گروه بین الملل: پیش از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تمامی تحلیلگران بر این باور بودند که ترامپ برخلاف همه روسای جمهور سابق آمریکا، دیدگاهی مثبت نسبت به رهبر کرملین (همتای روس) ابراز داشته است. او حتی در اواخر از دولت روسیه خواست تا ایمیلهای بیشتری از رقیب انتخاباتی خود را افشا کند.
به گزارش بولتن نیوز، این اقدام ترامپ به گفته "لئون پانتا" رئیس سابق سیا و وزیر سابق دفاع آمریکا یک اقدام غیرمسئولانه و در نوع خود بیسابقه بوده است:
سابق بر این هیچ رئیسجمهوری آمریکا چه در ایام رقابتهای انتخاباتی و چه پس از به قدرت رسیدن، چنین اظهاراتی درباره روسیه و رئیسجمهور آن به زبان نیاورده است.
پس از جنگ دوم جهانی و در دوره نزدیک به نیمقرنی جنگ سرد، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق در نقش دو قطب اصلی قدرت در نظام بینالمللی با یکدیگر خصومت و رقابت شدیدی داشتند.
پس از فروپاشی شوروی نیز این رقابت و دشمنی پایان نیافته است و حتی تا به امروز نیز روسیه هرچند به لحاظ اقتصادی و سطح توسعه حتی با کشورهای بسیار خردتر از آمریکا نیز قابلمقایسه نیست، اما این تنها روسیه است که در توازن استراتژیک در عرصه جهانی یگانه رقیب آمریکا ازلحاظ سطح قدرت نظامی و سلاحهای اتمی است و از همین رو موقعیت آمریکا و روسیه در موازنه بخشی به بحرانهای بینالمللی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
در این چارچوب نزدیکی دیدگاههای ترامپ و ولادیمیر پوتین و تمجید دوطرفه این دو شخصیت از یکدیگر – باوجودی که تا پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا این دو نفر همدیگر را ملاقات نکرده و حتی تلفنی نیز گفتوگو نکردهاند- از جنبه آینده سیاستهای جهانی و خارجی دولت احتمالی ترامپ بسیار مهم به نظر میرسید.
ترامپ پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در گفتوگویی با شبکه خبری ان بی سی آمریکا، تمجید ولادیمیر پوتین از خودش را یک اتفاق خوب برای آمریکا دانسته است. او تاکنون سه بار در مصاحبهها و سخنرانیهای انتخاباتی خود از پوتین تمجید کرده است، ازجمله یکبار در مارس سال جاری و در کوران رقابتهای درونحزبی جمهوریخواهان درباره پوتین گفت:" فکر میکنم پوتین یک رهبر بسیار قدرتمند برای روسیه و قویتر از باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا است."
پوتین نیز بهصورت متقابل از ترامپ تمجید کرده است. او در اواخر ژوئن سال جاری و در سخنانی در نشست اقتصادی سنپترزبورگ در روسیه از ترامپ تمجید کرده و گفت:" ترامپ آدمی بسیار درخشان و بدون شک فردی بااستعداد است... ترامپ میگوید خواستار گذار به سطحی نزدیکتر و عمیقتر در روابط آمریکا با روسیه است. مگر ما میتوانیم از این سخن استقبال نکنیم که طبعاً استقبال میکنیم." پوتین این سخنان را در نشستی مطرح کرد که مشاور سیاست خارجی دونالد ترامپ نیز بهعنوان یکی از مهمانان حاضر در آن شرکت کرده بود.
این لحن سخن گفتن رهبر روسیه و یک نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا درباره یکدیگر بیسابقه است؛ البته ترامپ و پوتین حسن نیت دوطرفه موجود در دیدگاههایشان نسبت به یکدیگر را به فال نیک گرفته و آن را یک اتفاق خوب دانستهاند.
نکته دیگر اینکه ترامپ اساساً سابقه سیاست ورزی ندارد و یک سرمایهدار است. ولادیمیر پوتین رهبر روسیه با یک تاجر بدون اصول و آشنا به زبان " ماشینحساب" بسیار راحتتر کنار میآید تا رئیسجمهوری سیاست ورز که حاضر است بر سر آنچه ارزشهای آمریکایی میخواند قید هر چرتکه و حسابوکتاب اقتصادی را بزند یا رئیسجمهوری که مواضع اصولی حزب متبوعش دست و پای او را برای پیگیری رویکردهای تازه در سیاست خارجی آمریکا بسته باشد.
پیش از پیروزی ترامپ بیشتر تحلیلگرها معتقد بودند سابقه بیاعتمادی موجود در روابط واشنگتن – مسکو تنها با راهیابی فردی چون ترامپ به کاخ سفید امکان ترمیم دارد. در 16 سال گذشته و در دوره روسای جمهور جورج دبلیو بوش و باراک اوباما نه رابطه فردی گرم بوش با پوتین در دوره سالهای 2001 تا 2009 و نه در دوره اوباما اقدام نمادین " زدن دکمه آغاز دوباره روابط " – در مارس 2009 و دو ماه پس از آغاز ریاست جمهوری اوباما - از سوی هیلاری کلینتون و سرگئی لاوروف وزرای امور خارجه دو کشور، قادر نبوده است سایه سنگین جنگ سرد را از رابطه بین دو کشور دور کند تا جایی که درنهایت با بحران اوکراین در سال 2014 و الحاق شبهجزیره کریمه به روسیه، روابط مسکو – واشنگتن بار دیگر به مدار پرتنش سابق بازگشت.
تحلیلگران پیش از ریاست جمهوری ترامپ معتقد بودند که در صورت راهیابی ترامپ به کاخ سفید با فرض عدمتغییر رویهها و شعارهای کنونی او، رابطه روسیه و آمریکا میتواند به صورتی بیسابقه در طی دهههای گذشته (دستکم پس از سال 1945) ترمیمشده و رو به گرمی برود و متحدان سنتی آمریکا نیز بیم این را دارند که نزدیکی واشنگتن و مسکو در دوره ترامپ به قیمت فدا شدن منافع و امنیت آنها تمام شود. در این زمینه کشورهای اروپایی عضو ناتو بیشترین نگرانی را دارند.
برای نزدیک به 5 دهه روابط آمریکا و روسیه متأثر از ساختار دوقطبی روابط بینالملل و مبتنی بر خصومت ایدئولوژیک بین قطب سرمایهداری (به رهبری آمریکا) و قطب کمونیستی (به رهبری شوروی) بود. باوجودی که فروپاشی شوروی سبب از بین رفتن نظام دوقطبی شد، اما جهان در بیش از دو دهه گذشته شاهد شکلگیری و تثبیت یک نظم جدید نبوده است. روسیه امروز از شوروی کمونیستی فرسنگها فاصله یافته است و آمریکای ترامپ نیز این آمادگی را خواهد داشت که با سایه سنگین خصومت و رقابت با شوروی در دوره جنگ سرد، فاصله بگیرد.
پوتین چندی قبل در مصاحبه با «فرید زکریا» گفته بود: ترامپ شخصیت درخشانی است. من قبلاً فقط گفته بودم درخشان است او درخشان است مگر اینگونه نیست؟ اینگونه است. هیچچیز دیگری نگفتم. البته یکچیز دیگری نیز وجود دارد که توجه من را به خود جلب کرد و حتماً از آن استقبال خواهم کرد و آن این است که آقای ترامپ گفته بود که آماده بازگشت کامل روابط روسیه و آمریکا به وضعیت عادی است. این چه مشکلی دارد؟ آیا شما از آن استقبال نمیکنید؟ همه ما از آن استقبال میکنیم.
در همین ترامپ اعلام کرده بود که ازنظر وی، دعوت از ولادیمیر پوتین برای سفر به آمریکا هیچ مشکلی نخواهد داشت.
وی تصریح کرده بود: آمریکا و روسیه باید روابط مثبتی با یکدیگر داشته باشند. دستیابی به اتفاقنظر میان آمریکا و روسیه امری شگفتانگیز خواهد بود و تأثیر مثبتی بر سراسر جهان خواهد گذاشت. همکاریهای آمریکا و روسیه در حوزه مقابله با تروریسم باعث غلبه بر داعش در برخی مناطق شده است.
در مقابل «الکسی بوشکوف» رئیس کمیته امور بینالملل مجلس دومای روسیه در واکنش به دعوت ترامپ گفت: دعوت دونالد ترامپ از پوتین برای سفر به واشنگتن ناشی از یک فکر سالم است و زمینه را برای اجتناب از چالشهای غیرضروری با روسیه باز میکند.
باوجود تمامی پیشبینیهای حذف میراث باراک اوباما رئیسجمهوری سابق آمریکا در تیره کردن و تقریباً توقف کامل روابط با روسیه، مناسبات دو کشور در دوره دونالد ترامپ نهتنها بهبود نیافته است بلکه رو به بدتر شدن نیز میرود.
رئیسجمهوری روسیه 12 خرداد درباره تیرگی روابط با آمریکا گفت: همکاریهای مسکو و واشنگتن در پائین ترین نقطه از زمان جنگ سرد قرار دارد و در چند سال گذشته پایههای همکاریها که در دهههای گذشته شکلگرفته بود، تخریبشده است.
جنگ سرد اصطلاح مربوط به حاکمیت تنشهای نظامی و سیاسی در روابط بلوک شرق به رهبری اتحاد جماهیر شوروی و اردوگاه غرب به پیشگامی آمریکا است که پس از جنگ دوم جهانی آغاز شد و تقریباً تا پیش از فروپاشی اردوگاه کمونیسم در سال 1991 ادامه یافت، هرچند دامنهای آن از دهه 80 میلادی کاهش پیدا کرده بود.
تازهترین نمونه از مواضع ضد روسی آمریکا در دوره ریاست جمهوری ترامپ، هفته گذشته در قالب مصوبه مجلس سنا و افزایش تحریمها علیه روسیه بود که از سال 2014 در چارچوب پرونده اوکراین به مدیریت اوباما اعمال و توسط اتحادیه اروپا نیز پیروی میشود.
اقدام جدید در حالی صورت گرفته که روسیه بارها خواستار لغو این تحریمها شده است، ولی واشنگتن هنوز پیرو رویکرد اوباما است که مسکو را رقیب خود میداند و باید سیاستهای محدودکننده ضد روسی را در عرصههای مختلف ازجمله نظامی ادامه دهد.
در چارچوب همین سیاست، 23 خرداد جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که هیچ نشانهای از تمایل مسکو برای روابط مثبت با واشنگتن وجود ندارد و تصمیم گرفته رقیب استراتژیک باقی بماند.
خبرگزاری رویترز به نقل از سخنان متیس در جلسهای با موضوع روابط مسکو و واشنگتن، نوشت: اکنون نشانهای از ولادیمیر پوتین نمیبینم که بخواهد روابط مثبتی با ما داشته باشد. در این لحظه او انتخاب کرده در حالت رقابتی و یک رقیب استراتژیک باشد و ما هم مجبوریم همانگونه که میبینیم، در تعامل باشیم.
جوزف دانفورد رئیس ستاد مشترک آمریکا نیز گفته است که این کشور رابطه خصمانهای با روسیه داشته است.
از سوی دیگر، واشنگتن، مسکو را متهم به توسعهطلبی و قدرت افزایی نظامی بهویژه تهدید علیه متحدان آمریکا در اروپا میکند و همچنین جدایی شبهجزیره کریمه در کناره دریای سیاه از اوکراین و الحاق آن به روسیه را که بر اساس نتایج همهپرسی سال 2014 صورت گرفته است، غیرقانونی میداند.
نگاهی کلی به مجموعه اختلاف دیدگاهها، رویکردها و اقدامهای روسیه و آمریکا در حوزههای مختلف، ایستا شدن مناسبات و حتی در مواردی عقبگرد روابط در دوره ترامپ نسبت به اوباما مانند وضع تحریمهای جدید ضد روسی، نشان میدهد، مسکو و واشنگتن برای رفع اختلافات راهی دراز و شاید هم بسیار سخت پیش رو دارند که گذر از آن و رسیدن زودهنگام حتی به نقطه مناسبات پیش از سال 2014 تقریباً ناممکن دیده میشود.
مهمترین دلایل چنین پیشبینی، کمتحرکی خواسته یا ناخواسته ترامپ و کاخ سفید برای بازسازی روابط با کاخ کرملین است بهویژه اینکه رئیسجمهوری آمریکا و نزدیکان خانوادگی و سیاسی وی در معرض اتهام ارتباط نامعمول با روسیه هستند و تحقیقاتی در این زمینه در کنگره و پلیس فدرال (اف بی آی) در حال انجام است.
ازاینرو، شاید ترامپ نمیخواهد بیش از گذشته خود را در معرض اتهامهای پررنگتر قرار دهد، زیرا در برابر گروهی از تندروترین اعضای ضد روسی مجالس سنا و نمایندگان آمریکا از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه به پیشگامی جان مک کین رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا قرار دارد که برای جلوگیری از انجام هر اقدامی با هدف بهبود روابط با روسیه، وضع تحریمهای بیشتر را عملی کردند.
این گروه همچنین درصدد سلب اختیار کامل رئیسجمهوری آمریکا برای هرگونه لغو یا کاهش تحریمهای ضد روسی هستند که از نگاه کارشناسان یکی از موانع اصلی در بازسازی روابط واشنگتن و مسکو بشمار میرود.
با توجه به این شرایط پرالتهاب و تنش، انتظار نمیرود نخستین دیدار پیش روی پوتین و ترامپ در هامبورگ آلمان، نتیجهای زودهنگام برای رفع اختلافهای گسترده یا حداقل گام گذاشتن برای کاهش آنها داشته باشد، جز اینکه گروه کاری کاخ سفید بتواند موانع ضد روسی در کنگره آمریکا را از میان بردارد، ولی این اقدام هم بسیار سخت و تقریباً ناممکن دیده میشود.
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com