آیا وزارت نفت در حال واگذاری به ژنرال هاست؟

بولتن نیوز - صفحه انرژی، بیژن نامدار زنگنه 61 ساله متولد کرمانشاه است. وی تحصیلات ابتدایی و دوره اول متوسطه را در زادگاه خود ادامه داد و دوره دوم متوسطه را تا اخذ دیپلم در تهران به پایان رساند.


سال 1356 با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی راه و ساختمان از دانشگاه تهران به‌عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی مشغول به فعالیت شد و سال 1385 با همین عنوان بازنشسته شد. وی از سال 1359 تا 1361 معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به‌عهده داشت و در آبان ماه سال 1361 به عضویت شورای مرکزی جهاد سازندگی درآمد و در سال 1362 به‌عنوان نخستین وزیر جهاد سازندگی از مجلس اول رأی اعتماد گرفت و تا اواسط سال 1367 عهده‌دار این مسئولیت بود. از شهریور سال 1362 با رأی اعتماد مجلس به‌عنوان وزیر نیرو مشغول به کار شد و در سال 1368 در نخستین دولت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی با رأی اعتماد مجدد مجلس در این مسئولیت ابقا شد و تا نیمه سال 1376 عهده‏‌دار این مسئولیت بود.
زنگنه در سال 1376 در دوره ریاست جمهوری سید محمد خاتمی برای صدارت در وزارت نفت انتخاب شد و مدت 8 سال نیز عهده‌دار این مسئولیت بود.


وی به عنوان شیخ الوزرای جمهوری اسلامی تقریبا برای هیچ یک از فعالان رسانه ای و سیاسی ناشناخته نیست. اخیرا گفتگویی با خبرگزاری ایسنا درباره ویژگی های لازم برای وزیر آینده نفت داشته و در این گفتگو سه نکته مهم را بیان کرده که باید محل تامل بیشتر قرار گیرد.
اول اینکه وی گفته است "صنعت نفت کشور با مشکل سرمایه گزاری و بازار روبرو است و فردی باید وزیر نفت شود که بتواند مشکلات بیرونی نفت را برای توسعه این صنعت به ویژه در بخش بالادستی نفت و گاز برطرف کند". همچنین گفته که "فردی که قرار است برای سمت وزارت نفت انتخاب شود باید مدیر ارشدی باشد که بتواند علاوه بر داشتن فهم و توان اجرایی خوب، فهم سیاسی هم داشته باشد".
کنار هم گذاشتن همین دو ویژگی کافیست تا نتیجه بگیریم که آقای زنگنه نقیض گفته است. برای هر فرد آشنا به سیاستی آشکار و عیان است که حتی اگر مشکل سرمایه گزاری در نفت هم ریشه داخلی داشته باشد، مسئله بازار ربطی به عرصه داخلی و مثلا توانمندی مدیران وزارت نفت ندارد، چرا که مولفه های تعیین قواعد و تنظیم شرایط بازار کاملا غیر اقتصادی، مطلقا سیاسی و متاثر از تحولات عرصه بین المللی هستند.
آقای زنگنه اگر هم بخواهند رویکرد دولت نهم و دهم را در گسترش تحریم ها علیه کشورمان دخیل بداند، باید به ایشان یادآوری کنیم علاوه بر وضع تحریم های متعدد و گسترده علیه کشورمان از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، در 40 روز سپری شده از انتخاب جناب آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور جدید و حتی پیش از اینکه ایشان زمام امور را رسما در دست بگیرند، آمریکایی ها دو مرحله تحریم جدید علیه کشورمان تصویب کرده اند که اگر چه هنوز اجرایی نشده، اما تاییدی بر این نکته است که دشمنی آمریکایی ها با جمهوری اسلامی و ملت ایران ربطی به این ندارد که چه کسی رئیس جمهور است و چه دیدگاه، رویکرد و سیاستی بر دولت و قوه مجریه ایران حاکم است.
لذا اگر ایشان هم که حالا دیگر به عنوان گزینه تصدی وزارت نفت معرفی شده اند، با سیاست آشنا باشند –که قطعا به اعتبار 22 سال وزارت در جمهوری اسلامی و یکی دو سال معاونت وزیر پیش از آن آشنا هستند-، نیک باید بدانند که حل این هر دو مسئله سرمایه گزاری و بازار نه در ید وزیر نفت که متاثر از مسائل کلان بین المللی است که خارج از حیطه اختیارات و توانمندی های وزیر نفت و حتی یک دولت است.
آقای زنگنه در ادامه گفته است که "افرادی باید وارد وزارت نفت شوند که حرفه‌ای و کار بلد باشند، باید گروهبان‌هایی که الان سر کار هستند بروند کار گروهبانی کنند تا ژنرال‌ها کارها را انجام دهند."
سخنانی از این جنس که می توان با صفاتی چون تفرعن، خود برتربینی و توهین آنها را وصف کرد، پیش از این نیز از سوی نزدیکان به رئیس دولت یازدهم شنیده شده بود. آنجا که آقای ترکان در فیلم انتخاباتی حجت الاسلام حسن روحانی گفت که امروز باید همچون نظامیان یک فرمان به جای خود صادر کنیم تا همه در جای خود قرار گیرند.
یقینا عملکرد دولتمردان نهم و دهم خالی از اشکال و ایراد نیست و انتقاد از آن نه تنها ایرادی ندارد که به صواب نیز هست، اما انتقاد با اظهار چنین توهین هایی بسیار متفاوت است. اینکه برخی افراد فقط خودشان را کاربلد بدانند و دیگران را عمله و قطعا قابل پذیرش نیست. این سخنان به نوعی سابقه خود آقای زنگنه را نیز زیر سوال می برد که چگونه با فوق لیسانس مهندسی به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شده و پس از آن وزارت های رنگارنگ جهادسازندگی، نیرو و نفت تصدی گری کرده است.
از سوی دیگر تکرار چنین سخنانی در دولتی که محور شعارها و رویکردش اعتدال است، یقینا خیلی به صلاح و صواب نیست.
نکته آخر، یادآوری رویکرد دولت نهم و دهم به صنعت نفت و گاز است. مشخصا از ابتدای دولت دهم نزدیک به 50 میلیارد دلار در صنعت نفت کشور از محل منابع داخلی سرمایه گذاری شده که این سرمایه گذاری ها همراه با به کارگیری توان داخلی بوده که علاوه بر تحول در میزان سرمایه گذاری صورت گرفته در این صنعت که در سال های قبل با تجمیع سرمایه گذاری های خارجی بسیار کمتر از این نرخ بوده است، باعث شکوفایی توانمندی های پیمانکاران وطنی صنعت نفت و گاز کشور شده است.
فقط یک نمونه از این توانمندی ها آمار مربوط به ریگ های حفاری کشور است که به نقل از وزیر نفت در مراسم افتتاح عملیات راه اندازی فازهای 15 و 16 پارس جنوبی، در حالی که تا سال های میانه دولت نهم صنعت نفت کشور محتاج پیمانکاران خارجی و ریگ های حفاری آنها بود، در حال حاضر کشورمان فقط در منطقه پارس جنوبی 17 ریگ حفاری فعال در اختیار دارد.
همچنین اجرای عملیات احداث فازهای 12 تا 24 پارس جنوبی که با تکیه بر توانمندی های داخلی در حال انجام است و عملیات های اکتشاف و توسعه میادین گاز و نفت انجام شده از سوی متخصصان و کارکنان وطنی صنعت نفت در سال های اخیر که ایران را در رده بندی کشورهای برخوردار از ذخایر گاز و نفت در جایگاه بالاتری نسبت به قبل قرار داده است، گواه صحیح بودن اعتماد دولت به توانمندی های بومی است.
آقای زنگنه می شود در کنار فرصت سازی برای حضور سرمایه گذاران و پیمانکاران خارجی که یقینا اگر با جمهوری اسلامی دشمنی نداشته باشند، اما سود خودشان در اولویت قرار دارد، می توان از اعتماد به پیمانکاران و متخصصان داخلی میوه مقصود را راحت تر چید