از «علت مرگ: نامعلوم» تا «زیبا صدایم کن»؛ کدام فیلم آیینه ایران در هالیوود می‌شود؟

گروه فرهنگی: با اعلام فهرست پنج نامزد نهایی برای معرفی به آکادمی اسکار ۲۰۲۶، بار دیگر فصل داغ گمانه‌زنی‌ها و البته نگرانی‌های همیشگی در سینمای ایران آغاز شده است. کمیته انتخاب نماینده ایران، پس از بررسی ۸۴ فیلم واجد شرایط، فهرست کوتاه خود را شامل فیلم‌های «زن و بچه»، «پیرپسر»، «رها»، «علت مرگ: نامعلوم» و «زیبا صدایم کن» منتشر کرد؛ فهرستی که تنوعی از مضامین اجتماعی و درام‌های انسانی را در خود جای داده است.

به گزارش بولتن نیوز، اما همزمان با اعلام این فهرست، بحث همیشگی در محافل سینمایی و افکار عمومی در گرفته است: کدام فیلم شایستگی نمایندگی ایران در این رویداد جهانی را دارد؟ این پرسش ساده، خود به یک دوراهی پیچیده منجر می‌شود. از یک سو، گروهی معتقدند که فیلم منتخب باید بالاترین استانداردهای هنری و فنی را داشته باشد و بتواند با زبان جهانی سینما با داوران و مخاطبان بین‌المللی ارتباط برقرار کند، حتی اگر این زبان به معنای پرداختن به معضلات و تلخی‌های اجتماعی باشد.

در مقابل، دیدگاهی که در میان بخشی از مخاطبان و منتقدان رواج دارد، بر این باور است که نماینده ایران نباید تصویری «سیاه» و یک‌جانبه از کشور ارائه دهد. صاحبان این دیدگاه معتقدند که جشنواره‌های غربی، و در راس آن‌ها اسکار، تمایل بیشتری به فیلم‌هایی دارند که تصویری انتقادی، تلخ و مملو از مشکلات اجتماعی و سیاسی از کشورهای در حال توسعه به نمایش می‌گذارند.

از این منظر، این نگرانی وجود دارد که انتخاب یک فیلم با چنین رویکردی، بیش از آنکه نمایشگر هنر سینمای ایران باشد، به ابزاری برای تأیید کلیشه‌های منفی تبدیل شود و به نوعی «خودزنی فرهنگی» منجر گردد.

نگاهی به پنج نامزد نهایی نشان می‌دهد که مضامین اجتماعی و چالش‌های فردی در جامعه امروز، هسته اصلی این آثار را تشکیل می‌دهد. عناوینی مانند «علت مرگ: نامعلوم» یا «رها» خود به تنهایی می‌توانند گویای فضایی باشند که شاید با سلیقه آکادمی اسکار همسوتر به نظر برسد. از سوی دیگر، آثاری چون «زیبا صدایم کن» ممکن است روایتی شخصی‌تر و انسانی‌تر را دنبال کنند.

در نهایت، کمیته انتخاب با وظیفه‌ای دشوار روبروست: انتخاب یک اثر هنری که هم بتواند در رقابت تنگاتنگ اسکار حرفی برای گفتن داشته باشد و هم نماینده‌ای شایسته برای فرهنگ و واقعیت‌های چندوجهی جامعه ایران باشد. باید منتظر ماند و دید که از میان این پنج فیلم، کدام‌یک بلیت سفر به هالیوود را دریافت می‌کند و این انتخاب، به کدام یک از دو دیدگاه غالب نزدیک‌تر خواهد بود.