معاینه فوری فوتی!

بی‌اخلاقی در فرآیند ویزیت بیمار، اشکال مختلفی دارد که قطعا یکی از بدترین انواع آن، ویزیت گروهی یا همان ویزیت فله‌ای است. این‌که پزشک چندین بیمار را به شکل همزمان ویزیت کند، نوعی کم فروشی است که جدای از زیرپا گذاشتن اخلاق حرفه‌ای سلامت بیمار را هم به خطر می‌اندازد.

داستان ویزیت فله‌ای، در همه شهرهای کشور شایع است و ربطی هم به پزشک حاذق یا ناشناخته ندارد. حتی به مرکز دولتی و خصوصی هم ربطی ندارد. در مطب‌های خصوصی با ویزیت‌هایی چندین برابر تعرفه قانونی هم ممکن است پزشک برای صرفه‌جویی در وقت و ویزیت بیماران بیشتر، چندین بیمار را به شکل گروهی ویزیت کند.

مطابق مصوبه دولت، پزشک عمومی 15 دقیقه، پزشک متخصص 20 دقیقه، پزشک فوق‌تخصص 25دقیقه و متخصص روانپزشکی هم 30 دقیقه باید برای ویزیت بیمارش زمان صرف کند، اما در ویزیت‌های گروهی، این مصوبات قانونی زیرپا گذاشته می‌شود.

همچنین حفظ حریم شخصی بیمار در ویزیت‌های گروهی شکسته می‌شود و بیمار مجبور خواهد شد که در محیطی علنی و با حضور سایر بیماران از دردهایش سخن بگوید که همین مساله، ناقض حقوق اولیه بیمار است.

یک سکانس واقعی

کمتر بیماری را می‌شود پیدا کرد که در دام ویزیت‌های فله‌ای نیفتاده باشد. احمد خسروی، یکی از همین بیماران است که هفته گذشته به مطب یک پزشک فوق‌تخصص گوش و حلق و بینی در تهران مراجعه می‌کند، اما در نهایت با ویزیت فله‌ای از مطب این پزشک مشهور خارج می‌شود.

او در گفت‌وگو با جام‌جم ماجرا را این‌طور توضیح می‌دهد: «بعد از یک دوره سردرد و عفونت حلق و بینی و چندین بار مراجعه به پزشکان عمومی، در نهایت به صورت اورژانسی راهی مطب پزشکی فوق‌تخصص تهران شدم. وقتی در اتاق انتظار نشسته بودم بیش از ده نفر جلوتر از من نوبت داشتند. یکی یکی وارد اتاق می‌شدند و موقع حساب و کتاب که می‌شد منشی از همه‌شان 120 هزار تومان حق ویزیت می‌گرفت. پرس‌وجو کردم فهمیدم دکتر به بهانه‌های مختلف مثل تست‌های تشخیصی، هزینه‌ای جدا از ویزیت دریافت می‌کند. عجیب‌ترین بخش این ماجرا زمانی بود که وارد اتاق ویزیت شدم. به جز من چهار نفر دیگر داخل بودند و در حال معاینه شدن و شرح حال گفتن. در حین انجام ویزیت من هم سه نفر دیگر به جمع‌مان اضافه شدند. جمعا هشت نفر داخل یک اتاق بودیم. وقتی به پزشک اعتراض و به او یادآوری کردم که کارش غیرقانونی است، پزشک در جواب گفت: «خوب بود به تو وقت نمی‌دادم؟ چاره‌ای نیست، وگرنه اینطور باید تا صبح می‌نشستیم.» من هم در جواب گفتم خب قبول نکنید این تعداد بیمار را. مگر نه این‌که هر پزشک متخصص باید برای هر بیمار، 20 دقیقه به صورت اختصاصی وقت بگذارد. مثلا خود من همین دو ساعت پیش زنگ زدم و وقت گرفتم. چرا به هیچ مریضی نه نمی‌گویید؟ گفت: «مریض‌ها زیادند و اینطوری نمی‌شود.»

احمد می‌گوید: در این بین شاهد از غیب رسید. میانه دعوای ما بود که پیرزنی از میان هشت نفر داخل اتاق، کارش تمام شده بود و خواست خارج شود. پرسید: «آقای دکتر من خیلی سرم گیج می‌رود. هیچ کاری نباید بکنم؟» دکتر گفت: «همان ورزش‌هایی که گفتم را هر روز انجام بدهید.» پیرزن گفت: «کدام ورزش‌ها؟» پزشک گفت: «بس که بیمار زیاد بود اشتباه گرفتم!»

راه علاج ویزیت‌های گروهی

ویزیت فله‌ای، چالشی نیست که وزارت بهداشت منکر آن شود. چندی قبل، ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت، ضمن انتقاد از ویزیت‌های فله‌ای، تاکید کرد: در بخش دولتی به علت کمبود پزشک عمومی و متخصص، گاهی یک پزشک مجبور است در یک شیفت کاری 50 تا 70 بیمار را ویزیت کند و نمی‌تواند وقت لازم را برای هر بیمار اختصاص دهد، اما در مطب‌های خصوصی که کمبود نداریم، این مساله قابل قبول نیست. قائم‌مقام وزیر بهداشت از مردم در خواست کرد تا در صورت مشاهده ویزیت‌های گروهی، موضوع را گزارش کنند. به قول او، در چنین شرایطی حتما با پزشکان متخلف برخورد می‌شود.

پاس کاری بیماران

جدای از ویزیت گروهی بیمار، تخلف‌های دیگری هم در حوزه ویزیت بیمار اتفاق می‌افتد که اثرات سوء آن بر سلامتی بیمار، دست کمی از ویزیت‌های فله‌ای ندارد. مثلا این‌که «شرح حال گرفتن از بیمار» رفته رفته به فراموشی سپرده شده است و پزشک بلافاصله بیمارش را به خدمات پاراکلینیکی سوق می‌دهد و یا این‌که پزشک بیشتر از تعرفه قانونی‌اش حق ویزیت می‌گیرد و به بهانه ارائه خدمات تشخیصی در مطب، حق ویزیت‌های چند برابری از بیمار می‌گیرد، تخلف‌های دیگری است که جیب و جان بیمار را تهدید می‌کند و موجب می‌شود که فرآیند اعتماد بین پزشک و بیمار، خدشه‌دار شود.

پزشک -خانواده نیست

کارشناسان زیادی تاکید دارند که برای ضایع نشدن حق بیمار باید نظام ارجاع و پزشک خانواده اجرا شود. محسن مصلحی، عضو شورای عالی نظام پزشکی یکی از این کارشناسان است. او در گفت‌وگو با جام‌جم، راه‌حل علمی حل این مشکل را اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده می‌داند و می‌گوید: با اجرای نظام ارجاع و پزشک خانواده، پزشک عمومی در جایگاه واقعی خود قرار می‌گیرد و در نتیجه، پزشک عمومی فقط در شرایطی بیمار را به سطوح تخصصی و فوق تخصصی درمان سوق می‌دهد که بیمار واقعا به این سطوح تخصصی درمان نیاز داشته باشد، اما در غیر این صورت، پزشک خانواده با راهکارهای پیشگیری و درمان تلاش می‌کند تا بیمار را درمان کند و به همین دلیل، میزان مراجعه بیماران به پزشکان متخصص و فوق تخصص کمتر می‌شود.

حق ویزیت، زمان ویزیت

ویزیت پزشک عمومی در بخش خصوصی ۲۴هزار و ۵۰۰تومان، ویزیت متخصص ۳۸هزار و ۴۰۰تومان و ویزیت فوق‌تخصص ۴۷هزار و ۹۰۰تومان در بخش‌خصوصی است. این تعرفه در بخش‌دولتی برای امسال به این ترتیب است: ویزیت پزشک عمومی ۱۱هزار و ۸۰۰تومان، ویزیت پزشک متخصص ۱۴هزار و ۸۰۰تومان و ویزیت فوق تخصص ۱۷هزار و ۸۰۰تومان.

این در حالی است که کم نیستند پزشکان متخصصی که حق ویزیت‌هایشان را خود تعیین می‌کنند و هیچ‌توجهی به تعرفه‌هایی که هر سال در نظر گرفته می‌شود ندارند، به همین دلیل بهتر است وزارت بهداشت و درمان نظارت خود را بر مراکز درمانی و مطب‌ها افزایش دهد تا حقی از شهروندان ضایع نشود. طبق مصوبه دولت مدت زمانی که به‌طور متوسط باید برای ویزیت بیماران صرف شود به ترتیب برای پزشک عمومی ۱۵دقیقه، برای پزشک متخصص ۲۰دقیقه و برای پزشک فــوق‌تخــصص ۲۵دقیقه است.

جای خالی نظارت

با اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده بیماران کمتری به سطوح تخصصی و فوق‌تخصصی، ارجاع داده می‌شوند و در نتیجه، آمار مراجعه به مطب‌های خصوصی کاهش پیدا می‌کند، اما در شرایط فعلی، بسیاری از بیماران برای درمان یک بیماری ساده مثل سرماخوردگی هم به پزشک متخصص و حتی فوق تخصص مراجعه می‌کنند که همین مراجعات غیرضروری، مطب‌های خصوصی را شلوغ کرده است.

عباسعلی پوربافرانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد: علاوه بر اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده، نیاز است که دامنه نظارت‌ها بر مطب‌های پزشکی افزایش یابد تا هیچ پزشکی به این تخلف واضح، دست نزند.

به گفته این نماینده مجلس، پزشک به عنوان رازدار بیمار، نباید شرایطی را پیش بیاورد که بیمار نتواند در حضور سایر بیماران، درد واقعی خود را بیان کند. ویزیت همزمان چند بیمار، شلوغی و بی نظمی در مطب‌ها ایجاب می‌کند که دودش به چشم بیمار می‌رود.

پوربافرانی تصریح می‌کند: حتی توصیه می‌شود که در حین ویزیت بیمار، دستیار پزشک هم در اتاق نباشد تا بیمار بتواند راحت تر مشکلش را بیان کند و خللی در مراحل تشخیص و درمان بیمار اتفاق نیفتد، اما این‌که چند بیمار به طور همزمان در مطب حضور داشته باشند، حتی اگر پزشک به طور مجزا برای هر بیمارش وقت جداگانه بگذارد، باز هم تخلف واضح و نوعی ضایع‌کردن حق‌الناس است.