از تزریق مالی تا خودکفایی؛ درآمدزایی پایدار در فوتبال ایران

گروه ورزشی: برای نخستین بار در تاریخ فوتبال حرفه‌ای ایران، دو باشگاه بزرگ استقلال و پرسپولیس هم‌زمان به فکر استقلال مالی افتاده‌اند. استقلال با پشتوانه‌ی هلدینگ خلیج فارس و پرسپولیس با تکیه بر کنسرسیوم بانکی، اکنون از مرحله‌ی «تأمین بودجه اضطراری» عبور کرده‌اند و وارد دوره‌ای شده‌اند که باید شیوه‌ی درآمدزایی خود را تعریف کنند. ساخت استادیوم اختصاصی، یکی از نخستین گام‌های این تحول است؛ پروژه‌ای که علاوه بر ایجاد درآمد پایدار، استقلال مدیریتی و برندینگ باشگاه‌ها را تقویت می‌کند. هدف روشن است: کاهش وابستگی به بودجه‌ی مالکین و حرکت به سمت مدلی که باشگاه‌ها مصرف‌کننده نباشند، بلکه تولیدکننده‌ی سرمایه شوند.

به گزارش بولتن نیوز، نگاهی به مدل‌های موفق جهانی، مسیر را روشن‌تر می‌کند. بر اساس گزارش معتبر Deloitte Football Money League ۲۰۲۴، میانگین درآمد سالانه‌ی باشگاه‌های حاضر در این فهرست به حدود ۵۶۰ میلیون یورو رسیده است. ترکیب این درآمد‌ها به‌ترتیب شامل ۴۴٪ از بخش تجاری (اسپانسرینگ، فروش لباس، نام‌گذاری ورزشگاه)، ۳۸٪ از حق پخش تلویزیونی و ۱۸٪ از درآمد روز مسابقه (بلیط‌فروشی و خدمات جانبی) است. رشد ۱۱ درصدی درآمد «روز بازی» نسبت به سال قبل، نشان می‌دهد که استادیوم اختصاصی تا چه اندازه می‌تواند در سودآوری نقش داشته باشد. نمونه‌ی بارز، باشگاه تاتنهام است که پس از افتتاح ورزشگاه جدیدش، درآمد روز مسابقه‌اش بیش از دو برابر شد.

در ایران نیز مسیر مشابهی می‌تواند طراحی شود؛ با این تفاوت که باید بر منابع بومی تمرکز داشت. حق پخش تلویزیونی در کشور هنوز سامان نیافته، اما پتانسیل‌های بزرگی در اسپانسرینگ دیجیتال، فروش آنلاین کالا‌های هواداری، تبلیغات محیطی و بهره‌برداری از امکانات استادیومی وجود دارد. هر متر مربع از استادیوم اختصاصی، از تابلو‌های LED گرفته تا کافه‌ها و فروشگاه‌های جانبی، می‌تواند منبع درآمدی جدید باشد. اگر باشگاه‌ها بتوانند از برند خود در حوزه‌هایی مثل گردشگری ورزشی و کمپ‌های آموزشی استفاده کنند، درآمد پایدار حاصل خواهد شد، بدون آن‌که به تزریق پول از مالک وابسته باشند.

در شرایطی که ساختار اقتصادی کشور به‌دنبال کاهش بار مالی از دوش نهاد‌های عمومی است، فرصت کنونی برای استقلال و پرسپولیس تاریخی محسوب می‌شود. حمایت اولیه‌ی هلدینگ خلیج فارس و کنسرسیوم بانکی باید سکوی پرتاب به سمت خودکفایی باشد، نه نقطه‌ی اتکای همیشگی. با برنامه‌ریزی درست، این دو باشگاه می‌توانند تا چند سال آینده نه‌تنها از بودجه‌ی تزریقی بی‌نیاز شوند، بلکه به صادرکننده‌ی مدل درآمدزایی در فوتبال منطقه بدل گردند. استقلال مالی، کلید ثبات مدیریتی و فنی در فوتبال ایران است؛ تحولی که اگر امروز پایه‌گذاری شود، فردا سودش به همه‌ی ارکان ورزش کشور خواهد رسید.