چشم جامعه شناس و ۳۰ میلیون تومان علی کریمی

گروه اجتماعی- عقیل دغاقله پژوهشگر اجتماعی طی یادداشتی نوشت: جامعه شناس مطرح آمریکایی، کای اریکسون، در کتاب اخیر خود، «نگاه جامعه شناس»، جامعه شناسی را مانند این می داند که از طبقه چهاردهم به جامعه نگاه کنید. او می نویسد که وقتی شما در طبقه چهاردهم یک ساختمان هستید و به پیاده رو نگاه می کنید، حرکت مردم و تعاملات آنها، و نزدیک و دور شدن آنها را خوب می بینید. می توانید به الگوها و تفسیرهایی از مجموع حرکت ها برسید و نظریه اجتماعی خود را توسعه دهید.

به گزارش بولتن نیوز، اگر همین تعریف ساده (با همه ایرادات آن) را مد نظر قرار دهیم، آنگاه می توان تصور کرد که شما در هر زاویه و طبقه ای که می ایستید تصویر مختلفی را می بینید و نگاه مختلفی به موضوعاتی اجتماعی پیدا می کنید.

این همان نکته ای است که باعث می شود یک جامعه شناس اروپایی به دشواری بتواند جوامع دیگر را بفهمد. یا یک مرد -هر میزان که به برابری جنسیتی باور داشته باشد- باز نتواند در نظریه های فمنیستی حرفی برای گفتن داشته باشد.

حال اجازه دهید همین موضوع «نگاه جامعه شناس» را با بررسی شیوه تحلیل موضوع یارانه برق تمرین کنیم.

در روزهای اخیر با قطعی مکرر برق ، بحث یارانه ها دوباره محور بسیاری از تحلیل ها شده است. با انتشار فیش برق آقای علی کریمی این بحث به شکل جدی تری مطرح شد. و برخی از تحلیلگران محاسبه کرده اند که از جیب دولت ماهیانه حدود ۳۰ میلیون تومان یارانه پنهان به علی کریمی پرداخت می شود و استنتاج کرده اند که این ناعادلانه است پس پیش به سوی تعدیل قیمت حامل های انرژی.

استدلال فوق ما حصل چشمی است که از کله دولت جهان را می بیند. ما حصل چشمی است که به دلیل موقعیتی که در آن قرار دارد، قادر نیست زوایای دیگر را ببینید. این چشم، به مانند چشم هر جامعه شناس دیگری، ناتوانی ساختاری (و نه تحلیلی) در درک جهان دارد. وقتی از طبقه چهاردهم به خیابان نگاه می کنید قادر نخواهید بود که پیاده روی خود ساختمانی را که در آن ایستاده اید ببینید و بالتبع تمرکز شما بر نیمه ای از خیابان است که بر آن اشراف دارید.

اما اجازه دهید از پنجره زیرزمین همان ساختمان ماجرای یارانه ها و ۳۰ میلیون تومان علی کریمی را ببینیم.

از چشم فرودستان و بخش قابل توجهی از طبقه متوسط که طی سالهای گذشته فقیرتر شده اند، این موضوع که اقشار مرفه-من جمله علی کریمی- سهم بیشتری از یارانه ها را می گیرند، قطعا امری ناعادلانه است. اما چشم فرودستان یک چیز دیگر را هم می بیند: وجود دولتی ناکارآمد و بی تفاوت به درد فرودستان. دولتی که تجربه های تلخ پیشین نشان داده است عاجز از باز توزیع عادلانه یارانه هاست و طبقه تهیدست حتی در قاموس گفتمانی و زبانی آن مدت هاست که غایب است.

ساکنان زیر زمین و طبقات تحتانی ساختمان به تجربه فهمیده اند و دیده اند که اگر دولت را تشویق کنند (یا مجبور شود)، هم آن ۳۰ میلیون تومان را از جیب علی کریمی می گیرد، هم دست در جیب فرودستان خواهد کرد و چندرغاز آنان را بر می دارد. آنها دیده اند که دولت نه تنها با «غلتک عدالت» از جسم های بی رمق آنان رد خواهد شود که دوباره آنها را در فقری بیشتر و تلخ تر رها خواهد ساخت. استخوان های آنها از درد «عدالتی» که با بالابردن قیمت بنزین در جامعه سرریز شد هنوز له و لورده است.

در حقیقت، از پنجره ای که طبقه فرودست به جهان دارد ماجرا این نیست که «آیا عادلانه است که دولت ۳۰ میلیون تومان یارانه پنهان به علی کریمی پرداخت کند یا خیر.»

از منظر فرودستان سئوال کلیدی این است: در شرایط کنونی و با دولتی ناکارآمد، حذف یا تداوم یارانه های ناعادلانه چه تاثیری بر زندگی فرودستان جامعه دارد؟ از این منظر شما بین دو گزینه مخیر می شوید:

الف) ۳۰ میلیون به جیب علی کریمی برود، ولی فرودستان و بخش قابل توجهی از طبقه متوسط بیش از این له نشوند.

ب)۳۰ میلیون تومان را از علی کریمی بگیریم و به جیب سوراخ دولت واریز کنیم، و همزمان بخش قابل توجهی از طبقه متوسط بیش از بیش له شوند.

از منظر اخلاقی و انسانی، شما کدام یک را انتخاب خواهید کرد؟