5 زنگ خطر مرکز پژوهش ها برای نظام بانکی

به گزارش بولتن نیوز به نقل از خراسان، مرکز پژوهش های مجلس در گزارش اخیر خود، با استناد به اطلاعات منتشر شده در سامانه کدال بورس، به بررسی وضعیت بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی پرداخت و در پنج محور درباره وضعیت نظام بانکی هشدار داد.
1- فرار بانک ها از شفافیت: این مرکز با اشاره به استانداردهای جهانی و نیز دستورالعمل بانک مرکزی با عنوان «دستورالعمل حداقل استانداردهای شفافیت و انتشار عمومی اطلاعات توسط موسسات اعتباری» که در آن مصادیق اطلاعات برای افشای منظم مشخص شده، تصریح کرده است که متاسفانه شاهد تخلف گسترده بانک ها از مقررات ناظر به شفافیت و حتی افشا نکردن صورت های مالی هستیم. بر این اساس تا تاریخ 8 آذر 99 و از میان 22 بانک، 19 بانک صورت های مالی سه ماهه 99 خود را بر سامانه کدال قرار داده اند و از این میان صورت های مالی 10 بانک بدون «یادداشت همراه» بوده است. همچنین جالب این جاست که یک موسسه تاکنون هیچ صورت مالی حسابرسی شده ای منتشر نکرده است.
2- بانک های غیر دولتی پیشتاز در ناترازی: ناترازی بانک ها با دیگر شرکت ها و موسسات غیر پولی فرق می کند. به طوری که اگر بانک هایی با حساب سرمایه به شدت منفی در کشور وجود داشته باشند، می توانند منجر به افزایش تعهدات بودجه ای آتی دولت برای جبران ناترازی (برای بانک های دولتی)، کاهش توان تسهیلات دهی بانک ها و به تبع آن کاهش سرمایه گذاری در اقتصاد و ورود بانک های غیر دولتی به فعالیت های پرمخاطره شوند. گزارش مرکز پژوهش ها حاکی از آن است که حساب سرمایه مجموع بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی از مرداد 98 منفی شده و در خرداد 99 به میزان منفی 62 هزار میلیارد تومان رسیده است.
3- رشد مطالبات غیر جاری بانک ها به سه برابر میانگین جهانی: تسهیلات اعطایی یا به عبارتی بدهی دریافت کنندگان تسهیلات، مهم ترین دارایی بانک ها قلمداد می شود. با این حال، گزارش گزیده آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد که مانده مطالبات غیر جاری شبکه بانکی در پایان خرداد 99، به 213 هزار میلیارد تومان رسیده است. نسبت مطالبات غیر جاری به کل مطالبات نیز در این تاریخ با یک واحد درصد افزایش نسبت به پایان اسفند، به 12.7 درصد رسیده است. این در حالی است که متوسط نسبت یاد شده در کشورهای دنیا تنها 4 درصد است.
4- زیان عملیاتی بانک ها: تحلیل مرکز پژوهش ها از وضعیت سرجمع سودآوری بانک های بورسی حاکی از این است که عملیات تامین مالی توسط بانک ها زیان ده است. به عنوان مثال بانک های غیر دولتی بررسی شده در بهار 99، از محل تسهیلات معادل 34.4 هزار میلیارد تومان درآمد کسب و 36.8 هزار میلیارد تومان به سپرده گذار سود پرداخت کرده اند و این بدان معناست که بانک های بررسی شده، 2.4 هزار میلیارد تومان بیشتر از درآمد تامین مالی خود به سپرده گذاران پرداخت کرده اند.
5- کیسه دوزی برخی بانک ها برای شرکت های وابسته: گزارش مرکز پژوهش ها در بخشی دیگر با تاکید بر این که متاسفانه داده های بسیار محدود و بی کیفیتی در خصوص تخصیص منابع بانک ها وجود دارد، تصریح کرده است: برخی بانک ها یا میزان تسهیلات اعطایی به اشخاص مرتبط و شرکت های زیرمجموعه خود را گزارش نکرده اند یا در برخی نسبت تسهیلات به اشخاص مرتبط با مانده تسهیلات اعطایی بعضاً به 45 درصد! رسیده است. این گزارش تصریح کرده است که شاخص مذکور نشان می دهد که برخی بانک ها درصدد «اختصاصی سازی» خلق پول هستند و تامین مالی آن ها کانالیزه به سوی شرکت های وابسته است.