افزایش «بهره‌وری» و تامین «گوشت سالم» با تولید مرغ سایز

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیر اقتصاد، گوشت مرغ به دلیل ارزش غذایی بالا و قیمت مناسب به نسبت گوشت قرمز از منابع مهم پروتئینی به شمار می‌رود. صنعت مرغداری ایران با تولید سالانه ۲.۶ میلیون تن گوشت مرغ از لحاظ کمی، رشد بسیاری داشته است به طوری که رتبه هشتم جهانی را در تولید این محصول پروتئینی به خود اختصاص داده است. در سال‌های اخیر بازدهی و بهره‌وری بالا در تولید از دیدگاه تولیدکنندگان و بهبود ارزش غذایی و سلامت گوشت مرغ نظیر کاهش چربی‌های مضر و عاری از آنتی بیوتیک از منظر مصرف‌کنندگان بسیار حائز اهمیت شده است. در همین راستا کاهش سن کشتار یا به عبارت دیگر کاهش طول دوره پرورش باعث ارتقاء کیفی تولیدات در صنعت مرغداری می‌شود. این مسئله با عنوان تولید مرغ سایز به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان معرفی می‌شود.

در واقع تولید و عرضه گوشت مرغ با وزن یکسان و دامنه وزنی کم در یک دوره پرورش را مرغ‌ سایز می‌گویند. در این فرآیند طول دوره پرورش از ۵۰ روز به ۳۵ الی ۴۰ روزه کاهش یافته است تا از این طریق بتوان مرغ سایز با وزن زنده معادل ۱.۸ الی ۲ و وزن لاشه ۱.۳ الی ۱.۵ کیلوگرم تولید کرد.

اجرای سیاست تولید مرغ سایز در کشور فواید بسیاری برای تولید کننده و مصرف کننده دارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد.
آثار اجرای تولید مرغ‌‌سایز برای تولیدکننده

کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها و کاهش تلفات: با افزایش سن و وزن جوجه‌های گوشتی حتی اگر بیماری حاد ویروسی در گله وجود نداشته باشد احتمال ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی در اثر نارسایی قلبی، سندرم آسیت و شکستگی پا به دلیل تحمل وزن بالا افزایش می‌باید.

در واقع سنگین بودن وزن پرنده از عمده دلایل شیوع بیماری‌ها، ناهنجاری‌های متابولیکی، مشکلات پا و اندام‌های حرکتی است. مشکلات پا عمدتا مرغ‌های سنگین را درگیر کرده و اثرات مخربی بر ضریب تبدیل غذایی و سود مرغدار خواهد داشت.

بنابراین هرچه دوره پرورش جوجه‌های گوشتی کاهش یابد احتمال درگیر شدن گله به انواع بیماری‌ها کاهش خواهد یافت. در نتیجه تولیدکنندگان با افت و خسارت کمتری نیز مواجه خواهند شد.

بهبود ضریب تبدیل خوراک: بررسی الگوهای رشد در جوجه‌های گوشتی نشان می‌دهد، بعد از سن ۳۵ روزگی سرعت رشد کاهش می‌یابد. از طرفی جوجه‌های گوشتی جهت افزایش وزن روزانه در سنین بالا به مقدار خوراک بیشتری نسبت به سنین پایین نیازمند هستند؛ همچنین انرژی و مواد مغذی دریافت شده بیشتر صرف تامین نیاز نگهداری بدن در مقایسه با نیاز تولید گوشت می‌شود در این نهایت این مسئله افزایش ضریب تبدیل خوراک را در پی دارد.

از این رو کاهش طول دوره پرورش ضمن کاهش ضریب تبدیل خوراک می‌تواند اثرات اقتصادی مثبتی برای مرغداری داشته باشد.

افزایش تعداد دفعات جوجه‌ریزی و رشد تراکم در واحد سطح: با توجه به اینکه تعداد دوره پرورش در سال تابعی از طول دوره پرورش و فواصل بین دوره‌های جوجه‌ریزی است. لذا با کاهش سن کشتار می‌توان تعداد دفعات جوجه‌ریزی در سال را از ۴ به ۵ یا ۶ دوره افزایش داد.

از سوی دیگر با کاهش سن کشتار، امکان جوجه ریزی بیشتر در واحد سطح نیز فراهم می‌شود که این امر موجب افزایش بهره‌وری از منابع موجود شامل کارگر، تجهیزات و… خواهد شد. افزایش تراکم، هزینه گرم کردن آشیانه در زمستان و خطر تنش سرمایی را کاهش می‌دهد. در تابستان نیز گرمای تولید شده بیش از اندازه توسط پرندگان می‌تواند از طریق تهویه اصلاح شود تا استرس گرمایی، مشکلی ایجاد نکند.

لذا افزایش تعداد دفعات جوجه‌ریزی و افزودن تراکم در واحد سطح در شرایط مدیریتی مطلوب باعث کاهش هزینه‌ها و افزایش سود اقتصادی می‌شود.
آثار اجرای تولید مرغ سایز برای مصرف کننده

تولید گوشت سالم و با کیفیت‌تر: تحقیقات نشان داده است با افزایش سن پرنده میزان بافت چربی در لاشه افزایش می‌یابد. از طرفی اکثر سموم و آلاینده‌ها در بافت چربی پرنده تجمع پیدا می‌کنند. لذا مصرف مرغ‌های مسن و سنگین‌وزن احتمال ورود این سموم به چرخه تغذیه انسانی را افزایش می‌دهند. بنابراین با عرضه مرغ گوشتی با سن کمتر و وزن پایین‌تر به بازار می‌توان اطمینان خاطر بیشتری به کیفیت گوشت مرغ داشت.

کاهش باقی مانده‌های دارویی در لاشه: به منظور مقابله با عوامل بیماری‌زا و بهبود عملکرد در جوجه‌های گوشتی استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در صنعت مرغداری رایج است. این مسئله موجب پیدایش گونه‌های میکروبی مقاوم در مقابل آنتی بیوتیک‌ها، باقی ماندن بقایای آن در محصولات نهایی و اثرات سوء این مواد بر مصرف‌کنندگان می‌شود.

در واقع برخی آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده در پرورش مرغ با مصرف درمانی انسانی مشترک هستند. این مسئله امکان انتقال سویه‌های باکتری مقاوم به آنتی بیوتیک را از طریق محصولات طیور به انسان فراهم می‌کند. این موضوع باعث می‌شود برخی آنتی بیوتیک‌های درمانی برای انسان موثر واقع نشوند.

در همین راستا افزایش طول دوره پرورش احتمال وقوع بیماری و در نتیجه مصرف آنتی بیوتیک‌ها را افزایش می‌دهد. همین مسئله نیز احتمال وجود باقیمانده آنتی بیوتیکی در لاشه‌های مرغ سنگین وزن را بیشتر می‌کند. اما در مقابل کشتار مرغ در سنین پایین احتمال وجود باقی مانده دارویی در لاشه را کاهش می‌دهد.
تامین رفاه پرنده و اثرات مثبت زیست محیطی با تولید مرغ سایز

آسایش پرنده: افزایش سوختگی مفصل خرگوشی و شیوع ناهنجاری‌های پا مانند التهاب پوستی کف پا که در اثر تماس پرنده با سطوح نامناسب ایجاد می‌شود، در پی بالا رفتن سن کشتار رخ می‌دهد. لذا ناهنجاری‌های پا و اشکال در راه رفتن، دسترسی پرنده به آب و دان را با مشکل همراه می‌کند. این مسئله ضمن از بین بردن آسایش پرنده، موجب کاهش رشد و تولید جوجه‌ها و همچنین حذف آنها از گله می‌شود.

کاهش اثرات زیست محیطی: سن کشتار بر روی تولید مدفوع و ترکیب شیمیایی آن تاثیر می‌گذارد. به طوری که مقدار کل مدفوع تولید شده در جوجه‌های ۶۰ روزه حدود ۴ برابر نسبت به جوجه های ۳۵ روزه بیشتر است. همچنین رطوبت بستر در روزهای ۳۵ الی ۴۲ پرورش، افزایش یافته و پس از آن بدون تغییر باقی می‌ماند. افزایش سن کشتار در جوجه‌های گوشتی می‌تواند از نظر دفع بیشتر نیتروژن و فسفر اهمیت پیدا کند. تولید بیش از حد نیتروژن و فسفر موجب آلودگی آب‌های سطحی می‌شود. لذا توجه به این مسئله توسط تولیدکنندگان می‌تواند به کاهش اثرات منفی زیستی محیطی کمک کند.