دهقانی: دغدغه مسکن و اشتغال نخبگان را رفع می‌کنیم/ شکوفایی اقتصاد با اجرای قانون جهش تولیددانش‌بنیان

گروه انرژی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور در برنامه صف اول شبکه خبر گفت: ما در تلاش هستیم دغدغه مسکن نخبگان را حل کنیم؛ همچنین آیین نامه جذب نخبگان به زودی ابلاغ می‌شود تا نخبگان در کمترین زمان و ظرف دو تا سه ماه جذب هیات علمی یکی از دانشگاه‌ها شوند.

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خبرگزاری فارس، روح الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با حضور در برنامه صف اول شبکه خبر، درباره عملکرد این معاونت از توسعه حوزه های دانش بنیان تا صادرات این کالاها توضیحاتی را ارائه کرد.

دهقانی درخصوص بحث اقتصاد دانش بنیان، مفهوم و تعریف این عبارت و اینکه چه اقداماتی برای رسیدن به اقتصاد دانش بنیان انجام شده، گفت: ما در دهه های گذشته باتوجه به تاکیدی که رهبری و سیاست گذاران نظام به عنوان تنها کلید پیشرفت کشور به حوزه علم و فناوری داشتند، توفیقات خوبی کسب کردیم. در یک دهه گذشته به توسعه شرکت های استارتاپی، مجموعه های تحقیقاتی و توسعه فناوری، رویکردهای خوبی شد و مورد توجه قرار گرفتند و گفتمان علم و فناوری در کشور جا افتاد.

گفتمان علم و فناوری در کشور به گفتمانی جدی تبدیل شده است

وی افزود: امروز شاهد این هستیم که همه مسئولین کشور، همه کسانی که حتی در اقتصاد کشور تاثیرگذار هستند، گفتمان علم و فناوری را گفتمانی جدی می دانند اما این موضوع تا اینکه بتوانیم سهمی جدی را از اقتصاد کشور از حوزه علم و فناوری داشته باشیم، از تبدیل این علم و فناوری به ثروت داشته باشیم، فاصله دارد. اگر بتوانیم این علم و فناوری را در یک مسیری به ثروت  واقعی و ارزش افزوده تبدیل کنیم و بتوانیم یک سهم از اقتصاد را بگیریم، می توانیم بگوییم اقتصاد دانش بنیان شده است.

دهقانی ادامه داد: البته دانش بنیان شدن اقتصاد شامل نوآوری هایی در حکمرانی هم هست، یعنی فرآیندها، سازوکارها، بیمه، مالیات، مسائل حقوقی و مالی نیز نیاز به نوآوری دارند. نوآوری در تمام ارکان حکمرانی و اقتصاد، بر پایه علم و دانش منجر به ارزش افزوده های بسیار بالا و بهره وری های بسیار بالا می شود که در مجموع اقتصاد دانش بنیان را تشکیل می دهند.

در تلاشیم تا سهم ۶ درصدی از GDP داشته باشیم

معاون رئیس جمهوری درباره اینکه سهم  این معاونت از تولید ناخالصی ملی چقدر است، گفت: پیش فرض ما این است که حداقل در پایان دو تا سه سال ‌آینده بتوانیم ۴ تا ۶ درصد واقعی GDP را در اقتصاد دانش بنیان محقق کنیم. این موضوع هدف گذاری می شود و این سهم باید هرسال گسترش پیدا کند. در حال حاضر کشورهایی هستند که قریب به ۵۰ درصد از اقتصاد آنها بر پایه دانش شکل گرفته و بسیار ارزش افزوده های بالا و اقتدار آفرینی ویژه دارند. ما هم حرکت مان را خوب شروع کردیم منتها الان لازم است تمامی ارکان کشور پای کار بیایند، تمام ارکان کشور به این نظام نوآوری دل بدهند تا این اتفاق خوب رخ بدهد.

دهقانی درباره اینکه این سهم به چه نسبتی بین دانش های مختلف مانند نانو، بایو، زیست فناوری و ... تقسیم می شود، گفت: ما یک نوآوری عام و رسوخ علم و فناوری در همه حوزه ها داریم که باید همراه با دنیا اتفاق بیوفتد، یعنی انتظار داریم همراه با دنیا در تمامی حوزه ها پیشرفت علمی داشته باشیم. اما هر کشوری مزیت های خودش را دارد.

تا پایان سال تعداد دانش بنیان‌ها افزایش می یابد

وی با اشاره به اهمیت افزایش تعداد شرکت های دانش بنیان در پیشرفت فناوری افزود: افزایش این شرکت ها برای ما امری جدی است، منتها ما روی کیفیت تمرکز داریم، تاکید شخص رهبری هم روی همین موضوع است و سیاست واقعا درستی است. طبق آمار تا پایان سال حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ شرکت دانش بنیان جدید خواهیم داشت. پیش بینی من این است که در نیمه دوم سال تعداد شرکت هایی که از همین امسال شروع می کنند و لز دل مجموعه های شتابدهنده خارج می شوند، دو برابر میرشود.

وی درباره روند خلق یک شرکت دانش بنیان گفت: اینکه شرکتی بخواهد پا بگیرد حداقل متوسط سه سال زمان می برد تا شکل بگیرد، مسئله دیگر این است شرکت هایی که وجود دارند را اصلاح و ارتقا بدهیم و به شرکت های دانش بنیان تبدیل کنیم.

باید تاثیر دانش بنیان‌ها در زندگی مردم مستقیم شود

وی درخصوص تاثیر دانش بنیان ها در زندگی مردم گفت: افزایش سطح کیفیت زندگی مردم، افزایش درآمدها و رضایت آنها یکی از معیارهای سنجش موفقیت دانش بنیان ها در اقتصاد کشور است. اگر این اقتصاد و رویکرد اتفاق بیوفتد، مردم در درجه اول باید این موضوع را در آرامش و رفاه خودشان درک بکنند، این اتفاق افتاده اما غیرمستقیم تر احساس می شود. مثلا مردم با همین پلتفرم ها و شبکه های اجتماعی که بحث های حمل و نقل و خرید و فروش را تسریع و تسهیل کرده اند، کاملا رسوخ فناوری در زندگی هایشان را درک می کنند و می بینند که چگونه تاثیرگذاری ایجاد کرده است.جاهای دیگر مثل دارو،داروهای مبارزه با سرطان،واکسن ها و انواع تکنولوژی هایی که در حوزه نانو تکنولوژی،بیوتکنولوژی به صورت غیرمستقیم در زندگی مردم در سلامت و غذا وارد شد را هم احساس می کنند. منتها نیاز به این است در صنایعی که مسقیم تر با زندگی مردم ارتباط دارند وارد شویم، مثل خودرو، لوازم خانگی و آن چیزهایی که مردم هر روز با آن سروکار دارند رسوخ فناوری را بهتر ببینیم.

وی ادامه داد: اگر ما در حوزه لوازم خانگی و خودرو بتوانیم این اتفاقات خوب را رقم بزنیم قطعا مردم باید در سال های آینده شاهد لوازم خانگی، خودرو و دیگر تجهیزاتی که ارزانتر، با کیفیت تر و راحت تر در دسترس هستند، باشند.

معاون رئیس جمهور گفت: آنچه که نمی شود از آن چشم پوشی کرد، توفیق بزرگ کشور در ایجاد این مجموعه های دانش بنیان و حمایت از آنهاست.کشور پر از ثروت های مردمی و انسانی است که هرکدام می توانند واقعا تحول ایجادکنند. این رشد فزاینده ای که در شرکت ها و علاقه مندی جوان هایی که به دنبال ایجادکسب و کارهای خودشان هستند برای اینکه تحول ایجاد کنند، بازارها را بشکنند، برای اینکه توسعه ایجاد کنند مشاهده می کنیم، انقدر انرژی بخش است که واقعا احساس می کنم اگر بتوانیم به عنوان حاکمیت و دولت وظیفه مان را درست انجام بدهیم و خوب کمک و پشتیبانی کنیم، خیلی زود و و به صورت نمایی مردم آثار این شرکت ها را در زندگی هایشان بیش از الان احساس خواهند کرد.

وی با اشاره به اینکه قسمت خوبی از GDP کشور را صنایع بزرگ تشکیل می دهند، درباره دانش بنیان شدن این صنایع گفت: این صنایع بزرگ سنتی هستند و به دلیل مزیت ارزان بودن نیروی کار یا انرژی، در حال حاضر درآمدزایی می کنند. یکی از مزایای دانش بنیان شدن افزایش بهره وری و دانش بنیان شدن صنایع و اقتصاد است.

وی با اشاره به اینکه شاید در ۳۰ سال قبل و زمانی که رهبری کشور اهمیت علم و فناوری را مطرح کردند، دولت ها کمتر به آن توجه می کردند یا مثلا به عنوان موضوع دست دوم به آن نگاه می شد، گفت: اما اگر امروز بخواهم منصفانه صحبت کنم، تمام دستگاه های دولتی و حاکمیتی از قوه قضائیه و مقننه همراه هستند.

بروز و شکوفایی اقتصاد  با اجرای قانون جهش تولید دانش بنیان

وی درباره قانون جهش تولید دانش بنیان گفت: این قانون که من همیشه می گویم قانون مترقی جهش تولید دانش بنیان، قانونی است که در سطح بسیار بسیار مترقی نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا قرار داد. من به همه علاقه مندان حوزه دانش بنیان و فعالان حوزه اقتصاد توصیه می کنم که حتما این قانون را بخوانند و از مزیت های آن استفاه کنند. یکی از مزیت ها و فرصت های ویژه ای که این قانون در کشور ایجاد می کند و اگر ما بتوانیم حداقل در ۱۰ سال آینده آن را خوب اجرا کنیم، قطعا اقتصاد دانش بنیان محقق خواهد شد. ما سال ۸۹ قانونی به نام قانون حمایت از موسسات دانش بنیان داشتیم که در آن سال مصوبه مجلس بود. این قانون، سنگ بنای اتفاقات امروز است.

وی افزود: همه شرکت ها، مجموعه های نوآوری، شتابدهنده ها و مجموعه های فناوری که امروز دست به کار هستند، محصول اجرای همان قانون هستند. اکنون ما در سال ۱۴۰۱ بعد از ۱۲ سال مسائل، مشکلات، پستی ها و بلندی ها و نقاط قوت آن قانون را دیدیم و اکنون یک قانون بسیار مترقی تر داریم که تمام لایه های حاکمیت و دولت را درگیر می کند، یعنی قانون جهش از بالاترین دستگاه های اجرایی تا پایین ترین مجموعه ها را درگیر و حمایت می کند. اگر با کمک هم موفق شویم این قانون را درست اجرا کنیم، حداکثر در ۱۰ سال آینده شاهد بروز و شکوفایی این اقتصاد خواهیم بود.

مشکل مسکن و اشتغال نخبگان را حل می کنیم

وی درخصوص نخبه واقعی گفت: کسی که استعداد را داشته بعد تلاش و کوشش جدی کرده تا آن استعداد را بروز بدهد و سوم اینکه آن استعداد را در مسیر کشور و خدمت به مردم صرف کرده، از نظر ما یک نخبه واقعی است.

وی با اشاره به اینکه تمهیداتی برای رفع دغدغه نخبگان اندیشیده شده، گفت: ما در تلاش هستیم دغدغه مسکن نخبگان را حل کنیم. برای همه نخبگان چه کسانی که خارج هستند، چه کسانی که داخل هستند باید دغدغه مسکن را رفع کنیم.

موضوع بعدی، بحث اشتغال نخبگان است که حمایت های خیلی خوبی دانشگاه های خوب انجام می دهند و با هماهنگی که بین معاونت علمی و وزارت علوم شکل گرفته بزودی ابلاغ می شود، آیین نامه جذب نخبگان به زودی ابلاغ می شود تا همانطور که رهبر انقلاب فرمودند، نخبگان در کمترین زمان و ظرف دو تا سه ماه جذب هیات علمی یکی از دانشگاه های خوبی که علاقه مند هستند، شوند. موضوع دیگری که به صورت جدی آن را دنبال می کنیم، بازارسازی برای نخبگان است، به این شکل که افراد توانمند و مستعد بتوانند با حل کردن معضلات و مشکلات کشور اثرگذاری کنند، خودبخود بازگشت اتفاق می افتد.

وی ضمن اشاره به جلسه معاونت و وزارت نفت گفت: در این جلسه حداقل قریب به ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار تفاهم و توافق در چند پروژه فناورانه جدی مطرح شد که ان شاءالله آنها را به هفته پژوهش می رسانیم. این فرصت بسیار بزرگی است، محصول فناورانه، با تکنولوژی بالا، جذاب، بازار آماده و تضمین شده و حمایت معاونت علمی. در یک طرف وزارت نفت و دستگاه های تابعه برای استفاده ایستاده اند، طرف دیگر معاونت علمی حمایت مالی و دولتی را انجام می دهد و طرف سوم شرکت ها و نخبگانی که علاقه مند هستند بیایند و شرکت کنند، هستند.

باید زمینه برای بازگشت نخبگان فراهم شود

وی درخصوص بازگشت نخبگان به کشور گفت: ما اگر بتوانیم فرصت اثرگذاری و موثر بودن را در کشور ایجاد کنیم، یقین دارم تمام کسانی که به ایران علاقه مند هستند، به کشور باز می گردند. نکته بعدی اینکه من باور دارم که مرزهای ایران در مرزهای جغرافیایی خلاصه نمی شود. مرزهای ایران در قلب تمام کسانی است که در تمام نقاط دنیا، کشور را دوست دارند. بعضی از نخبگان هستند که سال هاست مهاجرت کردند، خانواده تشکیل دادند و شرایط شان به گونه ای نیست که بخواهند به کشور برگردند ولی اگر بخواهند از همانجا هم در خدمت کشور باشند ما علاقه مند به همکاری هستیم. یکی دیگر از فرصت هایی که ما خیلی جدی دنبال می کنیم، این است که بتوانیم در شرکت های دانش بنیانی برای حل مسائل فناورانه کشور در کشورهای دیگر تشکیل دهیم. نخبه با تعریف نیروی انسانی علاقه مند به کشور و خدمت به مردم، اگر فرصت را ایجاد کنیم قطعا به وطن می آید و کارها را انجام می دهد، مانند خیلی از نخبگانی که بر می گردند. ما ماهانه بعضا چند صد نفر از نخبگانی که بخاطر علاقه مندی به کشورشان و خانواده شان بر می گردند، داریم. ما سعی می کنیم کمک کنیم این افراد اینجا کسب و کار خودشان را پیدا کنند، عضو هیات علمی بشوند و حمایت شوند.

وی درخصوص اینکه در حال حاضر وضعیت ما درخصوص بازگشت نخبگان چگونه است گفت: واقع نگرانه اگر عرض کنم، وضعیت خیلی از چیزی که هست می تواند بهتر باشد. ما در ۱۰ سال گذشته کمتر به این موضوع توجه کردیم یا بعضا غفلت کردیم و الان آثار خودش را نشان می دهد، آن چیزی که ما الان می بینیم نتیجه یک یا دوسال اتفاق نیست،  پدیده های اجتماعی بعضا نتیجه ۱۰ سال سیاستگذاری هستند. ما واقعا از بعضی جهات دهه ۹۰ را از دست دادیم. این از دست دادن دهه ۹۰ آثارش را امروز نشان می دهد. باید چندسال کار کرد و زحمت کشید تا این آثار پوشیده و اصلاح شود. ولی من به عنوان کسی که متولی این حوزه هستم و از دل همین دانشگاه های کشور به این جایگاه رسیدم، در همین زیست بوم نوآوری زندگی کردم، آنچه که به عنوان یک آدم مطلع می بینم این است که آینده خیلی روشن است.

نیاز کشور به یونیکورن‌ها

دهقانی در ادامه با تاکید بر اینکه کشور به تعدادی شرکت یونیوکورن نیاز دارد، گفت: یکی از سیاست های جدی ما در معاونت کمک به شرکت های دانش بنیان متوسط به بالا که قابلیت بزرگ شدن را دارند است تا شرکت های کوچک را بخرند و یونیکورن شوند. موتور کشنده شرکت های کوچکتر یونیکورن ها خواهند بود و در نهایت تبدیل به اقتصادهای مقاوم می شوند. طی 3 سال آینده دستیابی به 10 یونیکورن واقعی در کشور، کار بزرگی است که به اعتقاد من با اجرای موفق قانون جهش تولید دانش بنیان دور از دسترس نیست.

دهقانی درخصوص تامین مالی شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها گفت: اگر به مسائل مالی توجه نکنیم، یک جای کار می لنگد. باید در روش های تامین مالی نیز نوآوری داشته باشیم. شرکت های دانش بنیان طبق قانون جهش تولید می توانند با تاییدیه که از معاونت دریافت می کنند مالیات خودشان را در بحث تحقیق یا توسعه هزینه کرده یا روی تشکیل شرکت های دانش بنیان سرمایه گذاری کنند.

عرضه استارتاپ ها در بورس

دهقانی عرضه دانش بنیان ها در بورس را یک راه دیگر برای تامین مالی شرکت ها برشمرد و افزود: باید به این شرکت ها کمک کنیم تا کنسرسیوم شوند. به این معنی که شرکت های بزرگ، شرکت های کوچک را بخرند، بزرگ شده و به بورس بیایند. با این فرآیند یک تامین مالی خوب از بازار سرمایه صورت می گیرد. مدتی قبل یک شرکت دانش بنیان در بورس عرضه و ظرف هشت دقیقه همه سهام آن خریداری شد. حوزه تکنولوژی تنها حوزه ای است که ممکن است تا هزاران درصد ارزش افزوده ایجاد کند. ما اقداماتی را در راستای آموزش و آماده سازی شرکت ها پیش از ورود به بورس داریم و در حوزه عرضه سهام شرکت ها در بورس هم تسهیل گری می کنیم.  این موضوع می تواند باعث جمع آوری نقدینگی فعلی در کشور شود و تحول آفرین باشد.

دهقانی ضمن اشاره به مشکلات استفاده از سرمایه های خارجی گفت: امیدوارم بتوانیم با همکاری دستگاه های مختلف سرمایه گذار بین المللی امن جذب کنیم. برخی از کشورهای همسایه علاقه مند هستند تا سامانه تولید محصولات دانش بنیان در کشورهایشان ایجاد شود. اگر یک کارخانه تولیدی در یک کشور ایجاد شود، امکان جذب سرمایه گذار خارجی نیز وجود دارد.