مسئولیت اجتماعی در برابر ظلم: ایستادن یا تسلیم شدن؟

به گزارش بولتن نیوز، فاطمه حاجیان نژاد نوشت: در هر گوشه‌ای از این دنیا، ظلم و بی‌عدالتی به‌گونه‌ای بیداد می‌کند. از زورگویی‌های خیابانی گرفته تا تصمیمات غیرانسانی در کانون‌های قدرت، همه‌جا سایه ظلم بر سر انسان‌ها سنگینی می‌کند. اما سوال اساسی این است: آیا ما، به‌عنوان اعضای یک جامعه انسانی، در برابر این بی‌عدالتی‌ها مسئولیتی داریم یا نه؟

ظلم، وقتی به‌طور گسترده در جامعه ریشه می‌دواند، مانند یک ویروس مسری، اعتماد، همبستگی و انسانیت را آلوده می‌کند. و این سؤال بارها در ذهن می‌آید: آیا سکوت کردن در برابر ظلم، ما را از مسئولیت‌های انسانی‌مان معاف می‌کند؟

هر سکوت، هر چشم‌پوشی از بی‌عدالتی، هرگونه در گذشتن از حقوق دیگران، در حقیقت، شریک شدن در ظلم است. گاهی این ظلم‌ها چنان پنهان و ظریف هستند که شاید حتی خودمان متوجه آن نشویم. ولی در اعماق ضمیر ما، می‌دانیم که هیچ‌کس، هیچ‌کجا نباید در برابر ظلم سکوت کند.

در این مسیر، مسئولیت اجتماعی تنها یک انتخاب نیست؛ 
بلکه یک الزام است. 
مسئولیت اجتماعی یعنی ایستادن،
 حتی زمانی که همه به‌دلیل ترس یا راحتی از کنار ظلم عبور می‌کنند. مسئولیت اجتماعی یعنی تأسیس فرهنگی که در آن ظلم هیچ جایی نداشته باشد، نه در درون افراد و نه در ساختارهای اجتماعی.

چگونه می‌توانیم این مسئولیت را به‌درستی ایفا کنیم؟

اولین گام، آگاهی است. 

برای مبارزه با ظلم، باید آن را بشناسیم. باید بدانیم که ظلم تنها در دیکتاتوری‌ها و حکومت‌های استبدادی رخ نمی‌دهد؛ بلکه گاهی در کوچک‌ترین رفتارهای روزمره، در سکوت‌های معنادار، در نادیده گرفتن حق فردی دیگر بروز می‌کند.

دوم، جرأت مقاومت است. 

مسئولیت اجتماعی یعنی اینکه وقتی در خیابان شاهد ظلم و زورگویی هستیم، بی‌درنگ به‌جای عبور از کنار آن، واکنش نشان دهیم. یعنی اینکه وقتی از سیاست‌مداران و مسئولین خواسته می‌شود که اقدامی انجام دهند، فریاد بزنیم که «ما انتظار تغییر داریم».

سوم، تأثیرگذاری جمعی است. 

هیچ‌چیز از تغییرات اجتماعی جز از مسیر همکاری و همبستگی نمی‌گذرد. در برابر ظلم، هیچ فردی نمی‌تواند تنها عمل کند. زمانی که همه‌ی افراد جامعه به این مسئولیت اجتماعی پی ببرند، تغییرات حقیقی آغاز می‌شود.

اما اجازه دهید کمی عمیق‌تر به تاریخ بنگریم تا ببینیم چگونه همدستی‌ها و همراهی‌ها در برابر ظلم می‌توانند بر سرنوشت یک ملت تأثیر بگذارند.

آیا اگر شمر در کربلا همدستانی نداشت، کربلا اتفاق می‌افتاد؟

این سؤال شاید به‌نظر یک پرسش فلسفی یا تاریخی باشد، اما در واقع، پاسخ آن می‌تواند به‌طور مستقیم بر درک ما از مسئولیت اجتماعی تأثیر بگذارد. کربلا به‌عنوان یکی از تلخ‌ترین و شجاعانه‌ترین نقاط تاریخ بشر، یادآور این است که ظلم وقتی پیروز می‌شود که انسان‌ها در برابر آن سکوت کنند یا در همدستی با آن قرار گیرند.

شمر و آن لشکر عظیم یزید که امام حسین (ع) و یارانش را محاصره کردند، نمی‌توانستند چنین جنایتی را بدون همدستی همدیگر به وقوع رسانند.
 اگر شمر و دیگر فرماندهان آن سپاه نمی‌پذیرفتند که در کنار ظلم بایستند، اگر حتی یکی از آنها شجاعت می‌داشت که از ظلم دست بردارد، شاید کربلا چنین تراژدی عظیم و بی‌رحمانه‌ای نمی‌شد.
 کربلا جنایت یک نفر نبود ، تنها آن یک نفر در کربلا ظلم نکرد؛ 
این یک ساختار اجتماعی، یک همبستگی نادرست و یک همراهی در برابر حقیقت بود که باعث شد این ظلم به واقعیت بپیوندد.

چه می‌شود اگر در آن روز، در آن لحظه، یکی از کسانی که در کنار یزید ایستاده بودند، تصمیم می‌گرفت که در برابر ظلم قد علم کند؟ شاید آن روز تاریخ ایران و اسلام طور دیگری رقم می‌خورد.

در دنیای امروز نیز همین پرسش مطرح است. اگر ما امروز در برابر ظلم سکوت کنیم، اگر ما از حق‌طلبی و مقاومت دست بکشیم، آیا در تاریخ‌مان نقشی نخواهیم داشت شبیه به شمر و یاران او؟ 
مسئولیت اجتماعی ما، دقیقاً در این است که نگذاریم تاریخ تکرار شود. نگذاریم همدستی‌ها و سکوت‌ها، ظلم را به پیروزی برسانند.

آیا می‌توانیم به‌راحتی از کنار ظلم بگذریم؟ آیا می‌توانیم تماشا کنیم که دیگران حقوق خود را از دست بدهند و هنوز خود را بی‌تقصیر بدانیم؟ اگر در مقابل ظلم، سکوت کنیم، در حقیقت ما نیز به بخشی از آن تبدیل می‌شویم.

این حقیقت است: اگر هر یک از ما در برابر ظلم مسئولیت نپذیریم، نه‌تنها جهان ما تغییر نخواهد کرد، بلکه ما نیز در ظلم شریک خواهیم بود.

مسئولیت اجتماعی در برابر ظلم تنها یک اقدام فردی نیست. یک جنبش جهانی است. یک جنبش که در آن، صدای هر فرد به صدای جمع تبدیل می‌شود و تغییراتی که از دل این همبستگی برمی‌خیزد، نمی‌تواند متوقف شود.

این مسئولیت را باید امروز، همین حالا، در درون خود آغاز کنیم. اگر از همین لحظه تصمیم بگیریم که در برابر ظلم و بی‌عدالتی سکوت نکنیم، می‌توانیم دنیای بهتری بسازیم. دنیایی که در آن کرامت انسان‌ها محترم باشد و ظلم هیچ‌گاه جایی برای رشد نداشته باشد.