آب دریای عمان به اصفهان رسید؛ آن را به دریاچه ارومیه برسانید پیش از آن‌که دیر شود!

گروه اجتماعی: در حالی که پروژه انتقال آب از دریای عمان تا استان اصفهان به مراحل نهایی خود رسیده است، این پرسش مطرح است که آیا می‌توان از این پروژه عظیم برای نجات یکی از بزرگ‌ترین فاجعه‌های زیست‌محیطی ایران نیز بهره برد؟ دریاچه ارومیه که زمانی ششمین دریاچه شور جهان بود، اکنون تنها سایه‌ای از گذشته است.

به گزارش بولتن نیوز، توفیق وحیدی‌آذر با نگاهی نقادانه و واقع‌گرایانه، ضمن انتقاد از ساخت‌وسازهای مخرب در بستر دریاچه، از جمله احداث بزرگراهی که دریاچه را به دو نیم تقسیم کرده است، پیشنهاد می‌دهد ادامه مسیر خط انتقال آب دریای عمان به سمت شمال غرب کشور هدایت شده و برای احیای دریاچه ارومیه استفاده شود؛ پیش از آن‌که ریزگردهای نمکی، سلامت و زندگی میلیون‌ها نفر در آذربایجان را تهدید کنند.

فاجعه‌ای با امضای بشر

دریاچه ارومیه امروز بیش از ۹۵٪ از وسعت خود را از دست داده و به گفته کارشناسان، بیش از ۸۰٪ دلایل خشک شدن آن، ناشی از مداخلات انسانی است. از جمله:

ساخت بیش از ۵۰ سد بزرگ بر رودخانه‌های ورودی به دریاچه

احداث جاده میان‌گذر با خاک‌ریزی سنگین، بدون طراحی پل‌های معلق

کشاورزی پرمصرف و غیرپایدار در حوضه آبریز

وجود بیش از ۶۰,۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز

سوءمدیریت در تخصیص حق‌آبه و بی‌برنامگی نهادهای مسئول

--- راه نجات چیست؟

توفیق وحیدی‌آذر در یادداشت خود می‌نویسد:

> "آب را به اصفهان آوردید، لوله‌گذاری را ادامه دهید و آن را به ارومیه برسانید. اگر چنین نمی‌کنید، لااقل راه‌حل‌های خردمندانه بیابید؛ پیش از آن‌که نمک مرگ بر آذربایجان ببارد."

وی تأکید می‌کند که نه‌تنها پروژه میان‌گذر جاده‌ای دریاچه با برداشت کوه و ریختن آن در بستر دریاچه یکی از خطاهای فاجعه‌بار مهندسی بود، بلکه سدسازی بی‌رویه و بهره‌برداری ناعادلانه از منابع آبی برای مصارف باغات شخصی، سهم بزرگی در خشکاندن دریاچه داشته است.

---

 پیامدها؛ از طوفان نمکی تا مهاجرت جمعی

طوفان‌های نمکی برخاسته از بستر خشک‌شده دریاچه، می‌توانند شعاعی تا ۲۰۰ کیلومتر را تحت تأثیر قرار داده، زمین‌های کشاورزی، آب‌های سطحی و سلامت عمومی را تهدید کنند.

بسیاری از روستاهای اطراف دریاچه در حال تخلیه هستند و مهاجرت زیست‌محیطی به پدیده‌ای جدی در منطقه تبدیل شده است.

زیستگاه هزاران گونه از جمله فلامینگوها، پلیکان‌ها و آرتمیاها نابود شده یا در معرض انقراض قرار گرفته است.

 راهکارهای پیشنهادی

بر اساس تحلیل‌ها، احیای دریاچه تنها با گفتار ممکن نیست. اقدامات ضروری به شرح زیر است:

1. اختصاص حداقل ۳ میلیارد مترمکعب حق‌آبه سالانه به دریاچه

2. اصلاح مسیر جاده میان‌گذر و ایجاد پل‌های ارتباطی برای تبادل آب

3. تغییر الگوی کشت و توسعه آبیاری قطره‌ای

4. مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و کنترل برداشت آب

5. لایروبی رودخانه‌های منتهی به دریاچه

6. توقف کامل برداشت نمک از بستر دریاچه

7. توسعه پروژه انتقال آب دریای عمان به شمال‌غرب کشور

---

 نتیجه‌گیری | تصمیمی که فردا دیر خواهد بود

اگر امروز برای نجات دریاچه ارومیه تصمیمی جسورانه و خردمندانه گرفته نشود، فردا با هزینه‌هایی بسیار سنگین‌تر و غیرقابل جبران مواجه خواهیم شد. انتقال آب به اصفهان، اگر با تدبیر ملی همراه شود، می‌تواند فرصتی برای جبران بخشی از اشتباهات گذشته و احیای نگین شمال‌غرب ایران باشد.

> اکنون زمان آن است که تصمیم‌گیرندگان، نه با شعار، بلکه با عمل، در برابر این بحران تاریخی مسئولانه بایستند.