بررسی سریال «هفت سنگ» و شباهتش با «Modern Family»

گروه سینما و تلویزیون، با آغاز ماه مباک رمضان بار دیگر و این بار، علی رغم تاکید رئیس سازمان مبنی بر اینکه امسال همۀ شبکه ها سریال پخش نخواهندکرد، باز هم جدول پخش شبکه های اصلی با پخش سریال های پیاپی پُر شده است و به روال سال های گذشته صداوسیما سریال های متنوعی برای پخش درنظرگرفته است.
 
به گزارش بولتن نیوز، با گذشتن چهار روز از ماه مبارک رمضان و پخش چند قسمت اولیه سریال های تلویزیونی امسال ماه مبارک، به نظر می رسد امسال نیز سریال شبکۀ سه با استقبال بهتری از سوی مخاطبان روبرو شده است و نتیجۀ کار مجید مولایی(تهیه کننده) و علیرضا بذرافشان(کارگردان) بیش از سایر سریال های امسال به دل مخاطب تلویزیون نشسته است.
 
با این وجود اما انتقاد بسیار جدی ای که از پیش از آغاز به پخش این سریال ازسوی بسیاری از رسانه ها مطرح شد، شباهت بیش از حد«هفت سنگ» به یکی از مهمترین و پرمخاطب ترین سریال های روز امریکایی به نام «خانوادۀ مدرن» بود که این بار برخلاف نمونه های مشابه پیشین حتی با تکذیب و انکار سازندگان آن نیز روبرو نشده و اتفاقاً این عزیزان مواکداً کار خود را ایرانیزه کردن سریال امریکایی «Modern Family» یا «خانوادۀ مدرن» اعلام نموده اند.
 
 
وی می افزاید: "ما نه تنها این مساله را اعلام کرده بودیم، حتی معتقدیم که این اتفاق اصلاً چیز عجیب و غریبی نیست. در همه جای دنیا این اتفاق می‌افتد و حتی در کشور خودمان هم سریال‌های معتبر و بسیار مطرحی داریم که با اقتباس از نمونه‌های خارجی یا حتی کاملا منطبق بر آنها ساخته شده‌اند و در دورۀ خودشان بسیارسریال‌های موفقی بوده‌اند و در ذهن ما جزو بهترین سریال‌های تلویزیون ماندگار شده‌اند. من از این سریال‌ها اسم نمی‌آورم چون دوست ندارم تصور شود قصد تبرئه کردن خودم را دارم؛ اما واقعیت این است که این موضوع بسیار طبیعی است و اصلا ایراد محسوب نمی‌شود.”
 
با این حال با نگاهی به برخی دیگر از نمونه های کپی برداری سریال های وطنی از نمونه های خارجی درمی یابیم که همانطور که بذرافشان نیز اذعان نموده این پدیده، به هیچ وجه جدید نیست و سابقه ای طولانی دارد.
 
بد نبست برای ادامۀ بحث ابتدا چند نمونه از این قبیل اقتباس ها(اگر بتوان اصلاح اقتباس را برای آن ها به کار برد) را با هم مرور کنیم.
 
مسیر انحرافی / کارگردان: بهرنگ توفیقی، منبع کپی: لاست
 
پنجمین خورشید/ کارگردان: علیرضا افخمی، منبع کپی: لاست
 
نون و ریحون/ کارگردان: فرزاد موتمن، منبع کپی: فرندز
 
سایه روشن/ کارگردان: آرش معیریان، منبع کپی: دسپریت هوس وایف
 
اولین انتخاب/ کارگردان: مهدی صباغ زاده، منبع کپی: ملاقات با والدین
 
بچه های نسبتاً بد/ کارگردان: سیروس مقدم، منبع کپی: برکینگ بد
 
شب می گذرد/ کارگردان: راما قویدل، منبع کپی: لاست
 
شاید برای شما هم اتفاق بیفتد/ کارگردان: کار گروهی، منبع کپی: کلید اسرار
 
نکتۀ جالبی که با تمرکز بر این نمونه ها عایدمان می شود این است که بعضاً سریال های متعددی بر اساس یک سریال خارجی ساخته شده اند که شاید مهمترین نمونۀ این اتفاق را بتوان در سریال هایی که بر اساس «لاست» ساخته شده اند، بازیافت.
 
چنان که پیش تر نیز اشاره شد، سریال های «مسیر انحرافی»، «پنجمین خورشید» و «شب می گذرد» همگی بر اساس سریال معروف و پرمخاطب «لاست» ساخته شده اند.
 
به هرتفسیر آن چه ما را به تحریر این یادداشت واداشت، آغاز به پخش سریال جدید «هفت سنگ» بود که سناریو و شخصیت‌پردازی‌های آن از روی سریال پرمخاطب و در حال پخش «خانوادۀ مدرن» یا «Modern Family» محصول شبکه abc ایالات متحده اقتباس شده است.
 
ازسوی دیگر رخدادهای داستانی قسمت نخست «هفت سنگ» آن‌قدر شبیه قسمت نخست سریال «Modern Family» بوده و در شرایطی که به دلیل گسترش روزافزون نسخه های کپی و دی.وی.دی های فراوانی که از این سریال ها در کشورمان وجود دارد و مهمتر از آن امکان دانلود آسان این سریال، دسترسی عمومی به آن را برای عموم مخاطبان فراهم می آورد، مخاطبان ایرانی سریال «هفت سنگ» که پیش تر نمونۀ آمریکایی آن را دیده بودند، از رخدادهای سکانس‌های بعد مطلع بودند و می‌توانستند آن را پیش‌بینی کنند.

در چنین شرایطی هرچه قدر هم توجیحات کارگردان و دیگر سازندگان «هفت سنگ» از سر صداقت و نزدیک به حقیقت باشد، به هر حال نقد منفی بسیار مهمی درخصوص آن را تایید می کند. به بیان دیگر، وقتی مخاطب سریال پیش از تماشای آن، همۀ حوادث و اتفاقات را پیش بینی کند، دیگر به چه دلیل باید به تماشای آن بنشیند. درحقیقت اگر تعلیق و کشش داستانی یک سریال به دلیل یادشده از میان برود، دیگر چه چیزی باقی مانده که مخاطب به آن دل خوش کند؟
 
هرچند در سریال آمریکایی «خانوادۀ مدرن» یکی از زوج‌ها دو مرد همجنس‌گرا هستند که یک نوزاد دختر ویتنامی را به فرزندخواندگی پذیرفته و در قسمت‌های پخش شده اخیر حتی با یکدیگر ازدواج کردند، اما در سریال «هفت سنگ» این زوج عجیب به یک مرد و زن تبدیل شده‌اند.
 
به بیان دیگر سازندگان «هفت سنگ» برای فرار از مشکل فرهنگی «خانوادۀ مدرن» با ساده لوحی، منطقی ضعیف را جایگزین کرده اند و نتیجه این شده که معلوم نیست چرا شخصیت پدر(با بازی بهنام تشکر) باید با مسائلی روبرو شود که معمولاً زنان(مادران) با آن درگیرند!
 
حتی اگر این رفتار توهین آمیز و غیراخلاقی که با مقام پدر و مرد در «هفت سنگ» انجام می شود را هم نادیده بگیریم و از نکات منفی و پیامدهای مخرب آن چشم پوشی کنیم، نمی توانیم اذعان نکنیم به این که این مسئله هیچ نکتۀ مثبی با خود به همراه ندارد.
 
به هر تفسیر سریال «هفت سنگ» هنوز در ابتدای راه است و آن چنان که سازندگان آن مدعی شده اند، این شباهت های آزار دهنده از قسمت های بعدی کم و کمتر شده و «هفت سنگ» آهسته آهسته راهش را از «خانوادۀ مدرن» جدا خواهد کرد و ما نیز منتظر می مانیم تا ببینیم آیا واقعاً این تقلید عین به عین فایده و پیامدی مثبت به همراه دارد یا صرفاً قرار است در ماه مبارک رمضان، مخاطبان را جذب نموده و با بالا بردن مخاطب، تبلیغات گران تری را نصیب سازمان صداوسیما نماید!