از ادامه این روند شدند. محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور، از جمله افرادی بود که به گفته برخی منابع، نقش کلیدی در محدود کردن دسترسی رئیسی به گزارشهای واقعی و دلسوزانه ایفا کرد. این انسداد اطلاعاتی باعث شد بسیاری از مشکلات کشور، از جمله مسائل اقتصادی و معیشتی، بدون راهحل باقی بمانند.
دولت مسعود پزشکیان، که با شعار شفافیت و اصلاحطلبی روی کار آمد، در ابتدا امیدهای زیادی را در میان مردم و رسانهها برانگیخت. پزشکیان با سابقهای از صداقت و سادهزیستی، وعده داده بود که صدای مردم و رسانهها را بشنود و مشکلات کشور را با جدیت پیگیری کند. اما تنها چند ماه پس از آغاز به کار دولت، نشانههایی از انحراف در این مسیر دیده میشود. حلقه نزدیکان رئیسجمهور، که برخی از آنها به رفتارهای چاپلوسانه و تلاش برای کنترل اطلاعات ورودی به پزشکیان متهم هستند، بهتدریج در حال شکلگیری است. یکی از افرادی که نام او در این میان مطرح میشود، الیاس حضرتی، از چهرههای سیاسی و رسانهای نزدیک به رئیسجمهور است. برخی معتقدند که حضرتی و دیگر نزدیکان، با محدود کردن دسترسی پزشکیان به گزارشهای رسانهای و انتقادات دلسوزانه، مانع از آگاهی او از مشکلات واقعی کشور میشوند.
یکی از بارزترین نمونههای این بیتوجهی، حادثه انفجار کانتینرها در بندر شهید رجایی بندرعباس است. این بندر، بهعنوان یکی از مهمترین دروازههای تجاری ایران، سالهاست که با مشکلات متعددی از جمله فساد، سوءمدیریت، و نقص در زیرساختها مواجه است. رسانههایی مانند بولتن نیوز و دیگر نشریات، بارها درباره خطرات ناشی از نگهداری غیراصولی مواد خطرناک در این بندر و گمرکات مشابه هشدار داده بودند. این گزارشها، که با هدف جلب توجه مسئولین و پیشگیری از حوادث منتشر شده بودند، ظاهراً به گوش رئیسجمهور یا دیگر مقامات ارشد نرسیده است. انفجار اخیر کانتینرها، که خسارات جانی و مالی قابلتوجهی به دنبال داشت، نشاندهنده عمق بیتوجهی به این هشدارها و ناکارآمدی سیستم مدیریتی در بنادر و گمرکات کشور است.
پدیده چاپلوسی و تلاش اطرافیان برای کنترل اطلاعات ورودی به مقامات ارشد، تنها به دولت پزشکیان یا رئیسی محدود نمیشود. این مسئله، ریشهای تاریخی در ساختار سیاسی ایران دارد. نزدیکان مقامات، با ارائه گزارشهای خوشبینانه و فیلتر کردن انتقادات، نهتنها مانع از آگاهی مسئولین از واقعیتها میشوند، بلکه اعتماد عمومی به نظام را نیز تضعیف میکنند. در مورد پزشکیان، این نگرانی وجود دارد که حلقه نزدیکان او، با محدود کردن دسترسیاش به گزارشهای رسانهای و انتقادات دلسوزانه، او را از مشکلات واقعی کشور دور نگه دارند. این انسداد اطلاعاتی، میتواند به ناکارآمدی دولت و افزایش نارضایتی عمومی منجر شود.
رسانهها، بهعنوان یکی از مهمترین ابزارهای نظارت عمومی، نقش کلیدی در آگاهیبخشی به مسئولین و مردم دارند. گزارشهای رسانهای، اگر بهدرستی مورد توجه قرار گیرند، میتوانند به پیشگیری از حوادث، اصلاح سیاستها، و بهبود شرایط کشور کمک کنند. با این حال، زمانی که حلقه نزدیکان مقامات، این گزارشها را فیلتر میکنند یا مانع از رسیدن آنها به مسئولین میشوند، عملاً کارکرد رسانهها مختل میشود. در این میان، ضرورت دارد که رئیسجمهور و دیگر مقامات ارشد، سازوکاری شفاف برای دریافت مستقیم گزارشهای رسانهای و انتقادات دلسوزانه ایجاد کنند. این سازوکار میتواند شامل تشکیل تیمهای مستقل برای رصد رسانهها، برگزاری جلسات منظم با نمایندگان رسانهها، و ایجاد کانالهای ارتباطی مستقیم با مردم باشد.
دولت مسعود پزشکیان هنوز در ابتدای راه است و فرصت برای اصلاح این روند وجود دارد. برای جلوگیری از تکرار تجربه دولتهای گذشته، پزشکیان باید از نفوذ بیشازحد نزدیکان و اطرافیان جلوگیری کند. ایجاد یک سیستم شفاف برای دریافت گزارشها و انتقادات، تقویت ارتباط مستقیم با رسانهها، و توجه به هشدارهای دلسوزانه، میتواند از گرفتار شدن رئیسجمهور در دام چاپلوسان جلوگیری کند. علاوه بر این، مسئولین بنادر و گمرکات باید پاسخگوی ناکارآمدیها و حوادث اخیر باشند و اقدامات اصلاحی فوری برای جلوگیری از تکرار چنین فجایعی انجام شود.
دولتهای ایران، از گذشته تا امروز، بارها با چالش نفوذ اطرافیان و انسداد اطلاعاتی مواجه بودهاند. تجربه ابراهیم رئیسی و اکنون مسعود پزشکیان نشان میدهد که حلقه نزدیکان میتوانند مانع از شنیده شدن صدای مردم و رسانهها شوند. حادثه انفجار کانتینرها در بندر شهید رجایی، تنها یک نمونه از پیامدهای این بیتوجهی است. برای جلوگیری از تکرار این سناریو، پزشکیان باید با هوشیاری، از نفوذ چاپلوسان و محدود شدن دسترسیاش به اطلاعات جلوگیری کند. رسانهها و مردم نیز وظیفه دارند با تداوم نظارت و انتقاد سازنده، به رئیسجمهور کمک کنند تا در مسیر اصلاح و پیشرفت کشور گام بردارد. در غیر این صورت، تاریخ بار دیگر تکرار خواهد شد و مشکلات کشور، زیر سایه نفوذ اطرافیان، همچنان لاینحل باقی خواهند ماند.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com