کسانی ناامید می‌شوند که تصویری از آینده و وضع مطلوب ندارند

گروه سیاسی: محمدصادق شهبازی، دبیر اسبق جنبش عدالتخواه دانشجویی در یادداشت پیش رو، معتقد است: ضدانقلاب و مسئولین و نخبگان محافظه‌کار و غرب‌زده ناامیدند، طبیعی هم هست! مشکل آن‌ها با اصل نظام و جهت‌گیری‌های آن است، مگر اینکه ببینند نظام از مسیرش منحرف‌شده است.

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت به شرح زیر است:

اما بعضی به اسم انقلاب و انقلابی‌گری، مدام ناامیدی تزریق می‌کنند و می‌گویند همه‌چیز تیره‌وتار است؛ نظام منحرف‌شده، در خلاف جهت آرمان‌هایش حرکت می‌کند و... . بدین‌سان با تزریق ناامیدی بر محافظه‌کاری و بی‌عملی دامن می‌زنند، یا انقلابی‌ها را در برابر نظام قرار می‌دهند.

کسانی ناامید می‌شوند که تصویری از آینده و وضع مطلوب ندارند.
یا تصویر روشنی از نسبت وضع موجود و وضع مطلوب و مسیر حرکت به‌سمت آرمان‌ها و سختی‌های راه ندارند (مثلاً از به سرانجام نرسیدن بعضی مطالبات و انتظاراتشان در نظام با چند اقدام نیمه‌کاره ناامیدند. مشکلات راه آنان را خسته می‌کند).
یا مسیر طی‌شده و دستاوردها و نقطه‌هایی که راه از آن شروع‌شده نمی‌بینند. (در خلأ صحبت می‌کنند و مثلاً می‌گویند با آرمان‌های انقلاب چه نسبتی داریم. تنها ضعف‌ها را می‌بینند و قوت‌ها را نمی‌بینند. مثلاً تنها در گیرودار ضعف‌های دیوان‌سالاری‌ها می‌مانند و ظرفیت‌های مردم و نخبگان را نمی‌بینند یا درگیرودار ضعف‌های آحاد مردم می‌مانند و ظرفیت‌های اصلاحی حاکمیت را نمی‌بینند.)
یا مسیر درستی را طی نمی‌کنند! (مثلاً درگیر مسائل عینی و مبارزه برای اصلاح آن نیستند و در چرخه ناامیدی مضاعف می‌افتند.)
یا نقشه ندارند و یا نقشه‌شان کوچک است و در نقشه‌های بزرگ‌تر دیگران هضم می‌شوند.
یا شرح صدر و صبر و استقامت ندارند! (مثلاً از شکست سیاسی در چند انتخابات ناامید می‌شوند.)
یا نیت سیاسی دارند (می‌خواهند خود را به‌عنوان بدیل وضعیت کنونی معرفی کنند و از تزریق ناامیدی عذاب وجدان نمی‌گیرند).

خلاصه این‌که این گروه و آن گروه هر دو به یکجا می‌رسند که اخوان ثالث، بزرگ نومید معاصر، می‌گوید: «گویند که امید و چه نومید ندانند/من مرثیه‌گوی وطن مرده خویشم». یا «نیست در شهر نگاری که دل ما ببرد».

در مقابله بعضی نگاه‌ها از امید می‌گویند:
یک امید، امید اصلاح‌طلبان است. این امید فرصت‌طلبانه است، مابازا عینی ندارد و تنها دل‌خوش‌کنک بدنه‌شان است و به‌مثابه یک فرضیه خودتحقق‌بخش با تکرار قصد نتیجه‌گیری دارد. ناظر به لیبرالیزاسیون/کاپیتالیزاسیون (سرمایه‌داری‌سازی) جامعه ایرانی است. درنهایت محافظه‌کارانه است و تغییر بنیادینی ایجاد نمی‌کند. از هر فرصت موجودی (هر ظرفیتی ممکنی) برای پیشبرد اهدافشان استفاده می‌کنند ولو اینکه خود هویت‌شان را از دست بدهند.

یک امید از جنس خبر خوب رسانه‌های اصول‌گراست. با تکیه به مواردی سطحی، سخن از خوب بودن اوضاع می‌کنند. این مدل امید، حماقت‌بار است، ضعف‌ها را نمی‌بیند، توانایی ارتباط با مردم ندارد. محافظه‌کارانه است و وضع موجود را مطلوب نشان می‌دهد. افق معینی ندارد و در انتها تنها مواردی بی‌اولویت را مدنظر قرار می‌دهد.

یک امید مربوط به بخشی از انقلابی‌هاست. این امید از خوب بودن وضعیت و حرکت در مسیر پیشرفت سخن می‌گوید. تنها جنبه‌های مثبت را می‌بیند. مقابله‌محور در برابر سیاه‌نمایی‌های داخلی و خارجی است. نسبتش با نقد وضع موجود و اشکالات مشخص نیست یا نقدش به وضع موجود را به مخاطب نشان نمی‌دهد، لذا توانایی اقناع ندارد و مردم با آن ارتباط برقرار نمی‌کنند. گاهی حتی مرزش با ابتذال خبر خوب معین نیست.

یک عده هم امیدوارند اما امید منفعلانه به آینده و ظهور و تمدن اسلامی دارند (امید یوتوپیک). این نگاه مسئولیت‌گریزانه، محافظه‌کارانه و عافیت‌طلبانه است؛ درنهایت تغییر جدی ایجاد نمی‌کند. این نگاه بیش از همه نگاه بعضی منبری‌هاست.

یک نگاه اما نقد جدی به وضع موجود دارد. قوت‌ها و فرصت‌ها را در کنار ضعف‌ها و تهدیدها می‌بیند. مخالف وضع موجود است، به‌دنبال اصلاح مقدور است و به‌هیچ وضع موجودی رضایت نهایی ندارد، اما ظرفیت‌ها، گام‌های طی شده نسبت به گذشته و در مقایسه با مشابه‌ها را می‌بیند. خود را بخشی از نظام می‌بیند، صرفاً از ایجادکنندگان مشکلات برائت نمی‌جوید، حتی به‌عنوان طبقه حاکم (و نه لزوماً هیئت حاکمه)، مسئولیت مشکلات را می‌پذیرد. اصلاح‌پذیر بودن وضع موجود را نشان می‌دهد و مبارزه برای اصلاح آن را سامان می‌دهد. نگاه عینی و ناظر به ظرفیت‌های موجود دارد و فضایی حرف نمی‌زند. افق مشخصی دارد و آینده در دسترس روشنی را در صورت ایستادگی و مبارزه ترسیم می‌کند. از همه مهم‌تر در جهت آن تصویر روشن، حرکت و مبارزه می‌کند. نگاه تاریخی او حرکت کلی جبهه حق و جهت‌گیری‌های آن را می‌بیند و شکست‌های مقطعی او را از راه باز نمی‌دارد. این کاری است که رهبر انقلاب انجام می‌دهد و باید استراتژی امیدآفرینی جبهه انقلاب باشد. هم مشکلات را ببینیم، هم ظرفیت‌ها، قوت‌ها و افق‌ها را و از همه مهم‌تر برای تغییر وضع موجود حرکت کنیم.