ژنرال نابغه سپاه اسلام

به گزارش بولتن نیوز - دكتر حسين شهزادي  نوشت، در بررسي جديد علمي كه در آگوست سال 2025 ميلادي منتشر شده است و با استفاده از هزاران داده اطلاعاتي تاريخي و محاسبات پيچيده رياضي و تحليل آنها٬ ژنرال هاي برتر و نابغه نظامي در طول تاريخ معرفي شده اند. 

در اين بررسي٬ دانشمندان با جمع آوري اطلاعات بيش از 6000 فرمانده نظامي در طول تاريخ و بررسي بيش از 3500 نبرد تاريخي و با استفاده از مدل هاي پيچيده رياضي و تحليل آماري پيچيده و دقيق٬ موفق شده اند عملکرد بزرگ ترین فرماندهان نظامی تاریخ را مورد مطالعه قرار دهند و توانایی آنها در پیروزی در نبردها را به صورت عددی و قابل مقایسه بسنجند. 

نكته بسيار جالب اين مطالعه٬ نام خالد ابن وليد٬ از اصحاب معروف پيامبر اسلام و فرمانده مشهور سپاه اسلام است كه به عنوان پنجمين ژنرال برتر تاريخ معرفي شده است. 

خالد ابن وليد در حدود سال 590 ميلادي و تقريبا 20 سال قبل از بعثت پيامبر٬ در مكه و در خانواده ايي سرشناس از قريش به دنيا آمد. وي از طايفه بنی‌مخزوم بود كه طایفه‌ ايي برجسته از قبیله قریش و از اشراف مکه بودند. در دوران جاهلیت، خالد بن ولید از اشراف و جنگجویان شجاع قبیله قریش بود. او همچنین فرماندهی سواران سپاه قریش را در نبردها بر عهده داشت. 

خالد قبل از آنكه مسلمان شود٬ از دشمنان سرسخت پيامبر و مسلمانان بود ودر جنگ هاي احد و خندق بر عليه سپاه اسلام جنگيد. نبوغ نظامي خالد در جنگ احد و غفلت مسلمانان باعث پيروزي كفار بر مسلمانان شد. وي در سال هشتم هجرت و پيش از فتح مكه٬ اسلام آورد و مسلمان شد. 

خالد در زمان پيامبر در جنگ موته٬ فتح مكه و غزوه حُنین شركت داشت. در جنگ موته كه بين سپاه اسلام و سپاه عظيم بيزانس (روم شرقي) در نزديك شهر موته اردن رخ داد٬ پس از شكست سنگين مسلمانان و كشته شدن فرماندهان سپاه اسلام و محاصره مسلمانان٬ با استفاده از تاكتيك هاي جنگي خالد٬ سپاه اسلام توانست به صورت امن عقب نشيني كند و جان هزاران نفر از مسلمانان نجات يافت. در فتح مكه و نيز غزوه حُنین٬ خالد فرماندهي گروهي از سپاه اسلام را بر عهده داشت. 

اما پس از وفات پيامبر٬ خالد ابن وليد نقش فرماندهي در سه گروه از جنگ هاي مهم و سرنوشت ساز را براي سپاه اسلام داشت : 
•    جنگ هاي ارتداد
•    جنگ هاي مسلمانان و ايران -  فتح ايران
•    جنگ هاي مسلمانان و بيزانس (روم شرقي) - فتح شام 

در سري جنگ هاي ارتداد كه بين مسلمانان و قبايل مرتد عرب و افرادي كه ادعاي پيامبري داشتند٬ و در مهمترين آنها در جنگ يمامه٬ سپاه اسلام به رهبري خالد پيروز شد و بدين ترتيب ريشه هاي كفر و ارتداد پس از پيامبر قطع شد. نبرد یمامه جنگ سختی بود که در سال یازدهم هجری، میان مسلمانان و پیروان "مسیلمه" به وقوع پیوست. مسیلمه در اواخر عمر پیامبر اسلام٬ ادعای پیامبری کرده بود. 

اما مهمترين جنگ هاي فرمانده سپاه اسلام با امپراطوري هاي بزرگ و قدرتمند ايران و بيزانس (روم شرقي) بود. خالد در چندين نبرد بزرگ با سپاه پيشرفته و مجهز ايران٬ توانست پيروز شود. او علي رغم كاستي هاي سپاه اسلام٬ هم در تعداد نفرات و هم در تجهيزات جنگي٬ توانست با استفاده از نبوغ نظامي خود در چندين نبرد مهم و بزرگ٬ سپاه ساسانيان را شكست دهد و اين سرآغاز فتح ايران توسط مسلمانان بود. 

خالد همچنين در سلسله نبرد هايي موفق شد امپراطوري عظيم بيزانس يا همان روم شرقي را شكست دهد. شاهكار فرماندهي خالد در نبرد "يرموك" است. در جنگي 6 روزه بين مسلمانان و روميان٬ كه به پيروزي قاطع مسلمانان ختم مي شود و به اين ترتيب شام (سوريه) فتح مي شود و اين سرآغازي براي فتوحات بيشتر مسلمانان در امپراطوري روم مي شود.

در نبرد يرموك٬ در سال 15 هجري٬ كه در نزدیکی رودخانه یرموک در حوالی مرز امروزی سوریه و اردن صورت گرفت٬ سپاه بسيار مجهز روم٬ چندين برابر سپاه اسلام بود و از تجهيزات پيشرفته جنگي بهره مند بود. در سه روز اول جنگ٬ همه چیز به لطف مهارت و تجهيزات جنگي به نفع رومیان بود. در روز سوم نبرد٬ فرمانده سپاه روم به خالد بن ولید نامه‌ای فرستاده و پیشنهاد صلح و ترک قلمرو روم را داده است اما خالد پیشنهاد صلح را رد می‌کند. در روز پنجم نبردی صورت نمی‌گیرد. به هنگام شب٬ خالد بخشی از سواران خود را در کوه های شمال میدان نبرد مخفی و بخشی را هم به پل پشت سر رومیان می‌فرستد. نبرد در روز ششم ادامه یافته، خالد مطمئن می‌شود تمام رومیان در نبرد حضور دارند سپس به سواران مخفی شده در کوهستان علامت می‌دهد و به پشت سپاه روم حرکت می‌کنند. با دو طرفه شدن میدان نبرد رومیان روحیه خود را از دست می‌دهند و پا به فرار می‌گزارند. در همین حین٬ سوارانی که در پل بودند از جناحین هجوم آورده و میدان را از سه طرف بر رومیان تنگ می‌کنند. با کشته شدن فرمانده رومیان، آنان بی‌روحیه شده، پا به فرار می‌گذارند و نبرد با پيروزي مسلمانان تمام مي شود. 

خالد ابن وليد پس از حدود 10 سال فرماندهي سپاه اسلام در سال 17 هجري٬ مورد غضب خليفه دوم قرار گرفت و از كار بركنار شد. خالد٬ سال‌های باقي‌مانده عمر خود را در حمص سوريه به همراه خانواده‌ اش در انزوا گذراند. خالد ابن وليد در سال 21 هجري (642 ميلادي)٬ در حدود 60 سالگي در حمص سوريه از دنيا رفت. 

صرف نظر از ديدگاه شيعه و اهل سنت درباره خالد ابن وليد٬ به گواه تاريخ٬ وي يكي از نام آورترين و مشهورترين قهرمانان عرب و يك استراتژيست و نابغه نظامي بوده است كه در طي حدود 10 سال٬ پيروزي هاي بسياري را براي مسلمانان به ارمغان آورد. وي پايه گذار شكست هاي تاريخي دو قدرت و امپراطوري بزرگ زمان يعني ايران و بيزانس (روم شرقي) بوده است. خالد با نبوغ نظامي بينظير خود بسياري از جنگ ها را پيروز شد و بسیاری از شکست‌ها یا نزدیک به شکست‌ها را به پیروزی ‌های با شکوه براي سپاه اسلام تبدیل کرد. 

در بررسي جديد علمي صورت گرفته٬ آمده است كه خالد ابن وليد در 14 نبرد بزرگ در برابر امپراطوری هاي بیزانس و ساسانیان٬ شکست‌ ناپذیر ماند و نقش مهمی در گسترش اسلام به خاورمیانه بزرگ ایفا کرد.