مسوول خروج غیر قانونی 144 خودرو، معاون گمرک است یا بایگان و پلمپ چی؟!

گروه اقتصادی - به دنبال انتشار خبر بولتن نیوز با عنوان "سرنوشت متفاوت 144 خودروی لکسوس، تویوتا و بی‌ام‌و قاچاق شده در دو مسیر متفاوت!" در اواخر اسفندماه 91، که موضوع خروج غیر قانونی 144 دستگاه خودرو از طریق پروانه های سرقت شده درگمرک شهیدباهنر را مورد بررسی قرار داده بود، واکنش های متفاوتی از سوی رسانه ها و مسوولین صورت گرفت و ابعاد دیگری از موضوع تخلفات و مشکلات محیطی گمرک اطلاع رسانی شد.

به گزارش بولتن نیوز، یک هیات رسیدگی کننده به موضوع که شامل سه نفر از بازرسان عالی رتبه گمرک است، در گزارشی به تحلیل و ارزیابی دلایل این تخلفات و عوامل مقصر در آن پرداخته اند.
در گزارش مذکور به صراحت اعلام شده که با عنایت به مراتب فوق از نظر این هیات، معاون امور گمرکی مهمترین مقصر درون سازمانی در حادثه مذکور (خروج غیر قانونی 144 خودروی لوکس)می باشند. ایشان از موضوع مطلع بوده اند و این که چرا در این مرحله پیگیر موضوع می شوند، محل سوال است.
این درحالی است که در مراحل رسیدگی، 4 نفر بایگان و پلمپ چی و کارمند معمولی به عنوان مسوول این تخلفات و خروج 144 خودرو لوکس از درب خروج گمرک و اسناد مفقود شده دیگر معرفی شده اند
اما قاعدتا باید از معاون امور گمرکی، و رئیس سرویس ارزیابی سوال شود که چرا چنین تخلفی صورت گرفته ودر حالی که در جریان موضوع بوده اند چرا به موقع اطلاع نداده اند. نه این که چهارنفر پلمپ چی و کارمند معمولی را به عنوان مسوول معرفی کنند.
از آن جا که ریشه یابی این مشکلات و تخلفات صورت گرفته، اهمیت زیادی دارد تا از تکرار این گونه پرونده ها و ضرر و زیانی که به دولت، کارمندان و سازمان های دولتی وارد می شود، جلوگیری کند و از همه مهمتر بازتاب آن و اثری که بر ارزیابی مردم می گذارد را بهبود ببخشد،... در نتیجه ضروری است که به گزارش بازرسان و کارشناسان وافراد متخصص برای برطرف کردن علل این تخلفات توجه شود.

در این زمینه، هیات سه نفره، در گزارشی به مدیر کل دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخ گویی به شکایات گمرک ایران، نکات قابل توجهی را مطرح کرده اند که نشان دهنده مشکلاتی در سازمان گمرک است که باید به صورت ریشه ای با آن برخورد و اصلاح شود تا افرادی از این طریق حقوق دولت و بیت المال را نادیده نگیرند و اقدام به جعل و قاچاق و فرار از قانون نکنند.
این مشکلات، از مسائل محیطی و ساختار اداری گرفته تا سهل انگاری و قصور کارکنان را شامل می شود و برای رفع آن و جلوگیری از چنین پدیده هایی باید برنامه کارآمد و راهکارهای عملی مناسب ارائه شود.
این گزارش نشان می دهد که مشکلات محیطی گمرک، ضعف های موجود اداری و تجهیزات و دوربین مداربسته، سهل انگاری کارکنان در حفظ اسناد و کوتاهی در اعلام مفقودی، مشکلات نرم افزاری، مشکلات درب خروج، کوتاهی مسوولان در اعلام تخلفات و پیگیری سریع برای ورود قضایی وانتظامی به موضوع، بی توجهی به گزارش پلیس، همگی از دلایل خروج غیر مجاز 144 خودرو ازگمرک بوده است.

در این گزارش تاکید شده است که دلایل زیادی برای مسوول شناخته شدن معاون امور گمرکی شهید باهنر و مسوول سرویس ارزیابی وجود دارد و آنها باید به عنوان مسوول متخلف معرفی می شدند در حالی که در عمل، چهار نفر پلمپ چی و کارمند معمولی معرفی شده اند.
در این گزارش آمده است: در خصوص فقدان 8 فقره پروانه ترانزیت داخلی، 14 فقره پروانه ورودی، 417 فقره گواهینامه گمرکی خودرو 208 فقره هولوگرام در گمرک شهید باهنر بندرعباس و همچنین چگونگی عدم کشف کالاهای خارج شده از گمرک مذکور با جعل اقلام کنترلی مذکور که صرفا خروج 144 دستگاه خودرو سواری با جعل پنج فقره پروانه ترانزیت داخلی ازمجموع 8 فقره مفقودی مذکور از گمرک باهنر توسط گمرک مذکور کشف و اعلام شده است، باید مندرجات سوابق و دفتر درب خروج با مندرجات دفاتر و نرم افزارهای سرویس ارزیابی تطبیق داده شود.
علاوه بر5 فقره پروانه ترانزیت داخلی جعلی مذکور تعداد 13 فقره پروانه دیگر در دفتر ثبت شده اندو کالاهای آنها از گمرک خارج شده است. اما در نرم افزار ترانزیت سابقه ای از آنها وجود ندارد ومجوزی برای خروج صادر نشده است. لذا به منظور امکان اظهار نظر قطعی، وصول یا عدم وصول محمولات از گمرک های مقصد، پروانه های مذکور استعلام شد که پاسخ واصله مبین اصالت یا جعلی بودن پروانه های مذکور خواهد بود و در این زمینه، باید مندرجات درب خروج با نرم افزار تطبیق داده شود و به سه نکته مهم اشاره شود.

- چگونگی عدم کشف خروج 144 دستگاه خودرو سواری
- ضعف های محیط کنترلی گمرک شهید باهنر
- عملکرد کارکنان مربوطه
در بررسی چگونگی عدم کشف خروج 144 خودرو سواری با استفاده از اسناد مجعول باید دایره امور بندی و اطلاعات انبارها و تخلفات بررسی شود. دایره درب خروج، مغایرت کوتاژهای جعلی 7 رقمی با کوتاژهای 6 رقمی ترانزیت داخلی، شماره کوتاژ تکراری در دو پروانه جعلی، عدم دقت برای کشف مغایرت ها و جعل اسناد، عدم توجه به نگهداری تصویر پروانه در درب خروج، همگی از تخلفات و سهل انگاری های آشکار است.
واگذاری این گونه امور به گمرک باهنر با توجه به ضعف های محیط کنترلی آن و عدم توجه به ظرفیت های این گمرک نیز از مشکلات دیگر است و از آن جا که مسوولیت مدیریت 8 گمرک به عهده گمرک باهنر است، این مسوولیت سنگین خارج از ظرفیت گمرک باهنر است و انجام وظایف اصلی را سخت کرده است.

همچنین ضعف نرم افزارهای کاربردی و کمبود تجهیزات اداری، ضعف سیستم حفاظت فیزیکی ساختمان، مدیریت منابع انسانی و ضعف عملکرد کارکنان و... باید برطرف شود تا نظارت و کنترل تقویت شود.

باید توجه داشت که در گمرک باهنر اختیار اصلاح بارنامه به مسوول اطلاعات انبارها تفویض شده است. همچنین تغییر عنوان صاحب کالا به عنوان تغییر مالکیت می باشد و باید مراحل قانونی مطابق با این تغییر انجام شود. مسوول اطلاعات انبارها در این خصوص تخلف کرده و معاون امور گمرکی نیز که نامه ها را به عنوان اداره بندر امضا نموده متخلف است مگر این که امضاها جعلی باشد.

عدم صدور دستور ابلاغ مراتب فقدان 8 فقره پروانه ترانزیت داخلی مفقودی به کلیه گمرکات کشور قبل از خروج 144 دستگاه خودرو، به موقع به اطلاع معاون امورگمرکی رسانده شده اما علی رغم تصریح ضرورت ابلاع بلادرنگ کسری، واکنش مناسب صورت نگرفته است.
باید موضوع فقدان گواهینامه ها، سریع تر گزارش می شد تا پیگیری قضایی انجام می شد در تاریخ 15 مرداد 90 پلیس راهور بوشهر، موضوع 122فقره گواهینامه و شماره گذاری خودروها را به گمرک ارسال کرده که 44 فقره از آنها جزو گواهینامه های مفقودی از مجموع 471 گواهینامه مفقودی بوده است اما نسبت به آن واکنش به موقع صورت نگرفته است در حالی که این واکنش به موقع می توانست مقابله و برخورد با تخلفات را سریعتر اجرایی و خسارت ها را کاهش دهد...
شخصی به درب منزل یکی از معاونان مراجعه و پیشنهاد یک میلیارد تومان رشوه می دهد تا پاسخ مثبت به استعلام بدهد اما معاون موضوع را به حراست منعکس می کند.... لذا اگر به موقع به این موضوع واکنش نشان می دادند امکان پیگیری بهتر فراهم می شد.

همچنین موضوعاتی مانند قرار دادن کلید درب ورودی در محل نامناسب، قفل کردن درب ورودی به سرویس ارزیابی، عدم پیگیری حراست در مورد فقدان 8 فقره پروانه ترانزیت داخلی، عدم نصب تجهیزات دوربین مدار بسته، عدم استقرار کشیک شب حراست، نبود برنامه برای تعویض قفل درب های ورودی و... از سهل انگاری های کارکنان بوده است.
مفقودشدن 417 گواهینامه و 208 هولوگرام نشان می دهد که گاوصندوق مستقل برای اسناد تحویل نشده است، افراد غیر مسوول و غیر مجاز تردد داشته اند، نرم افزاری جهت ثبت شماره سریال اقلام کنترلی وجود نداشته و کارکنان دقت در اقلام مفقودی نداشته اند
استفاده از گاوصندوق مشترک و وظایف زیاد کارکنان باعث شده که دقت کافی و به موقع برای کشف اسناد مفقودی اعمال نشود.
مسوولین برای تهیه گاوصندوق مستقل برای هریک از کارکنان اقدام نکرده اند و در زمانی که یکی از کارکنان به مرخصی می رفته شیوه تحویل اسناد و مسوولیت هر یک از کارکنان در وضعیت مناسب و منطقی نبوده و لذا احتمال عدم کنترل نیز افزایش یافته است. در حالی که اگر هر یک گاوصندوق مشترک و همراه با نصب دوربین مدار بسته جهت ثبت ورود و خروج افراد داشته باشند و به موقع مفقودی را به درب خروج و... اعلام کنند، قطعا میزان خطا کاهش و مراتب سریعتر پیگیری می شود و مقامات انتظامی و قضایی نیز سریعتر به پرونده وارد می شوند تا مانع از خطاهای بزرگ مانند خروج 144 خودرو شوند.