آینده‌ی کرونا؛ سناریوهای پیشِ رو/ پیشنهاد شورای بین المللی علوم چیست؟

گروه علمی: به عقیده‌ی شورای بین‌المللی علوم (ISC)، به عنوان صدای مستقل و جهانیِ علم به موسع‌ترین معنای آن، بررسی طیف وسیعی از سناریوهای کووید‌‌ـ‌۱۹ در میان‌مدت و بلندمدت بسیار مهم و حیاتی است چون به به درک‌مان از گزینه‌هایی که نتایج بهتر را محتمل‌تر می‌کند، یاری می‌رسانَد. تصمیماتی که در ماه‌های آینده گرفته می‌شود باید آگاهانه باشد، نه فقط بر حسب اولویت‌های کوتاه‌مدت، بلکه همچنین بر مبنای آگاهی از نحوه‌ی تأثیرگذاریِ این تصمیمات بر مقصد نهایی‌مان. این تحلیل‌ها نیاز ضروری سیاست‌گذاران و شهروندان برای تصمیم‌گیری آگاهانه است.

به گزارش بولتن نیوز، پاندمی کرونا واکنش‌های متفاوتی در کشورهای مختلف برانگیخته دنیا است [[1][2]] و تأثیرات متفاوتی نیز بر جا گذاشته است؛ همچنین در اروپا، ایالات متحده‌ی آمریکا و آمریکای لاتین گروه‌های خاصی از جامعه به‌طرز متفاوتی با آن درگیر شده‌اند.[[3]] علم چیزهای زیادی درباره‌ی SARS-CoV-2 آشکار کرده است و پیشرفت فوق‌العاده و بی‌سابقه‌ای در زمینه‌ی تولید واکسن کووید‌‌ـ‌۱۹ داشته است، اما با ادامه‌ی گسترش پاندمی هنوز ابهامات مهم و متعددی وجود دارد. واکسن کووید‌‌ـ‌۱۹ در بسیاری از کشورها در حال عرضه است اما این بدان معنا نیست که به حل‌شدنِ بحران نزدیک هستیم. ما صرفاً در حال حرکت به سوی مرحله‌‌ی جدیدی از پاندمی هستیم.

چشم‌انداز آینده تا حدی به جهش‌ها و تغییرات ویروس، به رفتار شهروندان، به تصمیمات دولت درباره‌ی نحوه‌ی کنترل بیماری، به پیشرفت‌ها در ساخت واکسن و معالجه [داروهای] این بیماری بستگی دارد. این چشم‌انداز همچنین به پیشرفت و تحول طیف گسترده‌ای از رشته‌های علمی و علوم انسانی، فعالیت‌های انسان‌دوستانه بستگی دارد که تمرکزشان هم بر پایان‌دادن به این پاندمی است و هم آموختن نحوه‌ی کاهش تأثیراتِ بیماری‌های مشترک انسان و حیوان (zoonoses) در آینده است. این که اعضای جامعه‌ی بین‌المللی به چه میزانی می‌توانند در تلاش‌هایش برای کنترل کووید‌‌ـ‌۱۹ در کنار هم بایستند نیز در آنچه در مراحل بعدیِ این پاندمی رخ می‌دهد مؤثر است. از واکسن‌ها به تنهایی [کاری برنمی‌آید]؛ باید واکسن‌ها به درصد بالایی از جامعه تزریق شوند، باید حفاظتی طولانی‌مدت فراهم آورند و در جلوگیری همزمان از بیماری و انتقالِ بیماری موثر باشند، تا پاندمی خاتمه یابد و جهان امکان پیدا کند به «کسب‌وکار معمول» باز گردد. تا زمانی که به سطح بالایی از محافظت به واسطه‌ی واکسن در سراسر جهان دست نیابیم، اگر تدابیری مانند ماسک‌زدن، فاصله‌گذاری فیزیکی و شستن دست‌ها را پیش از موقع کاهش دهیم، عاقبتی فاجعه‌بار پیشِ رو خواهیم داشت.[[4]] کشورها، جوامع و افراد آماده باشند تا برای مدتی طولانی با این محدودیت‌ها و قواعد زندگی کنند.

عوامل زیادی هستند که نتیجه‌ی کلی پاندمی را تعیین می‌کنند. اتخاذ رویکرد کشور‌ـ‌محور و نه جهانی به تزریق واکسن نه تنها از نظر اخلاقی غلط است بلکه بازگشت به وضعیت «عادی‌» (از جمله کاهش کنترل‌های مرزی) را نیز به تأخیر خواهد انداخت، چون تا زمانی که همه‌ی کشورها [در برابر این بیماری] ایمن نباشند هیچ کشوری نمی‌تواند در امنیت باشد. در کشورها و مناطقِ واکسیسنه‌نشده، ویروس می‌تواند همچنان جهش کند، آن هم به شیوه‌هایی که هم انتقال ویروس را تسریع کنند و هم اثربخشیِ واکسن‌ها را کاهش دهند.[[5][6][7]] تردید و دودلی افراد نسبت به تزریق واکسن، عدم‌آگاهی و اطلاعات غلط می‌توانند واکنش جهانی به کووید‌‌ـ‌۱۹ را به مخاطره بیندازد.[[8]] فرضیه‌های خام و ساده‌لوحانه درباره‌ی ایمنی جمعی و ظهور گونه‌های جدید و چالش‌برانگیزِ ویروس[[9]] می‌تواند خطر شیوع‌ها و عودهای مکررِ بیماری را جداً افزایش دهند. احتمالاً ویروس کرونا به دلایلی همچون وجودِ آن در بسیاری از حیوانات (از جمله گربه‌ها و سگ‌ها)[[10]]، پوشش ناقص واکسیناسیون و درجات متغیرِ ایمنی‌بخشیِ واکسن‌ها، هرگز در سطح جهان ریشه‌کن نخواهد شد.[[11]] از این رو، در طولانی‌مدت با شیوع‌های منطقه‌ای و محلی روبه‌رو خواهیم بود و لذا به استراتژی‌های نوینی برای کنترل این ویروس نیاز خواهیم داشت. علاوه بر این، ما هنوز نمی‌دانیم که آیا با واکسن‌های کرونای فعلی یا واکسن‌های جدید، به واکسیناسیون مجدد نیاز خواهد بود یا نه و اگر لازم باشد، چه وقت باید این کار را انجام داد؛ چون مدت زمانِ ایمنی‌بخشی و اثرگذاریِ واکسن‌ها در برابر گونه‌های نوظهورِ این ویروس معلوم نیست. با وجود چنین ابهاماتی، نباید تصور کنیم که پیشرفت‌های علمی اخیر در زمینه‌ی تشخیص بیماری، واکسن‌ها و درمان‌های آن، به پاندمی پایان خواهد داد. کرونا و شیوه‌های مهار آن احتمالاً سال‌های درازی با ما خواهند بود و در حال حاضر هیچ راه‌حل سریعی در دسترس نیست.

تصمیمات دولت‌ها، نهادهای بین‌المللی و همچنین رفتارهای شهروندان در هر جامعه تأثیر بسزایی در مسیر پیشِ رو خواهد داشت. سناریوهای محتمل زیادی وجود دارد؛ در خوش‌بینانه‌ترین سناریو، واکسن‌های نسل جدید همه‌ی گونه‌های ویروس را پوشش خواهند داد (حتی آن‌هایی که ممکن است در آینده شیوع‌ها و موج‌های گسترده ایجاد کنند) و در یک حرکت هماهنگ جهانی، تک‌تک کشورها موفق به کنترل ویروس می‌شوند. اما واقعیت آن است که حتی با همکاری‌های گسترده‌ی بین‌المللی و بودجه‌ی کافی، تحقق این سناریو در کوتاه‌مدت ممکن نیست. ابتکار کوواکس فقط گامی اولیه در راستای توزیع عادلانه‌ی توزیع واکسن و هماهنگی جهانی برای دسترسی عادلانه به آن، به ویژه برای کشورهای کم‌درآمدتر، است.[[12]] از آن سو، در بدینانه‌ترین سناریو، مرتباً با جهش‌ها و ظهور ویروس‌های جدیدی مواجه می‌شویم که قابلیت فرار از واکسن بالایی دارند. در نتیجه، در این سناریو، فقط کشورهای پردرآمد می‌توانند با تولید سریع واکسن‌های سازگارشده با گونه‌های جدید ویروس، با واکسیناسیون چندباره‌ی جمعیت، ویروس را در کشور خود تا حدی کنترل کنند، در حالی که بقیه‌ی جهان با امواج مکرر و واکسن‌هایی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که به اندازه‌ی کافی در برابر گونه‌های جدید موثر نیستند. در چنین سناریویی حتی کشورهای پردرآمد هم احتمالاً با شیوع‌های مکرر مواجه خواهند بود و مسیر «عادی‌شدنِ» جامعه و کسب‌وکارها بسیار طولانی خواهد بود. در این میان، سناریوهای بینابینی یا بدیلِ دیگری هم وجود دارد.

کشورهایی که ویروس را مهار کرده‌اند و کشورهایی که انتقال ویروسی در آن‌ها بالا است، به مرور زمان چه بسا به مقصدی مشابه برسند، اگرچه مسیر رسیدن‌شان کاملاً متفاوت است، چون هیچ کشوری نمی‌تواند برای همیشه از بقیه‌ی دنیا منزوی بماند. متأسفانه کشورهای ایزوله‌ای که جدا از دیگران و از نهادهای بین‌اللملی مهار کرونا را در پیش گرفته‌اند، موجب طولانی‌شدن پاندمی می‌شوند. اتخاذ رویکرد کشور‌ـ‌محور به جای رویکرد جهانی به دسترسی، توزیع و تحویل واکسن، سناریوی بدبینانه را بسیار محتمل‌تر کرده است. علاوه بر این، بدون همکاری کشورها و اقدامات پیشگیرانه‌ی مشترک و هم‌افزا، خطر پاندمی‌های دیگر یا سایر بلایای فراـ‌مرزی با عواقبی مشابه، از جمله بلایای ناشی از تغییرات آب‌وهوایی، همچنان تهدیداتی ثابت و پایدار خواهند بود.

به عقیده‌ی شورای بین‌المللی علوم (ISC)، به عنوان صدای مستقل و جهانیِ علم به موسع‌ترین معنای آن، بررسی طیف وسیعی از سناریوهای کووید‌‌ـ‌۱۹ در میان‌مدت و بلندمدت بسیار مهم و حیاتی است چون به به درک‌مان از گزینه‌هایی که نتایج بهتر را محتمل‌تر می‌کند، یاری می‌رسانَد. تصمیماتی که در ماه‌های آینده گرفته می‌شود باید آگاهانه باشد، نه فقط بر حسب اولویت‌های کوتاه‌مدت، بلکه همچنین بر مبنای آگاهی از نحوه‌ی تأثیرگذاریِ این تصمیمات بر مقصد نهایی‌مان. این تحلیل‌ها نیاز ضروری سیاست‌گذاران و شهروندان برای تصمیم‌گیری آگاهانه است.

ISC برای انجام پروژه‌ی سناریوهای کووید‌‌ـ‌۱۹ (COVID-19 Scenarios Project) خود با سازمان بهداشت جهانی (WHO) و دفتر کاهش خطر بلایای سازمان ملل (UN Office for Disaster Risk Reduction) مشورت کرده است. ISC در فوریه‌ی سال ۲۰۲۱ یک هیئت نظارت فرابخشی، متشکل از متخصصانی از سراسر جهان در رشته‌های مربوطه، تشکیل داد تا با همکاری تیمی فنی نقشه‌ی جامعی از سناریوهای مختلف کرونا تهیه کنند. همچنین گزینه‌ها و پیشنهاداتی خواهد داد تا دولت‌ها، سازمان‌ها و شهروندان برای تحقق سناریوهای خوش‌بینانه تلاش کنند.

ترجمه نیما فاتح دامون افضلی

References

[1]- Brauner JM, Mindermann S, Sharma M, et al., Inferring the effectiveness of government interventions against COVID-19. Science. 2020; (published online Dec 15.)
https://doi.org/10.1126/science.abd9338

[2]- Allen K, Buklijas T, Chen A, et al., Tracking global evidence-to-policy pathways in the coronavirus crisis: a preliminary report. International Network for Government Science Advice, Auckland2020
https://www.ingsa.org/wp-content/uploads/2020/09/INGSA-Evidence-to-Policy-Tracker_Report-1_FINAL_17Sept.pdf
Date accessed: February 15, 2021

[3]- Roser M, Ritchie H, Ortiz-Ospina E, Hasell J, Coronavirus pandemic (COVID-19).
https://ourworldindata.org/coronavirus
Date: 2020
Date accessed: February 14, 2021

[4]- Haug N, Geyrhofer L, Londei A, et al., Ranking the effectiveness of worldwide COVID-19 government interventions. Nat Human Behav. 2020; 4: 1303-1312

[5]- Fontanet A, Autran B, Lina B, Kieny MP, Abdool Karim SS, Sridhar D, SARS-CoV-2 variants and ending the COVID-19 pandemic. Lancet. 2021; (published online Feb 11.) https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)00370-6

Reyhaneh Tabatabaie, [24.04.21 16:48]

[6]- Chand M, Hopkins S, Dabrera G, et al., Investigation of novel SARS-CoV-2 variant: variant of concern 202012/01.
Public Health England, London2020

[7]- Tegally H, Wilkinson E, Giovanetti M, et al., Emergence and rapid spread of a new severe acute respiratory syndrome-related coronavirus 2 (SARS-CoV-2) lineage with multiple spike mutations in South Africa.
MedRxiv. 2020; (published online Dec 22.) (preprint)
https://doi.org/10.1101/2020.12.21.20248640

[8]- de Figueiredo A, Simas C, Karafillakis E, Paterson P, Larson HJ, Mapping global trends in vaccine confidence and investigating barriers to vaccine uptake: a large-scale retrospective temporal modelling study.
Lancet. 2020; 396: 898-908

[9]- Sridhar D, Gurdasani D, Herd immunity by infection is not an option. Science. 2021; 371: 230-231

[10]- Mahdy MAA, Younis W, Ewaida Z, An overview of SARS-CoV-2 and animal infection. Front Vet Sci. 2020; 7596391

[11]- Jain S, Batra H, Yadav P, Chand S, COVID-19 vaccines currently under preclinical and clinical studies, and associated antiviral immune response. Vaccines. 2020; 8: 649

[12]- Commissioners of the Lancet COVID-19 Commission
• Task Force Chairs and members of the Lancet COVID-19 Commission
• Commission Secretariat and Staff of the Lancet COVID-19 Commission
Priorities for the COVID-19 pandemic at the start of 2021: statement of the Lancet COVID-19 Commission.
Lancet. 2021; (published online Feb 12.)
https://doi.org/10.1016/S0140-6736(21)00388-3