گلند سیم چیست؟ 7 کاربرد و نکته مهم در خرید + روش نصب

  با استفاده از گلند سیم، احتمال آسیب دیدن سیم‌ها در دراز مدت کاهش می‌یابد؛ این قطعه کوچک ایمنی و طول عمر سیستم‌های برقی را نیز تضمین می‌کند.

گلند سیم چیست؟

به گزارش بولتن نیوز، این قطعه جهت عبور ایمن سیم به داخل هر محفظه‌ای از جمله انواع باکس‌های دارای ورودی و خروجی سیم به کار می‌رود. تابلوهای برق یا تجهیزات صنعتی، مثالی از آن هستند. سیم‌ها برای ورود به این محفظه‌ها باید از سوراخی عبور کنند؛ در اینجا از گلند سیم استفاده می‌کنیم تا از زخمی شدن سیم‌ها جلوگیری کند. اما کاربرد این قطعه به همینجا ختم نمی‌شود و ورود گردوخاک، غبار، حشرات، رطوبت و... به داخل باکس‌ها را نیز مسدود می‌کند تا موجب افزایش عمر سیم، کابل و قطعات در دراز مدت شود.

در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، کارگاه‌های رنگ یا مواد شیمیایی قابل اشتعال امکان استفاده از نوع ساده این قطعه نیست و باید از گلند ضد انفجار سیم استفاده کنیم چرا که وقتی این قطعه در تابلوهای برق یا محفظه های مختلف به کار گفته میشود هیچ جرقه ای را از داخل به خارج باکس بیرون نمی‌دهند چون در محیط های مثال زده شده ایجاد کوچکترین جرقه ای میتواند باعث آتش سوزی، انفجار و اتفاقات ناگوار در این صنایع شود.

کاربردهای گلند سیم در صنایع + مثال

1. برق کشی: تابلو برق، جعبه تقسیم و جعبه فیوز
2. ماشین‌آلات: موتورها، پمپ‌ها و کمپرسورها
3. روشنایی:چراغ‌های صنعتی، پروژکتورهای فضای باز و پایه چراغ خیابانی
4. محیط‌های مستعد انفجار: محفظه‌های ضد انفجار و ضد آب
5. مخابرات: آنتن‌ها و دوربین‌های مداربسته
6. انرژی‌های پاک: جعبه اتصال پنل خورشیدی و اینورترها
7. اتوماسیون صنعتی: اتصالات تابلوهای کنترل و سنسورها در خطوط تولید

انواع گلند سیم بر اساس جنس

گلند سیم فلزی

گلندهای فلزی سیم در انواع آلومینیوم، برنج یا استیل طراحی و تولید می‌شوند که هرکدام با ویژگی‌های مختص به خود کاربردهای متفاوتی دارند. تمام انواع فلزی به نسبت نوع پلاستیکی از مقاومت بالاتری برخوردار هستند اما اگر بخواهیم آنهارا درجه بندی کنیم مقاومترین و گرانترین آنها نوع استیل ضد زنگ است، سبک‌ترین و ارزانترین آنها نوع آلومینیوم بوده و نوع برنج نیز در بین این دو جنس قرار می‌گیرد که از نظر کیفیت و قیمت معقول است و در اکثر پروژه‌ها محبیوبیت بالایی دارد.

گلند سیم پلاستیکی

مزیت اصلی نوع پلاستیکی اول ارزان بودن آن سپس عدم رسانایی است که در پروژه‌هایی که استفاده از انواع رسانا مشکل ساز است از این نوع بهره می‌برند. معمولاً  این نوع از پلی آمید طراحی و تولید می‌شود. در محیط‌هایی با رطوبت بسیار بالا نوع فلزی دچار تخریب شده اما نوع پلاستیکی با استاندارد IP68 به راحتی مقاومت خواهد کرد.

در تایید انواع ذکر شده وب‌سایت رسمی ABB یکی از برندهای مطرج جهانی در این زمینه نیز چنین آمده است:

Available in stainless steel, nickel-plated brass, aluminum or nylon, our cable glands are available in a variety of thread types, shapes and hole configurations. Self-grounding varieties are available, along with a full array of accessories.

ترجمه فارسی:

گلندها در جنس‌های متنوعی مثل استیل ضدزنگ، برنج آبکاری‌شده با نیکل، آلومینیوم یا نایلون تولید می‌شوند و در انواع مختلف رزوه، شکل و اندازه سوراخ عرضه می‌گردند. همچنین مدل‌هایی با اتصال زمین خودکار به همراه مجموعه کاملی از لوازم جانبی موجود است.

جدول مقایسه مشخصات انواع گلندهای سیم

ویژگی / نوع گلند سیم	برنجی (Brass)	استیل (Stainless Steel)	آلومینیومی (Aluminum)	پلاستیکی (Polyamide/Nylon)	ضد انفجار (Explosion-proof)
مقاومت مکانیکی	بالا	بسیار بالا	نسبتاً خوب	متوسط	بسیار بالا
مقاومت در برابر خوردگی	خوب (به‌خصوص با روکش نیکل)	عالی (مناسب برای محیط‌های بسیار خورنده)	متوسط (نیاز به آبکاری دارد)	کم (در برابر مواد شیمیایی حساس است)	بسیار بالا (با طراحی ویژه)
مقاومت حرارتی	حدود 180–200°C	بالای 300°C	حدود 150–180°C	حدود 90–120°C	معمولاً بالا (بسته به نوع ساخت)
وزن	متوسط	سنگین	سبک‌تر از فلزات دیگر	بسیار سبک	سنگین
مناسب برای محیط‌های	صنعتی عمومی، کارگاه‌ها	صنایع غذایی، شیمیایی، دریایی	تجهیزات سبک یا دیواری	تابلوهای ساده، محیط داخلی	پتروشیمی، معادن، فضاهای ATEX
قیمت تقریبی (نسبی)	متوسط	بالا	بین برنج و پلاستیک	ارزان	بسیار بالا
نصب و کاربری	راحت	نیاز به دقت بیشتر	نسبتاً آسان	بسیار ساده	نیازمند رعایت استاندارد نصب
ظاهر و زیبایی	براق و صنعتی	براق و لوکس	مات و صنعتی	ساده و مات	خنثی (بسته به طراحی)
نیاز به اتصال ارت (در EMC)	قابل انجام است	بسیار مناسب	ممکن است نیاز به افزودن داشته باشد	امکان‌پذیر نیست	معمولاً دارد
استاندارد حفاظتی IP	تا IP68	تا IP69K	تا IP67	IP66–IP68	معمولاً IP68 یا بالاتر
محدودیت‌ها	در محیط‌های بسیار خورنده ممکن است زودتر فرسوده شود	قیمت بالا، وزن زیاد	در برابر عوامل محیطی ضعیف‌تر است	محدودیت در دمای کاری و استحکام	نصب پیچیده‌تر، گران‌قیمت‌تر

انواع گلند سیم بر اساس نوع سیم

گلند سیم آرموردار

برخی سیم ها دارای لایه محافظ یا زره هستند که برای قفل این زره از نوع مخصوصی استفاده می‌شود همچنین این مدل سیم ها امکان اتصال به سیستم ارتینگ را دارند که گلند سیم امکان اتصال به زمین را فراهم می‌کند تا نشتی‌های جزیان های الکتریکی به واسطه آن به زمین منطقه شده و از ایجاد فجایع مخصوصا در محیطهای خطرناک جلوگیری میکند.

گلند سیم بدون آرمور

برای تمام انواع سیم‌های معمولی بدون زره از این نوع استفاده می‌شود و قابلیت خاصی ندارند و مثل نوع قبلی امکان اتصال به سیستم ارتینگ به صورت عادی وجود ندارد.

استاندارد رزوه گلند سیم

رزوه Metric (متریک)

رایج ترین استاندارد در دنیا که بیشتر در اروپا و آسیا استفاده می‌شود که طبق استاندارد ISO تعریف شده و واحد اندازه گیری آن میلی متر است. رزوه ها در این استاندارد صاف و یک دست هستند نه مخروطی پس برای عایق و آب بندی تابلوهای برق و ماشین آلات صنعتی بسیار مناسب هستند. برای مثال سایز m20*1.5 یعنی قطر خارجی گلند سیم 20 میلی متر و گام رزوه 1.5 میلی متر است. زاویه رزوه نیز در این استاندارد 60 درجه است.

در وب‌سایت رسمی ISO چنین آمده است:

This International Standard specifies ISO general purpose metric screw threads (M) having basic profile according to ISO 68-1. Basic dimensions are given in ISO 724. For tolerances see ISO 965-1.

ترجمه:

این استاندارد بین‌المللی، رزوه‌های پیچ متریک با کاربرد عمومی (M) را مشخص می‌کند که پروفایل پایه آن مطابق با ISO 68-1 است. ابعاد پایه در ISO 724 ارائه شده و برای تلرانس‌ها به ISO 965-1 مراجعه شود

رزوه PG (پی جی)

این استاندرد قدیمی تر از نوع قبلی بوده و توسط آلمان‌ها معرفی شده است امروزه کمتر در تجهیزات بروز از پی جی استفاده می‌شود اما برخی از انواع گلند سیم مثل تابلوهای برق قدیمی یا بعضی از انواع اقتصادی با این استاندارد تولید و روانه بازارهای جهانی می‌شوند. برای مثال PG13.5 یا PG20 دو مدل از این شماره گذاری هستند که البته عدد ذکر شده مربوط به قطر سوراخ نمی‌شود. زاویه این رزوه نیز 80 درجه بوده و 20 درجه بیشتر از نوع متریک است.

رزوه NPT (ان پی تی)

این استاندارد توسط آمریکایی ها معرفی شده که بیشتر در صنایع نفت و گاز کاربرد دارد. برخلاف انواع قبلی مخروطی بوده و هرچه بیشتر سفت شوند بهتر سرجای خودشان قرار می‌گیرند در این استاندارد به جای اورینگ برای آب بندی از نوار تفلون یا چسب رزوه استفاده می‌شود. برا اساس اینچ شماره گذاری شده مثل NPT 1/2 یا NPT 3/4

روش نصب گلند سیم

مثلا اگر قرار است روی جعبه تقسیم نصب شود اول باید سوراخی بسته به سایز خارجی گلند سیم روی بدنه جعبه ایجاد کنیم. در مرحله بعد این قطعه را از بیرون وارد سوراخ کرده و با مهره مخصوص از داخل محکم میکنیم. بعد از آن سیم از داخل این قطعه عبور داده می‌شود و با بستن بخش فشاری این اتصال، سیم در جای خود ثابت میماند . این کار علاوه بر محکم نگه سیم، در برابر کشیدگی و ورود گرد و غبار یا رطوبت هم از آن محافظت میکند.

نکات مهم در خرید گلند سیم

در نگاه اول خرید این قطعه ساده به نظر میرسد اما نکاتی در خرید آن وجود دارد که رعایت نکردنش میتواند موجب هزینه های جبران ناپذیر مالی و فنی برای ما از جمله نفوذ آب یا شل شدن سیم شود. مهم ترین بخش سایز است سایز قطر سیم شما و قطر سوراخ روی تابلو یا محفظه ای که میخواهید گلند سیم را روی آن نصب کنید.

بخش دوم جنس است، بسته به محل پروژه شما که در مکانهای مرطوب مثل شمال و جنوب کشور باشد یا در مناطق گرم و خشک باید جنس قطعه خود را انتخب کنید تا در دراز مدت موجب خوردگی و خرابی زود هنگام این قطعه نشود. بخش سوم محدوده دمایی است، موقع خرید باید دقت کنید که قطعه مورد نظر شما تحمل دمای محیط شما را داشته باشد؛ قطعا دمای کارگاه رنگسازی با معدن و پالایشگاه متفاوت است.

یکی از نکات مهم در تمام بخش‌های یک پروژه تجاری قیمت و هزینه است که بسته به بودجه باید قطعه ای با کیفیت انتخاب کنید. همانطور که در بالاتر اشاره کردیم قیمت گلند سیم پلاستیکی از نوع فلزی به مراتب پایینتر است اما نمیتوان از نوع پلاستیکی در همه محیطها استفاده کرد.