«خدمت به مردم» اسم رمزی برای تسویه حساب در صنعت بیمه نباشد

گروه اقتصادی: حضور رئیس کل بیمه مرکزی در یک برنامه تلویزیونی فرصتی برای بیان دست آوردها و سیاست های نظارتی او در مدت تصدی مسئولیت بود.

به گزارش بولتن نیوزهرچند که حضور روسای کل بیمه مرکزی در برنامه های تلویزیونی در سال های اخیر بسیار مسبوق به سابقه است، اما او در این برنامه تلاش کرد که عملکرد خود را شفاف سازی کند و «اصل نظارت» به عنوان یکی از پرخبر ترین مباحث هر سازمان نظارتی موضوعی بود که بدان پرداخت.

واقعیت این است که در بعد نظارت بیمه مرکزی همواره تلاش کرده که میان حقوق بیمه گذاران و محدودیت های شرکت های بیمه تعادل ایجاد کند، اما بیان جزئیات نظارتی هر چند که پیشتر کم سابقه بوده، اما تلاشی به جهت گزارش به مردم در هفته دولت به شمار می رود.

او در این مصاحبه سه رویکرد بیمه مرکزی در حوزه نظارت بر فعالیت بیمه گری، تعمیم و توسعه امر بیمه در کشور و اتکایی اجباری را مورد توجه قرار داد.

توجه به حقوق بیمه گذاران و جلب رضایت های مردمی یکی از محورهای اصلی سخنان وی بود که سبب شد او تا بند آخر اقدامات نظارتی خود یعنی پرداختن به کارکردهای «کمیته ارزیابی عملکرد کارکنان کلیدی» و سلب صلاحیت مدیران را نیز تشریح کند و تقریبا برای نخستین بار از یک برنامه فراگیر اعلام شود که برخی از مدیران بیمه ای سلب صلاحیت شده اند.

کلید واژه مورد تاکید او با عنوان پرداخت خسارت ها با عباراتی مانند «دیر پرداخت کردن» خسارتها از جمله مفاهیم اساسی است که حالا سبب شده بیمه مرکزی با ابزارهای نظارتی به مسئله ورود کند.

یکی از این ابزاهای نظارتی که حواشی بسیاری را هم در روزهای اخیر ایجاد کرده که سر رشته آن به وزارت اقتصاد هم رسیده است موضوع «ارزیابی عملکرد کارکنان کلیدی صنعت بیمه» بود تا جایی که اما و اگر در مورد رویکردها و اقدامات نظارتی این کمیته سبب ایجاد حساسیت هایی در چند ماه اخیر نیز شد.

شاید همین حواشی پای رئیس کل را به رسانه ملی باز کرده تا به این بهانه جزئیات اقدامات نظارتی خود را از یک رسانه فراگیر به سمع مخاطبان عام برساند. او نه تنها در این برنامه به تشریح عملکرد این کمیته پرداخته، بلکه بخش قابل توجهی از سخنان خود را به موضوع نظارت در این نهاد اختصاص داده است.

هرچند که انتخاب رسانه ملی برای ارتباط با مخاطبان اقدامی سنتی و کارا است، اما قطعا هوشمندانه و اثربخش نیست،  معمولا مصرف کننده نهایی با نتیجه فرآیندهای نظارتی سروکار دارد و اینکه در پشت این صحنه چه اقداماتی رخ داده، موضوع جذابی برای مخاطب عام نیست. بنابراین به نظر می رسد که تشریح جزئیات این اقدامات بیش از آنکه در راستای اعتماد سازی مخاطبان عام باشد احتمالا برای مخاطب خاص جذاب است.

در بحث مخاطب شناسی آنچه مغفول ماند توجه به سهامداران به عنوان یکی دیگر از ارکان اصلی تولید ناخالص داخلی کشور با زیرشاخه بیمه، بود. موضوعی که از منظر اخراج نمایندگان آنها از برخی شرکت مورد توجه قرار گرفت .

انتظار این بود در صنعتی که با زحمت بسیار توانسته توجه سرمایه گذاران را به دلیل حاشیه سود ناچیز جذب کند، «اصل ترسو بودن سرمایه» بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

توجه به مقوله نظارت با نگرش به همه عوامل و فرآیندهای آن یکی از انتظارات اصلی در مقوله حکمرانی است؛ یک نظارت بی زاویه قطعا باید رویکردهایی را که سبب چنین رخدادهایی در صنعت بیمه شده است از جنبه های مختلف مورد واکاوی قرار دهد؛ مثلا در همین مصاحبه این موضوع در میان سخنان رئیس کل و پرسش های مجری مورد سوال نبود که چرا مدیران خسارت های بیمه گذاران را دیر پرداخت کرده اند ؟ آیا رئیس کل بیمه مرکزی که از اقتصادخوانده ها و مسئولان وزارت امور اقتصاد و دارایی است عامل شرایط و نا اطمینانی های فعلی را در محاسبات نادیده گرفته اند؟

پاسخ به این پرسش به این سادگی هم نیست ؛ آنچه مغفول مانده قراردادهای بیمه ای شرکت های بیمه با بیمه گذاران بزرگی است که از شان و جایگاه ویژه ای در نظام اجتماعی کشور برخوردار هستند و این بیمه گذاران بزرگ بعضا در پرداخت حق بیمه با چالش هایی مواجه اند که این موضوع شرکت های بیمه را نیز برای پرداخت خسارت با محدودیت هایی مواجه می کند.

حال سوال از رئیس کل این است که در چنین شرایطی شرکت های بیمه چه کنند؟ قراردادها را نپذیرند؟ آیا نپذیرفتن این قراردادها از سوی شرکت های بیمه دارای پیامدهای اجتماعی و حساس برای دولت وفاق نخواهد بود؟

یا شرکت ها باید از منابع سایر بیمه گذاران، خسارت آنها را که حق بیمه را نپرداخته اند، بپردازند؟ سوال بعدی این است که رئیس کل برای پیگیری و وصول حق بیمه این بیمه گذاران بزرگ چه اقداماتی انجام داده اند؟ اگر منظور ناظر رضایت بیمه گذار است پس به عنوان حامی هم شرکت های بیمه و هم بیمه گذاران باید برای وصول این مطالبات حداقل نامه نگاری هایی با مقامات بالادستی صنعت بیمه نیز داشته باشند. به عنوان مثال برای پیگری حق بیمه بنیاد شهید که سال ها در صورت های مالی بیمه ایران باقی مانده چه اقداماتی انجام شده؟ برای وصول مطالبات 5 همتی در بیمه ملت که مربوط به قرارداد صندوق بازنشستگی است، چه اقدامات بهینه ای می توان انجام داد؟ به دلیل اینکه پرداخت حق بیمه با تاخیر رو به رو است شرکت های بیمه باید از پذیرش چنین پرتفوهایی خودداری کنند؟ پس توجه به مسئولیت های اجتماعی در برابر چنین بنگاه هایی چه می شود؟

برخی کارشناسان معتقدند که تمرکز به بخشی از مشکلات به جای توجه به کلیت آن نمی تواند تصویر کاملی از صنعت ارائه دهد و مسلما تعریف نصفه و نیمه از مناسبات راهکار مناسبی برای جلب توجه به اقدامات نظارتی بیمه مرکزی نیست، خصوصا اینکه این تعاریف با کلید واژه خدمت به مردم نیز همراه باشد.

پیشتر نیز پخش یک گزارش از میزان شکایت های بیمه گذاران از شرکت های بیمه در زمینه پرداخت خسارت ها بدون توجه به شاخص هایی مانند سهم شکایت ها از تعداد بیمه گذاران شرکت ها و ... حواشی ای را ایجاد کرده بود.

بنابراین این رویکرد های متناقض بیش از آنکه دارای دستاوردهای مطلوب باشد، آینده سرمایه گذاری در این صنعت را با ابهام مواجه می کند، موضوعی که به نظر می رسد ناظر بیمه ای نقش اساسی در آن ایفا می کند.

آنچه انتظار می رفت که بیمه مرکزی از تریبون یک رسانه فراگیر به آن بپردازد تشریح موضوعاتی مانند اقدامات بندر شهید رجایی بود. اینکه چه اقداماتی رخ داده و اما اگر های اتاق های بازرگانی در مورد پرونده های خسارتی به کجا کشیده است؟ بحث دیگر مربوط به اصلاح قانون حساب پس انداز کارکنان دولت در کمیسیون اقتصادی مجلس است که اتفاقا ایشان در جلسه حضور داشتند اما اطلاعات محدودی از این اقدام فراگیر منتشر شد. پدافند غیر عامل و جلسه ای که اخیرا در بیمه مرکزی برگزار شده در خصوص اینکه در صورت وقوع جنگ شرکت های بیمه با هم افزایی بتوانند خسارت های بیمه گذاران را پرداخت کنند از دیگر مباحث مهم این روزهای صنعت بیمه است، البته موضوعات عام و فراگیر در حوزه بیمه به همین موارد ختم نمی شود .

بیمه مرکزی در روزهای گذشته درگیر شایعات دیگری نیز بوده است که برخی تحقق آن را به پس از برگزاری مجمع ارجاع می دهند و امید که سخنان رئیس کل حرکتی در آن مسیر نبوده باشد.