کاهش ۲.۷ درصدی جرایم سایبری؛ تهرانی‌ها در صدر شکایات‌

سردار وحید مجید در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت جرایم سایبری در کشور، اظهار کرد: در حوزه جرایم سایبری، حدود ۷۲ نوع جرم در سطح جهانی شناسایی شده که پلیس‌های سایبری جهان با آن‌ها مقابله می‌کنند. از این میان، ۲۷ نوع جرم سایبری در داخل کشور ما نیز شناسایی و به‌صورت روتین از سوی بزهکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۵ جرم در صدر فهرست جرایم سایبری کشور

وی با بیان اینکه ۵ جرم در صدر فهرست جرایم سایبری کشور قرار دارند، افزود: نخستین و مهم‌ترین آن‌ها، کلاهبرداری اینترنتی است که سهم بالایی از پرونده‌های سایبری را به خود اختصاص داده است.

به گفته سردار مجید، این نوع کلاهبرداری‌ها حدود ۴۰ درصد از کل پرونده‌های شش‌ماهه نخست امسال را شامل می‌شوند.

رئیس پلیس فتای فراجا توضیح داد: کلاهبرداری اینترنتی در اشکال مختلفی رخ می‌دهد؛ هم در بازارهای آنلاین داخلی و هم در پلتفرم‌های خارجی. به عنوان مثال، کاربر کالایی را سفارش می‌دهد؛ اما پس از پرداخت بیعانه، کالا به دستش نمی‌رسد، یا جنس خریداری‌شده با کیفیت اعلام‌ شده مغایرت دارد. در برخی موارد نیز بزهکاران با سوءاستفاده از اطلاعات آگهی‌های فروش، اقدام به فروش همان کالا به اشخاص دیگر کرده و وجه دریافتی را به حساب خود منتقل می‌کنند. این نوع پرونده‌ها معمولاً در قالب آنچه به آن «کلاهبرداری مثلثی» گفته می‌شود، شکل می‌گیرد.

مهم‌ترین چالش فعلی پلیس فتا کلاهبرداری اینترنتی با سهم حدود ۴۰ درصدی

سردار مجید در ادامه تأکید کرد: کلاهبرداری اینترنتی با سهم حدود ۴۰ درصدی از جرایم سایبری کشور، مهم‌ترین چالش فعلی پلیس فتا است و مقابله با آن در صدر اولویت‌های این پلیس قرار دارد.

برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌های بانکی دومین جرم پرتکرار در فضای مجازی 

وی در ادامه درباره سایر جرایم مهم سایبری در کشور گفت: برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌های بانکی دومین جرم پرتکرار در فضای مجازی است که اشکال مختلفی دارد؛ از جمله ارسال لینک‌های آلوده به تلفن همراه کاربران که منجر به سرقت رمزهای بانکی و برداشت غیرمجاز از حساب‌ها می‌شود، یا هدایت کاربران به درگاه‌های جعلی پرداخت که مشابه درگاه‌های بانکی رسمی طراحی شده‌اند.

رئیس پلیس فتای فراجا افزود: این نوع کلاهبرداری‌ها حدود ۳۰ درصد از کل جرایم سایبری کشور را تشکیل می‌دهند.

وی با اشاره به دسترسی غیرمجاز به داده‌ها به‌ عنوان سومین جرم پرتکرار، توضیح داد: در این نوع بزه، مجرمان با نفوذ به حساب‌های کاربری افراد در پلتفرم‌های داخلی یا خارجی، از اطلاعات شخصی آنان سوء استفاده می‌کنند و گاه از این طریق اقدام به اخاذی یا انتشار داده‌های خصوصی می‌کنند.

سردار مجید همچنین به هتک حیثیت و مزاحمت‌های اینترنتی اشاره کرد و گفت: در این بخش، بزهکاران با ایجاد مزاحمت، تهدید، باج‌گیری یا انتشار تصاویر خصوصی افراد در شبکه‌های اجتماعی، موجب آسیب‌های اجتماعی و اخلاقی می‌شوند. این موارد نیز در زمره پنج جرم نخست سایبری کشور قرار دارند که تقریباً تمامی استان‌ها الگوی مشابهی از آن را تجربه می‌کنند.

توزیع جغرافیایی وقوع جرایم سایبری در استان‌ها

رسیدگی 13 درصد از کل جرایم سایبری کشور در پلیس فتای تهران

رئیس پلیس فتای فراجا با بیان اینکه توزیع جغرافیایی وقوع جرایم سایبری در استان‌ها متفاوت است، اظهار کرد: حدود ۱۳ درصد از کل جرایم سایبری کشور در پلیس فتای تهران بزرگ رسیدگی می‌شود. پس از آن، استان‌های خراسان رضوی و اصفهان هرکدام ۵ درصد، و شیراز و آذربایجان شرقی هرکدام ۳ درصد از کل جرایم را به خود اختصاص داده‌اند.

وی در ادامه افزود: در مقابل، استان‌هایی مانند کیش، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی در زمره مناطق کم‌ وقوع جرایم سایبری محسوب می‌شوند و این آمار بر اساس داده‌های ثبت‌شده در سامانه کشوری پلیس فتا از شکایات مردمی استخراج شده است.

رئیس پلیس فتای فراجا با اشاره به وضعیت کلی جرایم سایبری در شش‌ماهه نخست امسال گفت: در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، میزان وقوع جرایم سایبری ۲.۷ درصد کاهش داشته است. البته در سال ۱۴۰۳ نیز نسبت به سال ۱۴۰۲ نیز شاهد کاهش ۱.۵ درصدی در آمار وقوع جرایم بوده‌ایم. این ارقام نشان می‌دهد که روند کنترل و مهار جرایم سایبری در کشور به‌صورت مستمر در حال تقویت است.

وی افزود: کنترل این جرایم، فرآیندی ساده نیست و نیازمند همکاری گسترده میان نهادهای مختلف است. پلیس فتا در این مدت، پرونده‌های متعددی با شاکیان بسیار (کثیرالشاکی) را رسیدگی کرده که برخی از آن‌ها دارای ابعاد سازمان‌یافته بوده‌اند.

اسکیمینگ یکی از شیوه‌های شایع مجرمان  

شناسایی ۱۹ پرونده کثیرالشاکی در زمینه اسکیمینگ و دستگیری ۳۸ متهم

سردار مجید یکی از شیوه‌های شایع مجرمان را اسکیمینگ (کپی غیرمجاز کارت‌های بانکی) عنوان کرد و گفت: در این روش، مجرمان هنگام خرید و پرداخت با دستگاه‌های پوز، از طریق دستگاه‌های جانبی، اطلاعات کارت بانکی افراد را کپی می‌کنند و از آن برای برداشت غیرمجاز استفاده می‌کنند. معمولاً این افراد با اجاره مغازه یا فعالیت موقت در محل‌های شلوغ، اقدام به این نوع کلاهبرداری می‌کنند.

به گفته رئیس پلیس فتای فراجا، در شش‌ماهه نخست امسال ۱۹ پرونده کثیرالشاکی در زمینه اسکیمینگ شناسایی و رسیدگی شده که در جریان آن‌ها ۳۸ متهم در استان‌های مختلف کشور دستگیر شدند. همچنین در حوزه برداشت‌های غیرمجاز اینترنتی، حدود ۳۰ پرونده مهم با ۳۷ متهم باندی کشف و متلاشی شده است.

شناسایی ۱۱۰ پرونده کثیرالشاکی در حوزه کلاهبرداری‌های اینترنتی و دستگیری ۱۸۱ متهم

وی در ادامه با اشاره به اولویت نخست پلیس فتا در مقابله با کلاهبرداری‌های اینترنتی افزود: در این زمینه نیز ۱۱۰ پرونده کثیرالشاکی با ابعاد سازمان‌یافته شناسایی و ۱۸۱ متهم در ارتباط با این جرایم دستگیر شده‌اند. این دستاوردها حاصل چندین سال تلاش شبانه‌روزی کارکنان پلیس فتا و همکاری مستمر با سایر دستگاه‌هاست.

نقش تعیین کننده بانک مرکزی و دادستانی کشور در مقابله با جرایم سایبری

سردار مجید با تأکید بر لزوم هم‌افزایی میان نهادهای مرتبط خاطرنشان کرد: مقابله مؤثر با جرایم سایبری تنها در حوزه پلیس خلاصه نمی‌شود. در این مسیر، همکاری بانک مرکزی، اپراتورهای تلفن همراه، نهادهای زیرساختی و دادستانی کل کشور در بخش فضای سایبری نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.

فعالیت مرکز فوریت‌های سایبری پلیس فتا

اعلام شماره تماس در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری یا تهدید سایبری

رئیس پلیس فتا در ادامه از فعالیت مرکز فوریت‌های سایبری پلیس فتا خبر داد و گفت: شهروندان در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری یا تهدید سایبری می‌توانند با شماره ۰۹۶۳۸۰ تماس بگیرند. در صورت اطلاع‌رسانی به‌ موقع، امکان مسدودسازی فوری حساب‌های مقصد و بازگرداندن وجوه سرقت‌شده وجود دارد. این مرکز یکی از مؤثرترین ابزارهای پلیس فتا در صیانت از اموال و آرامش مردم محسوب می‌شود.

مسدود شدن ۳۸۰ میلیارد تومان وجوه شهروندان در حوزه کلاهبرداری

سردار مجید، در خصوص اقدامات شش‌ ماهه اخیر پلیس فتا در مقابله با جرایم سایبری، ادامه داد: در این مدت، در حوزه کلاهبرداری، ۳۸۰ میلیارد تومان وجوه شهروندان بلافاصله مسدود شد. اقدامات دیگر شامل شناسایی و رسیدگی به متهمین است و مبارزه با جرایم سایبری کاری نیست که تنها پلیس بتواند انجام دهد؛ باید از ظرفیت‌های سایر نهادها نیز استفاده شود.

وی با اشاره به ارسال لینک‌های آلوده و سوءاستفاده از زیرساخت‌های داخلی و اپراتورها افزود: این نوع جرایم از حدود چهار سال پیش شناسایی شده و ما با هماهنگی اپراتورها و سایر نهادهای مرتبط، اقدامات گسترده‌ای برای پیشگیری و مقابله با آن‌ها انجام داده‌ایم. این لینک‌ها معمولاً از پلتفرم‌های خارجی یا از طریق شرکت‌های پیامک انبوه ارسال می‌شوند که موجب اذیت کاربران می‌شود.

سردار مجید درباره افزایش دانش سایبری مردم توضیح داد: در گذشته، حدود ۷۰ درصد تماس‌های فوریت‌های سایبری مربوط به افرادی بود که وجوه‌شان به سرقت رفته بود و ۳۰ درصد مربوط به پیشگیری از وقوع جرم؛ این در حالیست که در حال حاضر این نسبت برعکس شده و ۷۰ درصد تماس‌ها مربوط به افرادی است که هوشیار بوده و روی لینک‌های آلوده کلیک نکرده‌اند.

شیوه‌های معمول فریب کاربران

هیچ وجهی در قالب خدمات دولتی نباید از طریق این لینک‌ها درخواست شود

وی همچنین به شیوه‌های معمول فریب کاربران اشاره کرد و گفت: گاهی کاربران به دلیل طمع یا ترس، روی لینک‌های آلوده کلیک می‌کنند؛ مثلاً تبلیغات اغواکننده مانند وعده جایزه یا پیام‌های تهدیدآمیز در ارتباط با ابلاغ قضایی جعلی. توصیه ما به شهروندان این است که در مواجهه با پیام‌های اینترنتی و سایبری عجله نکنند و حتی با تاخیر ۲۴ ساعته اصالت لینک و سرشماره ارسال‌کننده را بررسی کنند.

سردار مجید در پایان تأکید کرد: هیچ وجهی در قالب خدمات دولتی نباید از طریق این لینک‌ها درخواست شود و در صورت شک، شهروندان باید با سازمان مربوطه تماس گرفته و صحت لینک را استعلام کنند. پلیس فتا تمامی این موارد را رصد، شناسایی و برخورد با مجرمان سایبری را به‌طور مستمر ادامه می‌دهد.