ضعف مدیریت پزشکی در فوتبال؛ از مصدومیت رضا شکاری تا پژوهش‌های جهانی درباره خطاهای درمانی

گروه ورزشی: در روز‌هایی که بحث تاکتیک و داوری بخش اصلی تحلیل‌های فوتبالی را تشکیل می‌دهد، شاید مهم‌ترین بحران پنهان، عملکرد بخش پزشکی تیم‌ها باشد. مصدومیت‌های زنجیره‌ای پرسپولیس، استقلال و چند تیم دیگر در فصل اخیر نشان داده که سیستم آماده‌سازی جسمانی و پزشکی در فوتبال ایران همچنان متکی بر روش‌های غیرمعمول است. تازه‌ترین نمونه، ماجرای رضا شکاری است؛ بازیکنی که پس از بازگشت عجولانه از مصدومیت، آسیب مضاعفی دید و حالا باید مدت‌ها از میادین دور بماند. این رخداد، پرسشی بنیادین را پیش می‌کشد: چرا هنوز تصمیم‌های پزشکی در فوتبال ما بیشتر واکنشی است تا پیشگیرانه؟

به گزارش بولتن نیوز، پژوهش‌های بین‌المللی نشان می‌دهند که خطا‌های پزشکی و ضعف ارتباط بین کادر درمانی و مربیان، مستقیماً با افزایش آسیب‌دیدگی بازیکنان مرتبط است. مطالعه‌ای در British Journal of Sports Medicine طی ۱۵ فصل لیگ‌های اروپایی نشان داد تیم‌هایی که همکاری پزشکان و مربیان‌شان ضعیف است، تا ۳۴٪ بیشتر دچار مصدومیت مجدد می‌شوند (Ekstrand et al. , ۲۰۱۹). پژوهش دیگری در Sports Medicine – Open روی فوتبال زنان ایرلند تأکید می‌کند که «کیفیت پایین ارتباط بین فیزیوتراپ، مربی بدنساز و سرمربی» عامل اصلی بازگشت نادرست بازیکنان مصدوم است. این داده‌ها به‌خوبی نشان می‌دهند که مصدومیت فقط نتیجه بدشانسی نیست، بلکه نشانه‌ای از ضعف ساختاری در هماهنگی فنی و پزشکی است.

در فوتبال ایران نیز، ساختار پزشکی اغلب در سایه‌ی فشار برای بازگشت سریع بازیکنان قربانی می‌شود. در بسیاری از تیم‌ها، پزشک تیم اختیار کافی ندارد یا زیر فشار مربی و هوادار ناچار می‌شود مجوز بازی زودهنگام بدهد. نتیجه، چیزی شبیه به پرونده رضا شکاری است: بازیکنی جوان و آماده که قربانی شتاب در تصمیم درمانی شد. تجربه جهانی ثابت کرده که تیم‌های موفق، پزشکی ورزشی را نه صرفاً درمانگر، بلکه بخش کلیدی از طراحی تمرین، تغذیه و ریکاوری می‌دانند. غیبت این نگاه سیستماتیک در ایران، همان حلقهٔ مفقوده‌ای است که بین علم و فوتبال فاصله انداخته.

برای عبور از این وضعیت، فوتبال ایران باید «پزشک تیم» را از نقش جانبی به محور علمی تبدیل کند؛ یعنی کسی که در طراحی تمرین، تعیین بار فیزیکی و تصمیم نهایی درباره بازگشت بازیکن، نقش اصلی داشته باشد. در غیر این صورت، تکرار مصدومیت‌های طولانی و خروج استعداد‌هایی مانند شکاری اجتناب‌ناپذیر است. فوتبال حرفه‌ای امروز با ابزار‌هایی مثل GPS، داده‌های فیزیولوژیک و ارزیابی عملکرد عضلانی تصمیم می‌گیرد، نه با حدس و فشار. اگر باشگاه‌ها و فدراسیون به‌جای درمان مقطعی، به مدیریت پیشگیرانه بیندیشند، نه‌تنها مصدومیت‌ها کاهش می‌یابد بلکه طول عمر حرفه‌ای بازیکنان هم افزایش پیدا می‌کند.