جام جم آنلاين: بيشك ناباروري براي بسياري از زوجها، كابوسي بزرگ تلقي ميشود، در حالي كه علم پزشكي طي دهه اخير در اين زمينه آنقدر پيشرفت كرده است كه در بسياري از موارد ميتوان براي مشكل ناباروري راهحلي عملي ارائه داد.
حتي در زمينه توليد مثل و باروري بيماران سرطاني كه به دليل شيمي درماني و راديوتراپي امكان ازدستدادن سلولهاي جنسي يعني تخمك و اسپرم در آنها وجود دارد، با فریز بخشی از تخمدان قبل از شروع درمان، امكان باروری این افراد پس از بهبود بیماری ممكن ميشود.
بعلاوه ترس از ناباروري با افزايش سن ازدواج و بچهدارشدن در بسياري موارد از بين ميرود، چرا كه براي اين دسته افراد نيز امكان فريزكردن تخمك يا بخشي از بافت تخمدان فراهم خواهد بود.
خوشبختانه در كشور ما نيز پيشرفتهاي چشمگيري در اين زمينه حاصل شده و طي دو سال اخير امكان فريز تخمك و نيز بخشي از تخمدان فراهم شده است.
بيماران سرطاني از ناباروري نهراسند
محمدمهدی آخوندی، جنينشناس در گفتوگو با جامجم با تاكيد بر اينكه ما همگام با كشورهاي پيشرفته دنيا در زمينه تولیدمثل و درمان ناباروري به پیشرفتهای قابل ملاحظهای دست يافتهايم، ميگويد: يكي از دستاوردهاي بزرگ ما در اين زمينه فراهمكردن امكان باروري براي بيماران سرطاني پس از طي دوره درمانشان از طريق شيميدرماني و راديوتراپي است.
به بيان ديگر بسته به ميزان ماده داروي مورد استفاده در شيميدرماني و ميزان راديوتراپي كه به نوعي درمانهاي غيراختصاصي محسوب ميشوند، شاهد تاثيرات غيرقابل برگشتي در تخمدانها و قطع قاعدگي در بيمار مبتلا به سرطان هستيم.
وي با تاكيد بر اينكه ما از طريق تستهاي سادهاي بررسي ميكنيم كه آيا فرد مراجعهكننده، تخمكي در تخمدانش دارد كه بتواند از روشهاي كمك باروري بهرهمند شود يا خير، ميافزايد: در خانمي كه بالغ است و ازدواج هم كرده، اگر زمان داشته باشيم ميتوانيم با استفاده از روشهاي تحريك تخمكگذاري، تخمكهاي زيادي را از وي گرفته و پس از لقاح آزمايشگاهي با اسپرم همسرش، جنين اوليه را در دماي منفي 196درجه فريز و براي هر چند سالي كه فرد بخواهد نگهداري كنيم.
دكتر آخوندي ميگويد: در شرايطي كه بيمار مبتلا به سرطان پستان باشد، به علت منع استفاده از داروهاي تحريك تخمكگذاري، از روش انجماد بخشي از بافت تخمدان استفاده ميكنيم.
به اين ترتيب پس از طي دوره درمان، اين بيماران ميتوانند براي بهرهمندي از امكان باروري از طريق لقاح مصنوعي (آي وي اف) صاحب فرزند شوند.
اين روشها حتي روي دختران نابالغ مبتلا به سرطان نيز قابل اجراست، چراكه دختران با ميليونها تخمك متولد ميشوند، پس امكان استخراج تخمك از تخمدانها در هر سني وجود دارد.
سن ازدواج، مانعي براي بچهدارشدن نيست
به گفته دكتر آخوندی، رئيس پژوهشگاه فناوريهاي نوين علومزيستي، علاوه بر بيماران سرطاني، كساني كه به دلايل ژنتيك مبتلا به نارسايي زودرس بافت تخمدان و در واقع يائسگي زودرس هستند نيز ميتوانند حتي در دوران تجرد از خدمات كمك باروري استفاده كنند.
وي اضافه ميكند: مساله دیگری كه مطرح است افزایش سن ازدواج در خانمهاست كه دیر ازدواج میكنند و دیر به فكر بچهدارشدن میافتند. در همه این موارد، راههای پیشگیری وجود دارد.
در مورد كسانی كه ازدواج كردهاند بهترین راه جمعآوری تخمك و تشكیل جنین با اسپرم همسر و نگهداری جنین در حالت فریز در دمای منفی 196 درجه است، به شرط اینكه فرد این فرصت را داشته باشد كه بتوانیم تخمك را جمعآوری كنیم در غیر این صورت بحث انجماد بافت تخمدان مطرح میشود.
براي اين منظور قسمتی از بافت تخمدان كه معمولا قشر رویی آن حاوی فولیكولهایي است كه تخمكهای نابالغ داخل آن هستند، در قطعات يك تا دو ميليمتري برداشته ميشوند.
اين تخمكها در دمای منفی 196 درجه فریز میشوند و در صورت نياز ذوب شده و از طريق روشهاي لقاح خارج رحمي در پروسه درمان ناباروري مورد استفاده قرار ميگيرند.
وي ميافزايد: در روشي ديگر نيز بافت برداشتهشده از تخمدان به طور مجدد به تخمدان شخص پس از درمان سرطان پيوند زده ميشود. در روش انجماد بافت تخمدان به طور قطع به نتايج مطلوب دست يافتهايم، ولي در زمينه استخراج تخمك و باروري آن با اسپرم همسر و انجماد جنين اوليه همچنان بايد مورد بررسيهاي بيشتري همگام با دنيا قرار بگيرد.