وزیر اقتصاد:پشت پرده التهابات بازارارز سکه

شبکه ایران_ مهدی مهرپور_ گفت و گوی 2 ساعته با وزیر اقتصاد منجر شد به گلایه های او از برخی نامهربانی ها نسبت به دولت شد. سخنگوی اقتصادی دولت که در روزهای آخر اسفندماه دعوت ما را برای گفت و گو پذیرفته بود از رفتار برخی بشدت انتقاد کرد و گفت: ما در دولت فقط به فکر کاریم و برخی ها در خارج از دولت تنها به فکر ضربه زدن به دولت.

سید شمس الدین حسینی در این گفت و گو که محور آن التهابات ارزی و برخی حواشی آن بود از مدیریت دولت در بازار ارز و سکه دفاع کرد و اذعان داشت: ما داشتیم وضعیت را مدیریت می کردیم اما برخی ها حالا خواسته یا ناخواسته فشار تقاضایی را ایجاد کردند که به زیان کل اقتصاد شد...

افزایش بی سابقه نرخ ارز در سال 90 از جمله اتفاقات ناخوشایند در این سال بود که صدای خیلی ها را در آورد. مقامات دولتی، مسئولان، کارشناسان و مردم و... از این افزایش نرخ گلایه کردند. آقای دکتر به عنوان سؤال اول می خواستم بپرسم چه شد این اتفاق دراقتصاد ایران رخ داد و ریشه های اصلی این نابسامانی چه بود؟

اگر بخواهیم نابسامانی و التهابات ارزی اخیر را مورد بررسی قرار دهیم باید برگردیم به عقب. اگر یادتان باشد کشور در نیمه دوم سال 1389 نیز با یک نارسایی در حوزه ارزی روبه رو شد.

علت هم این بود که بالاخره اقتصاد ایران هم مانند سایر اقتصادهای بزرگ دنیا با جهان پیرامون خود ارتباط و تعامل زیادی دارد. اگر ارزش تولید ناخالص داخلی را براساس آمارهای مرکز آمار470 میلیارد دلار در نظر بگیریم یک چیزی معادل150 میلیارد دلار با دیگر کشورها تجارت داریم.

این رقم نشان میدهد اقتصاد ایران، اقتصادی است که با جهان خارج بهصورت مطلوب در تعامل است.

با این توضیحات این نکته را هم یادآور می شوم و البته حتماً این نکته را می دانید که این حجم مبادلات تجاری کشور با دنیای پیرامون خود از طریق تبادلات ارزی تصفیه می شود. طبیعی است اگر در تبادلات ارزی محدودیت هایی ایجاد شود این مسئله می تواند سبب اختلال در بازار شده و باعث گردد تا بازار تصفیه نشود و در صورتی که بازار تصفیه نشود می تواند موجب التهابات شود و این التهابات هم می تواند موجب نارسایی و کمبود شده و این کمبود مطمئناً باعث افزایش قیمت خواهد شد. اگر بخواهیم سیر نابسامانی های اخیر ارزی را مرور کنیم این مسیری بود که خدمت شما گفتم.

البته در کنار تمام این توضیحاتی که خدمت شما عرض کردم همین محدودیت ها و تحریم ها باعث شد تا ما به یک آسیب شناسی جدی برسیم، به گونه ای که ساختار تجاری و ارزی کشور را اصلاح کنیم.

به نظر بنده همین اصلاح ساختاری که پس از افزایش ارز آغاز شد می تواند به تقویت نظام تجاری و ارزی کشور به صورت جدی کمک کند تا دیگر چنین مشکلات و التهاباتی در صورت بروز محدودیت ها، بیشتر از اینها رخ ندهد.

اشکالات چه بوده؟

یکی از ایرادات این بود که ما بیش از حد، دچار تمرکز در فرایندهای تجاریمان با چند کشور محدود بودیم، لذا سختی در تبادلات با آنها بیش از آن چیزی که وزنش است بر ما غلبه کرد و بر سختی های مبادلات ما دامن زد.

عوامل غیر اقتصادی هم در التهابات ارزی تأثیری داشتند؟

حتماً تأثیرگذار بودند. عدهای در کانالهای نقل و انتقال پول انسداد ایجاد کردند که این انسداد اصلاً اقتصادی نبود.

چه کسانی؟

همان هایی که ما را تحریم کردند؛ جالب اینکه این انسداد اصلاً اقتصادی نبود، اما به هر حال رخ داد و تبعاتی هم داشت، اما نکته ای را باید در این باره یادآور  شوم و آن اینکه وقتی این انسداد در نظام ارزی توسط تحریم کنندگان ایجاد شد نباید طبیعتاً این قدر تبعات در نظام ارزی کشور رخ میداد. متأسفانه باید اذعان کنم این انسداد در یک مدت تبدیل شد به یک مسائل دیگر!

منظورتان چیست؟ آیا انسداد صورت گرفته را برخی ها در داخل تقویت کردند؟

ببینید، وقتی انسداد ارزی یا بهتر است بگویم نارسایی ارزی مذکور پدید آمد؛ این مسئله یک علامتی را به برخی فعالان اقتصادی داد و گفت احتمال دارد در آینده قیمت ارز مقداری با افزایش مواجه شود؛ خود این مسئله در میان مدت به یک فضای روانی و عامل سفته بازی تبدیل شد.

خواهش می کنم مقداری شفا فتر صحبت کنید. آیا منظورتان از این فعالان اقتصادی برخی جریانات سیاسی هستند. اگر یادتان باشد وزیر اطلاعات چندی پیش در یک سخنرانی اعلام کرد برخی خودی ها دلیل التهابات ارزی در کشور بودند. از منظر اقتصادی آیا شما این مسئله را تأیید می کنید؟

ببینید، بنده وزیر اطلاعات نیستم و نمی توانم صریحاً بگویم چه کسانی؟! من وزیر اقتصاد هستم و البته سخنگوی اقتصادی دولت. بنابراین بهتر است کارشناسی و از منظر اقتصادی به این نوسانات نگاه کنم.

پس شما دست داشتن عدهای در گرانی دلار را تأیید نمی کنید؟

نه منظورم اصلاً این نیست. طبق گزارشات وزیر اطلاعات که بنده هم آن را مشاهده کرده ام عده ای در التهابات بازار ارز و طلا دخیل بودند. نمی توان منکر این واقعیت شد. اما از منظر اقتصادی بهتر است اقتصادی تر به این موضوع نگاه کنیم.

ببینید وقتی این اتفاق یعنی نوسانات ارزی (انسداد) رخ داد به فعالان اقتصادی علامت داد در آینده ممکن است دلار گران شود. خب طبیعی بود که وقتی چنین اتفاقی رخ می دهد باید منتظر مقداری گرانی دلار باشیم. اما باید توجه داشت که نوسان پیش روی اقتصاد ایران از سوی طرف تقاضا رخ داده است.

اگر فقط این مشکل از طرف عرضه ارز اتفاق می افتاد هیچگاه اقتصاد با چنین پرتاب قیمت دلار مواجه نمی شد.طبیعی است کاستی رخ داده از سوی عرضه ارز قابل جبران بود.حالا چه اتفاقی رخ داد؟ در اینجاست که بنده به صراحت اظهارات آقای مصلحی وزیر اطلاعات را از منظر اقتصادی هم تأیید می کنم.

مجموعه ای از عوامل غیر اقتصادی سبب شد تقاضای سفته بازی یا در واقع سوداگری در بازار ارز بشدت در سطح جامعه افزایش یابد! اینجاست که صحبت آقای وزیر اطلاعات به عینه موضوعیت پیدا می کند. یعنی یک عده ای آمدند و وقتی فضا را برای خود مناسب دیدند، حجم قابل توجهی ارز خریداری کردند، تمام این گزارشات موجود است. عده ای فضا را حالا خواسته یا ناخواسته به گونه ای مهندسی کردند که به دیگران هم علامت دادند که دیگران هم بیایند و ارز بخرند.

آیا برنامه ریزی شده بود؟

از طرف عوامل خارجی که حتماً برنامه ریزی شده بود.

داخلی ها چه؟ شما به عنوان سخنگوی اقتصادی تأیید کردید که عده ای بازار را به هم ریختند.

بنده از منظر اقتصادی ثابت کردم عوامل غیراقتصادی پشت پرده التهابات بازار بودند اما اینکه بگویم این مسئله برنامه ریزی شده بود یا نه در صلاحیت من نیست و تأیید آن را باید از مراجع ذیصلاح امنیتی سؤال کنید. بنده از منظر اقتصادی این مسئله را تأیید می کنم.