سوریه 80 درصد خطر را پشت سر گذاشته است

بولتن نیوز: تحولات دومینو وار خاورمیانه که از بیش از یکسال گذشته آغاز شد، با تلاش های خارجی به سوی دمشق منحرف شد. اگر چه این تظاهرات در برخی کشورها بدون توسل به اقدامات نظامی به سرانجام رسید ولی  در سوریه وضعیتی متفاوت داشت و سلاح های قاچاق از کشورهای همسایه به عنوان بخشی از پروژه سرنگونی بشار اسد تلقی می شد. براساس آنچه که رسانه های غربی مدعی هستند،درگیری ها تا حدی زیاد است که تا سقوط رژیم اسد مان زیادی باقی نمانده است.بر همین اساس با حسن هانی زاده کارشناس امور بین الملل که به تازگی از سوریه بازگشته، به گفتگو نشستیم تا برای ما به دور از شانتاژهای رسانه ای غرب از واقعیتهای سوریه بگوید.

مقدمتاٌ از تحولات اخیر سوریه برای ما بگویید .

شورش های خیابانی سوریه که از حدود یکسال پیش آغاز شد. این شورش ها ابتدا با تظاهرات اندکی و طی یک سلسله مطالبات مشروع از سوی مردم آغاز شد. این تظاهرات می توانست به آسانی و با هزینه کمتری مهار بشود اما سوء تدبیر مقامات محلی مخصوصا "فیصل کلثوم"  استاندار سابق "درعا" - که تظاهرات از آنجا شروع شد- به اتفاق سرتیپ "عاتف نجیب" رئیس سازمان امنیت درعا با خشونت با برخی دانش آموزان –به دلیل تظاهرات-برخورد کرد و در نهایت  پس از دستگیری تعدادی از جوانان تظاهرات کننده و شکنجه آنان مردم درعا واکنش نشان دادند و پس از درگیری متقابل بین مردم و نیروهای امنیتی حدود 25 تن از نیروهای مردمی کشته شدند و در نتیجه تظاهرات گسترش پیدا کرد و به شهرهای حمص، حلب، ادله و حتی دمشق کشیده شد. بلافاصله آقای بشار اسد رئیس جمهور سوریه در یک سخنرانی بزرگ  در دانشگاه دمشق  اعلام کرد که علی رغم تظاهرات مایل است اصلاحات اساسی را در سوریه انجام دهد. وی در این خصوص یک  کمیته ای  مرکب از 29 نفر از حقودانان را مامور تدوین قانون اساسی جدید کرد که قانون اساسی جدید اخیرا به همه پرسی گذاشته شد و با 57% رای مردم به تصویب رسید. بشار اسد در اجرای اصلاحات کاملا جدی است ولی  وجود عناصر پیر و فرسوده در حزب بعث یک مقدار اصلاحات را برای بشار اسد کند کرده است. لذا تظاهرات گسترش پیدا کرد و درگیری ها و خشونت های متقابل موجب شد که حدود 8000 نفر از مردم سوریه که بییشتر آنان تروریست بودند، کشته شوند و از طرف مقابل نیز  2000 نفر کشته شوند. این مجموعه حوادث موجب شده که یک جبهه قدرتمندی با محوریت آمریکا، اتحادیه عرب، عربستان، قطر و غرب تشکیل بشود و در دو فاز سیاسی و اطلاع رسانی علیه سوریه جریان سازی بکنند. اما در جبهه مقابل در کنار بشار اسد روسیه، چین و ایران حضور دارند و کمک کردند تا سوریه تا اندازه ای از بحران خارج بشود اما هنوز سوریه از بحران خارج نشده و باید فضای مناسبی برای اجرای اصلاحات فراهم بشود.

شما اخیرا سوریه بودید. اتفاقات و تحولات اخیر سوریه با آنچه رسانه های غربی پوشش می دهند، چه تفاوتی دارد؟

ما قبل از اینکه به صورت هیات مطبوعاتی عازم سوریه بشویم تصور دیگری از وضعیت سوریه داشتیم. تصور اینکه سوریه در حال سقوط و در حال سراشیبی و فروپاشی است.این موضوع نیز به این دلیل بود که یک جریان سازی خبری گسترده علیه دولت سوریه آغاز شده که طبق گفته وزیر اطلاع رسانی سوریه آقای "عدنان محمود" 63 کانال تلویزیونی به طور همزمان در منطقه و جهان علیه سوریه جریان سازی می کنند و وضعیت را بحرانی جلوه می دهند. از سوی دیگر آمریکا عربستان، قطر و ترکیه هم سلاح و کمک مالی در اختیار گروههای تروریستی قرار می دهند. فضایی که ترسیم شده بود کاملا امنیتی بود و به نظر می رسید که نظام سوریه در آستانه سقوط قرار دارد اما با دیدن سوریه از نزدیک مخصوصا مشاهده شهر درعا که کانون اصلی بحران و تظاهرات بود ما متوجه شدیم دولت سوریه بر اوضاع کاملا مسلط است و می تواند به تدریج بحران را به طور کامل کنترل کند. ولی در عین حال تروریستها هنوز تاکتیکهای دیگری دارند به نظر می آید تروریستها اگر جنگ متمرکز نظامی شان با شکست همراه شود، به سمت ترورهای فردی و عملیاتهای انتحاری حرکت خواهند کرد تا ناامنی ها را در سطح سوریه گسترش بدهد. در عین حال تروریستها تلاش می کنند یک جنگ مذهبی و  طایفه ای را در سوریه ایجاد کنند. حمله به  شیعیان حمص و همچنین ترور رهبران مذهبی در سوریه در چهارچوب تلاش سلفی ها برای ایجاد جنگ مذهبی در سوریه قرار دارد اما دولت و نظام سوریه با اینکه مشکلاتی را هم پشت سر گذاشته تلاش می کند از طریق ایجاد اصلاحات و همچنین اجرای انتخابات محلی و پارلمانی به نوعی رضایت اکثریت مردم را جلب بکند. آنچه که هیات مطبوعاتی ایران در مدت 10 روزه خود در سوریه به آن رسید، این است که نزدیک به 70 درصد مردم بشار اسد را خط قرمز خود می داند با اینکه مشکلاتی در رابطه با حزب بعث و نحوه اداره کشور دارند، اما خواهان ادامه ریاست جمهوری آقای بشار اسد هستند.

موضع آمریکا درباره سوریه مشخص است.  چرا عربستان و قطر به دنبال سقوط بشار اسد هستند؟

اولا عربستان با اینکه صلاحیت لازم را برای ایفای نقش  فراگیر در خاورمیانه ندارد اما تلاش می کند تا محور تهران-  دمشق - بیروت را قطع بکند و حزب الله را تضعیف و از میدان خارج بکند و ایران را در سطح منطقه و جهان منزوی کند. عربستان یک رژیم غیر دموکراتیک،طایفه ای و ضد انسانی و فاقد قانون اساسی براساس رویکرد دو قبیله که بر این کشور طی هشتاد سال گذشته حکومت می کنند،است. اما به دلیل برخورداری از قدرت اقتصادی سعی می کند دولت علوی بشار اسد که زیرمجموعه شیعه هم قرار ارد، سرنگون بشود و حزب الله و مقاومت اسلامی لبنان نابود شود تا جمهوری اسلامی ایران منزوی شود و قدرت مانور خود در سطح منطقه را از دست بدهد لذا نگاه عربستان  و قطر نسبت به سوریه کاملا قبیله ای است و اینها به نمایندگی از آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه سوریه فعالیت می کنند تا دولت سوریه را سرنگون کنند.عربستان یک نقش کاملا تخریبی در سوریه دارد و به گروههای سلفی کمک می کند تا دولت بشار اسد سرنگون شود.

شما معتقدید تمام این فشارها به دلیل همراهی بشار اسد با جمهوری اسلامی ایران است؟

بله کاملا. به دلیل دشمنی و مقاومت بشار اسد در برابر توطئه های آمریکا و اسرائیل و حمایت اسد از مقاومت اسلامی لبنان موجب شده که بیشتر قدرتهای فرامنطقه ای و منطقه ای  تلاش کنند تا جبهه متحدی علیه دولت بشار اسد ایجاد کنند و این دولت را ساقط کنند اما به دلیل برخورداری دولت اسد و شخص وی از پایگاه مردمی تا کنون علی رغم هزینه کردن دهها میلیارد دلارنتوانستند  دولت سوریه را سرنگون کنند. الان بحران سوریه وارد یکمین سال خود شد و بشار اسد همچنان در صدد اجرایی کردن اصلاحالت خود است.

هفته گذشته وزیر امور خارجه آمریکا گفت که ما ماهیت مخالفین سوری را به درستی درک نکردیم و احتمال این است که اینها با القائده ارتباط داشته باشند. وزیر دفاع آمریکا نیز اخیرا از مذاکرات دیپلماتیک درباره سوریه سخن گفته بود. آیا این مواضع از سوی آمریکا عملی شده یا تنها در کلام خلاصه می شود؟

البته آمریکایی ها نگرانی دارند القائده پس از سرنگونی احتمالی اسد در سوریه نفوذ کند و دامنه فعالیت خودش را از یمن و عراق در این منطقه که به منطقه هلال خصیب معروف است منتقل بکند. تمرکز القائده در کنار مرزهای رژیم صهیونیستی ممکن است اسباب زحمت این رژیم را فراهم کند لذا از آنجایی که آمریکا از حضور القائده و پشتیبانی مرد شماره یک القائده از عملیات تروریستی در سوریه نگران است، یک مقدار با احتیاط گام برمی دارد. در عین حال ممکن است آمریکا همچنان گزینه نظامی را در برابر سوریه دنبال کند تا به بهانه سرکوب القائده وارد سوریه بشوند و مشکلاتی برای دولت بوجود بیاورند. بنابراین آمریکایی ها موضع شفافی نسبت به سوریه ندارند و از آنجایی که مایلند یک دولت دست نشانده و وابسته به اسرائیل به رهبری "برهان قلیون" ایجاد بکنند، با احتیاط در مورد سوریه عمل می کنند زیرا سرنگونی احتمالی بشار اسد ممکن است به بروز یک جنگ مذهبی که عراق و سوریه و لبتان در آن دخالت کنند، را تقویت می کند.

اهمیت سوریه برای جمهوری اسلامی ایران مشخص است. این اواخر شاهد بودیم برخی رسانه های داخلی موضعی همسو با رسانه های غربی گرفته بود. دلیل این موضوع چیست؟

به دلیل اینکه رسانه هایی که در جمهوری اسلامی ایران یا جاهای دیگر وجود دارد هنوز اهمیت ژئواستراتژیکی سوریه را درک نمی کند. سوریه هم پیمان استراتژیکی ایران است و همه فشارها به خاطر وجود مقاومت لبنان است. بنابراین از آنجایی که محور تهران دمشق بیروت معروف به محور مقاومت است، آمریکا و اسرائیل و عرب منطقه سعی می کنند این محور قطع بشود و به همین دلیل فشار را بر ضعیف ترین حلقه که دولت سوریه است، وارد می کنند تا محور بشکند و از آنجایی که برخی رسانه ها از اهمیت سوریه برای جمهوری اسلامی ایران بی خبرند ممکن است از موضع ایران انتقاد بکنند با توجه به اینکه مقامات سوریه اذعان دارند موضع گیری انسانی دولتمردان جمهوری اسلامی ایران موجب شد دولت سوریه بتواند در برابر تروریستهای سلفی ایستادگی کند. این نشان می دهد جمهوری اسلامی ایران همچنان اخلاق مداری را در سیاستهای خارجی خودش مورد توجه قرار می دهد و صرفا مصالح آنی و زودگذر در سیاستهای خودش مورد توجه قرار نمی دهد

تو انتخابات جدید روسیه آقای پوتین رای اکثریت را آوردند. به نظر شما این برای مردم سوریه خوشایند است؟

پوتین بر خلاف مدودف رئیس جمهور فعلی روسیه مواضع  کاملا محکمی در برابر آمریکا و غرب دارد یعنی وتوهایی که روسیه در شورای امنیت به نفع سوریه انجام داد با اشاره پوتین بود و انتخاب پوتین به عنوان رئیس جمهور معادله ها را به سوی سوریه و ایران تغییر می دهد. پوتین یک سیاست خاصی در مقابل آمریکا و غرب دارد و این سیاست می تواند به نفع کشورهای منطقه و ضد آمریکایی منطقه تغییر بکند به همین دلیل انتخاب پوتین می تواند برای آمریکایی ها دردناک باشد و برای کشورهایی مثل سوریه و جمهوری اسلامی ایران یک تقویت و یک پشتوانه محکمی باشد.

شما عاقبت سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟

سوریه 80 درصد از خطر را پشت سر گذاشته اما همچنان خطر هست. محور عربستان- قطر- آمریکا- ترکیه و غرب و اتحادیه عرب همچنان قدرتمندانه علیه سوریه فعالیت می کنند گر چه دولت سوریه و ارتش سوریه در طول یکماه گذشته توانسته بر تروریستها چیره شود، اما به نظر می رسید خطر همچنان وجود دارد و گروههای تروریستی ممکن است تاکتیکهایشان را از جنگ متمرکز جنگی به سمت ترور فردی و انجام عملیات انتحاری تغییر دهند ولی در عین حال اگر اسد بتواند از بحران فعلی کاملا عبور بکند، خاورمیانه در آینده براساس شاخصه های جدید شکل خواهد گرفت که محوریت آن را ایران سوریه و لبنان به عهده خواهند گرفت و در آن آمریکا اسرائیل - عربستان و قطر جایی نخواهند داشت. اما  اگر دولت سوریه سرنگون بشود قطعا اوضاع منطقه به نفع گروههای سازشکار عرب مثل عربستان و قطر و اسرائیل و آمریکا تغییر خواهند کرد.

چرا ترکیه که نخست وزیر آن سال گذشته به صراحت درباره بحرین گفته بود ما نمی خواهیم عاشورایی دیگر به راه بیفتد، به یکباره بحرین را رها می کند و تنها به حوادث سوریه می پردازد؟

اقای رجب طیب ارودوغان یک شخصیت دو وجهی است. ایشان در حقیقت هیچگاه رویکردی اسلامی نداشته و تنها تغییری که دولت رجب طیب اردوغان در ترکیه ایجاد کرد، تغییر مسیر از رویکردهای سکولاریسم فرانسوی به ماهیت سکولاریسم انگلیسی بود. بدین معنا که در گذشته و در زمان حاکمیت پان ترکیست ها و نظامی ها در ترکیه رویکردها لائیک فرانسوی بود. یعنی تقابل حاکمیت با دین. امروز رویکرد اردوغان به سمت سکولاریسم انگلیسی ست؛ یعنی مماشات حاکمیت با دین. اصلا قابل قبول نیست که وی دارای رویکرد دینی است. به همین دلیل ما می بینیم فرانسه به دلیل تغییر رویکرد اردوغان از سکولاریسم فرانسوی به سکولاریسم انگلیسی می آید و درباره ارامنه و کشتار ارامنه موضعگیری می کند و قانونی تصویب می کند که رد کشتار ارامنه جرم تلقی شود.این به این جهت است که رویکرد دینی و حکومتی اردوغان از سکولار فرانسوی به انگلیسی تغییر کرده. به همین دلیل الان ما نباید فریب بازیهای طیب اردوغان را بخوریم . الان اردوغان به نیابت از ناتو در سوریه عمل می کند و سعی می کند همسو با عربستان قطر و آمریکا دولت سوریه را تضعیف بکند تا یک دولت دست نشانده ای که نزدیکی بیشتری به ترکیه دارد.

 ترکیه اساسا نسبت به استان ادله که یک استان مرزی با ترکیه است ادعای ارضی و چشم داشت دارد همچنان که در سال 1939 استان اسکندرون را از سوریه تجزیه کرد و دولت سوریه همچنان استان اسکندرون را جزیی از خاک سوریه می داند بنابراین رویکردهای امپراطوری عثمانی همچنان در ذهن داوود اوغلو وزیر خارجه و اردوغان وجود دارد و تلاش می کند تا از طریق برهم زدن دومینوی منطقه به نوعی از فضای موجود به نفع امپراطوری جدید عثمانی استفاده بکند.

در پایان اگر نکته ای باقی مانده است،بفرمائید

باید منتظر بود که دولت سوریه کاملا از این بحران خارج شود.اگر سوریه خارج شد که در حقیقت محور مقاومت به شدت تقویت خواهد شد ولی سرنگونی احتمالی بشار اسد و فشارهایی که از خارج و از جبهه خارجی علیه سوریه چه در عرصه اطلاع رسانی و چه سیاسی امنیتی علیه سوریه صورت می گیرد اگر به  سرنگونی احتمالی بشار اسد منجر شود،حزب الله لبنان و مقاومت فلسطین نیز آسیب جدیخواهد دید و شرایط منطقه به سوی آمریکا و اسرائیل تغییر خواهد کرد. ولی دولت سوریه الان محکم ایستادگی کرده و تلاش می کند تا گروههای تروریستی را مهار بکند و به امید خدا خواهد کرد.