مسابقه جهانی ساخت نیروگاه های هسته ای

به گزارش بولتن نیوز، غفوریان - بلوفر در شرق فرانسه جایی بود که روزهای قبل یعنی 10فوریه (21بهمن) یکی از مهم‌ترین رویدادهای جهان در حوزه انرژی هسته‌ای در آن رقم خورد. آن‌جا که امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور این کشور، در جریان بازدید از یک کارخانۀ توربین‌سازی ضمن تأکید بر توانمندسازی انرژی هسته‌ای در فرانسه، استراتژی خود را در حوزۀ انرژی برای ۳۰ سال آینده در این کشور ارائه داد.

برای فردا

برخی که امیدواریم ما در شمار آنان نباشیم، تا به خود بیایند و بخواهند برای «فردا» تدبیر و عمل کنند، روزگار آنان را با خود خواهد برد و در کوتاه‌اندیشی‌ها و روزمرگی‌های خود متوقف می‌مانند. اما در بسیاری از نقاط این جهان، عقلا «تدبیر برای آینده» را به عنوان یک «راهبرد» اصولی در مسیر حکمرانی خود اتخاذ و برمبنای آن حرکت می‌کنند. آن‌چه رهبرانقلاب نیز در آخرین سخنرانی خود به آن اشاره کردند، از همین رویکرد حکایت می‌کند: «یک چیزهایی هم هست که نیازهای آینده است؛ این‌ها را خیلی‌ها تشخیص و انجام می‌دهند، بعضی‌ها هم غفلت می‌کنند. مراد من از این نیازهای مربوط به آینده نیازهایی است که اگر شما امروز به فکر نیفتید و برایش کاری انجام ندهید، فردا درخواهید ماند؛ یعنی فردا گیر می‌کنید؛ اگر امروز به فکرش نباشید، فردا مشکل برای شما درست می‌شود.»

مسابقه جهان در تامین انرژی

یکی از مهم‌ترین راهبردهای آینده‌اندیشی، توجه به حوزه تامین انرژی از طریق ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و نیروگاه‌های بادی و خورشیدی است. ما در این گزارش، رویکرد و سیاست کشورها را در حوزه نیروگاه‌های هسته‌ای بررسی و تلاش می‌کنیم با مرور تازه‌ترین اطلاعات از رسانه‌های بین‌المللی با نگاه و راهبردهایشان دراین‌باره آشنا شویم.

سهم برق هسته‌ای برای ایران 1.3 درصد برای فرانسه 71 درصد

برای این‌که وضعیت خودمان با 1.3 درصد برق هسته ای را در مقایسه با کشورهای پیشرو در حوزه نیروگاه‌های هسته‌ای بررسی کنیم، خوب است که بدانیم فرانسه به عنوان یکی از کشورهای پیشرو
در تامین برق از نیروگاه‌های هسته‌ای، هم‌اکنون 71 درصد برق خود را از نیروگاه‌های هسته‌ای‌اش تامین می‌کند؛ ضمن این‌که برنامه خود را نیز برای ساخت 6 تا 14 نیروگاه هسته‌ای در روزهای قبل رونمایی کرد. خبرگزاری فرانسه 11فوریه (21بهمن) این خبر را این‌طور گزارش کرد: «امانوئل ماکرون با اشاره به طرح خود برای ساخت ۶ تا ۱۴ نیروگاه هسته‌ای جدید در فرانسه، تصریح کرد: «این یک رنسانس هسته‌ای در فرانسه است. بر اساس طرح امانوئل ماکرون، قرار است ۶ رآکتور هسته‌ای نسل جدید در فرانسه ساخته‌ و تا پیش از سال ۲۰۵۰ وارد خط تولید شود.»

درس های حادثه فوکوشیما

اکنون حدود 11 سال از حادثه سونامی در فوکوشیمای ژاپن می‌گذرد؛ حادثه‌ای که ۲۰هزار کشته برجای گذاشت، بیش از ۱۰۰هزار خانه را تخریب و ده‌ها میلیون نفر را آواره کرد. هزینه مستقیم اقتصادی این فاجعه حدود ۲۰۰میلیارد دلار برآورد شده که آن را به پرهزینه‌ترین فاجعه طبیعی در جهان تبدیل کرده است. با این حال آن‌چه در اذهان مردم جهان از این فاجعه باقی مانده، تنها یک چیز است: بحران پس از آن در نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دای‌ایچی. ترس جهان از این‌که تخریب نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما دای‌ایچی و تشعشعات اتمی آن چه بلایی بر سر مردم جهان خواهدآورد، باعث شد برخی کشورها در اقدامی واکنشی فعالیت‌های توسعه‌ای خود را در زمینه نیروگاه‌های هسته‌ای به حالت تعلیق درآورند. با این حال خیلی زود جهان دریافت که این واکنش‌ها قابل درک، اما اشتباه بوده است. ماجرای فوکوشیما دو درس بزرگ برای جهان داشت:
1- انرژی هسته‌ای قاعد‌ه‌مندشده، ایمن است و آمار مرگ و میر بالایی ندارد. تلفات زیاد در ژاپن در پی سونامی بود نه از تشعشعات هسته‌ای.
2- شرایط آب و هوایی جهان، بحرانی است و نیروگاه‌های هسته‌ای قادرند مقادیر زیادی از برق موردنیاز جهان را بدون آلاینده تامین کنند.
هم‌اکنون بررسی‌ها نشان می‌دهد، سرعت کشورها به سمت ساخت و بهره‌برداری از نیروگاه‌های هسته‌ای، همچون رقابت در میدان مسابقه‌ای است که تعلل درآن دیگر نه تنها عقلانی نیست بلکه دارانبودن چنین امکانی اکنون برای کشورها همچون یک عقب‌ماندگی راهبردی و تاریخی است.

فعالیت 440 نیروگاه هسته‌ای در جهان

حرکت به سمت توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای جدا از قدرت‌نمایی در تامین انرژی، به‌نوعی توجه به انرژی‌های پاک و کاهش بحران‌های زیست محیطی و فاصله‌گزینی از سوخت‌های فسیلی نیز هست. براساس گزارش 2020 انجمن جهانی هسته‌ای (World Nuclear Association) صنعت صلح‌آمیز هسته‌ای امروز حدود 11.5 درصد از کل برق موردنیاز جهان را تولید می‌کند. طبق آمارهای این نهاد بین‌المللی، هم‌اکنون حدود 440 نیروگاه در 31 کشور فعال‌اند (بدون درنظر گرفتن نیروگاه‌های درحال احداث کشورهای خاورمیانه) و میزان تولید برق این 31 کشور از انرژی هسته‌ای حدود 389 هزار و 920 مگاوات تا پایان سال 2020 بوده است. در واقع تمامی کشورهایی که دستشان به دهانشان می‌رسد، ساخت پیاپی نیروگاه‌های هسته‌ای را در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ از امارات و عربستان تا غول‌های اقتصادی و سیاسی جهان همچون چین،اتحادیه اروپا و ایالات متحده. در میان همسایگان ما، پس از راه‌اندازی اولین نیروگاه هسته‌ای امارات در آگوست 2020 ( مرداد ۱۳۹۹) که با کمک متخصصان کره جنوبی به ثمر نشست و نام این کشور به عنوان اولین کشور عربی دارای نیروگاه هسته‌ای ثبت شد، سعودی‌ها نیز برای دستیابی به این فناوری اهتمام ویژه‌ای به کار گرفتند و آن‌طور که ایرنا پیش از این در گزارشی نوشته است، عربستان به‌ دنبال ساخت ۱۶ نیروگاه اتمی تا ۲۰ سال آینده است که انجمن جهانی انرژی هسته‌ای، هزینه‌ این کار را بیش از ۸۰ میلیارد دلار برآورد کرده است.
طبق گزارشی که «دیپلماسی ایرانی» نوشته است: «از مجموع 50 نیروگاه هسته‌ای در حال ساخت در جهان حدود 35 نیروگاه در قاره آسیاست؛ البته در این قاره بیشترین افزایش مصرف مربوط به چین و هند است. هم‌اکنون تنها 5 درصد انرژی مصرفی هند از بخش هسته‌ای است و این کشور درنظر دارد تا سال 2022 این رقم را به 10درصد و در 2052 به 26 درصد برساند. چین نیز از قافله سازندگان عقب نمانده و 11 رآکتور جدید در دست ساخت دارد.»

از فرانسه تا ایران

در بین 31 کشوری که هم‌اکنون از نعمت برق هسته‌ای برخوردار هستند، طبق آمار انجمن جهانی هسته‌ای «World Nuclear Association» (بدون درنظر گرفتن نیروگاه‌های درحال احداث کشورهای خاورمیانه)، برق هسته‌ای بیشترین سهم را در تولید برق کشور فرانسه دارد. طبق این آمارها، فرانسه با تامین 70.6 درصد از برق مصرفی خود از نیروگاه‌های هسته‌ای، بالاترین سهم را در سبد مصرفی برقی خود به انرژی هسته‌ای اختصاص داده است. اوکراین و اسلواکی هرکدام با حدود 54 درصد در رتبه دوم و سوم قرار دارند، مجارستان با 49.2 درصد در رتبه چهارم، بلژیک با 47.6 درصد در رتبه پنجم، بلغارستان با 37.5 درصد در رتبه ششم، اسلوونی با 37 درصد در رتبه هفتم، جمهوری چک با 35.2 درصد در رتبه هشتم، فنلاند با 34.7 درصد در رتبه نهم و سوئد با 34 درصد در رتبه دهم با بالاترین سهم برق هسته‌ای از کل سبد مصرفی برقی خود قرار دارند. خبرگزاری دانشجو ضمن اشاره به این آمار، در انتهای جدول این 31 کشور از رتبه ایران با 1.2 درصد می‌نویسد که هلند نیز کمتر از یک درصد پس از ایران قرار دارد.

نگاه امیدوارکننده ایران

در حالی که سرعت جهان به سمت توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای، بادی و خورشیدی مشاهده می‌شود، ایران نیز تلاش دارد از این قافله عقب نماند. اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی چندی پیش از جانمایی چند واحد جدید نیروگاه هسته‌ای در کشور خبر داد و گفت: هم‌اکنون هزار مگاوات برق هسته‌ای در کشور تولید می‌شود که با برنامه‌ریزی صورت گرفته به هشت هزار مگاوات افزایش خواهد یافت. اسلامی از ایجاد زیرساخت‌های هسته‌ای مطابق استانداردهای بین‌المللی و مدیریت حرفه‌ای در نیروگاه‌ها خبر داد و بیان کرد: واحد شماره یک نیروگاه اتمی بوشهر طبق استانداردها و ضوابط به صورت منظم درحال تولید و ارائه برق به شبکه سراسری است. اسلامی بر استفاده از توان ایرانی در ساخت نیروگاه‌های دوم و سوم بوشهر تاکید کرد و گفت: مدیریت شرکت نیروگاه‌های هسته‌ای سهم ساخت داخل را با توجه به تعهدات شرکت خارجی با به‌کارگیری همه ظرفیت ملی در مناقصه‌هایی که برای تهیه اقلام انجام می‌دهند، با اهتمام ویژه دنبال می‌کند.

سوخت های فسیلی منابع انرژی مورد اعتمادی نیستند

عبدالهی- «مصطفی رجبی‌مشهدی»، مدیرعامل شرکت مدیریت شبکه برق ایران، به خراسان می‌گوید: همه بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که سوخت‌های فسیلی، منبع سوخت مورد اعتمادی برای نیروگاه‌ها و تولید برق نیست؛ چراکه این سوخت‌ها تمام‌شدنی است و نمی‌توان تا همیشه روی آن حساب کرد. وی درباره راهکارهای حل این مشکل و برنامه‌ریزی مناسب برای جلوگیری از مواجهه کشور با کمبود برق می‌گوید: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشید و باد، یکی از راه‌های جایگزین تولید برق است که کشور ما ظرفیت خوبی در این عرصه دارد و اقداماتی انجام شده است. سخنگوی صنعت برق کشور تصریح می‌کند: یک راه دیگر که بسیاری از کشورها به آن توجه دارند و روی طرح‌های آن سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کرده‌اند، تولید برق هسته‌ای است که خوشبختانه ما نیز به این عرصه مهم ورود کرده‌ایم و هم‌اکنون هزار مگاوات برق تولیدی نیروگاه اتمی بوشهر وارد مدار شده است.
رجبی‌مشهدی با تاکید بر ضرورت افزایش سهم انرژی هسته‌ای در تولید برق کشور، ادامه می‌دهد: سازمان انرژی اتمی برنامه‌ریزی خوبی برای توسعه این فناوری داشته و پیش‌بینی می‌کنیم با تکمیل فاز 2 و 3 نیروگاه اتمی بوشهر، میزان برق تولیدی این نیروگاه به سه برابر، یعنی سه هزار مگاوات افزایش یابد.