دستاوردهای مبارزه با قاچاق کالا و ارز در چهارسال اخیر

 

به گزارش بولتن نیوز، متن این یادداشت به شرح زیر است:

در اجرای چهار وظیفه­ی مقرر قانونی شامل: سیاستگذاری، برنامه­ریزی، هماهنگی و نظارت بر امور اجرایی مربوط به مبارزه با قاچاق کالا، با ارتقاء سطح تعاملات و تشریک مساعی بین دستگاه­های عضو و نگرشی عمیق و علمی به موضوع قاچاق کالا و تکالیف مقرر در قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، سیاست­های راهبردی حاکم بر حل مسئله را تدوین و مبتنی بر آن، برنامه­ای پنج ساله تهیه و تصویب کرده و از سال 1393 اجرای برنامه موصوف توسط همه­ی دستگاه­های عضو به عنوان مطالبه­ی قانونی ستاد در حال پیگیری است.

قاچاق کالا و ارز پدیده­ای چند وجهی است که علل آن، برخوردار از ابعاد اقتصادی، فرآیندی، ساختاری، فرهنگی و اجتماعی بوده و مبارزه با آن نیز باید شامل همه ابعاد مذکور باشد، که مهمترین بعد آن، درمان ریشه­ای زمینه­ های اقتصادی قاچاق به شرح محورهای ذیل می­باشد:

اقتصاد غیر شفاف، رانت آفرین، یارانه­ای و...

پیچیدگی و طولانی بودن فرآیند تجارت فرامرزی و گران تمام شدن تجارت قانونی

ناکارآمدی نظام تعرفه­ و مالیات بر ارزش افزوده در برخی کالاهای وارداتی

معافیت­های غیرکارشناسی برای واردات کالا (مناطق آزاد، کوله بری، ملوانی و ...)

ضعف در اجرای قانون مقابله با پولشویی و عدم شفافیت در گردش پولی کشور

نا کارآمدی نظام بانکی و بیمه­ای برای حمایت از تولید داخلی

فقدان نظام و برنامه­ی جامع ارتقاء کمی و کیفی تولید مصنوعات داخلی

فقدان برنامه­ی جامع ارتقاء بهره وری و کاهش هزینه­های تولید

قدیمی بودن تکنولوژی تولید مصنوعات در داخل

ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در ابتدای دوره­ی جدید فعالیت خود در دولت یازدهم و به دنبال تصویب قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز در دی ماه 1392 و با توجه به بررسی­ها و آسیب شناسی­های انجام شده، برنامه­­­ای پنج ساله با چهار رویکرد اساسی زیر تدوین و اجراء کرد:

الف) پیشگیری: مبتنی بر اصلاح فرآیندها و شفاف­سازی گردش پول و کالا و رهگیری سیستمی آن.

ب ) تشدید مقابله: مبتنی بر مقابله با قاچاق سازمان یافته، کلان و حرفه­ای.(افزایش خطر قاچاق)

ج) مدیریت تقاضا: مبتنی بر اصلاح الگوی مصرف و اصلاح سبک زندگی جامعه.

د) ممانعت از بازگشت کالاهای مکشوفه به چرخه بازار.

 

فساد زدائی از طریق الکترونیکی و سیستمی کردن جریان اقتصادی کشور در همه­ی سطوح با هدف شفاف‌سازی فرآیندهای تجاری، گمرکی، حمل و نقل و انبارش کالا و قابل رهگیری کردن گردش کالا و پول(ریال و ارزهای خارجی) و همچنین حداقلی کردن مداخله­ی عامل انسانی(کارکنان دستگاه اجرایی)، تکلیف قانونی و رویکرد اساسی ستاد در حوزه­ی پیشگیری از قاچاق بوده که گرچه تا رسیدن به مرحله‌ی بلوغ و تکامل نهایی فاصله دارد، اما پیاده‌سازی و اجرای مراحل نخست این سامانه­ها نیز دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای برای اقتصاد کشور و موضوع مبارزه با قاچاق طی سه سال اجرای برنامه­ی موصوف داشته که بعضی از نتایج عینی آن به شرح ذیل تقدیم می­شود:

الف) افزایش درآمدهای گمرکی

ب) کاهش زمان فرآیندهای تجاری به ویژه ترخیص کالا از گمرکات اجرایی از حدود 26 روز در سال 92 به کمتر از 4 روز در سال 95.

ج) ارتقاء نظارت الکترونیکی بر جریان ترانزیت کالا از کشور با افزایش تعداد و ظرفیت دستگاه‌های XR و نصب پلمپ‌های الکترونیکی (G.P.S) و اتصال سیستمی گمرکات اجرایی مبدأ(مرز ورودی) و مقصد(مرز خروجی).

د) ایمن‌سازی نسبی رویه‌های گمرکی و سخت کردن امکان قاچاق از طریق مبادی رسمی با توجه به کاهش نقش عامل انسانی در این فرآیندها و حداقلی شدن ارتباط مشتری(ارباب رجوع) با کارکنان گمرک.

هـ) پی‌ریزی جریان نظارت هوشمند سیستمی بر فرآیند حمل و نقل کالا در کشور با اتصال مجوزهای حمل بار، الکترونیکی شدن صدور و ثبت بارنامه و اتصال دوربین‌های نظارت جاده‌ای به سامانه‌ی موصوف.

و) ارتقاء توان کشف قاچاق با اتکاء به مجموعه­ی اطلاعات ثبت شده‌ی الکترونیکی در سامانه‌های مختلف و بکارگیری عده و عده­ی بیشتر از کمتر از یک درصد در سال 1392 به بیش از 32درصد در سال1395.

در این ارتباط با توجه به اولویت‌های ابلاغی مبنی بر مبارزه با قاچاق کلان و سازمان یافته در مرز و مبادی مرزی و... اقدامات عملیاتی گسترده‌ای توسط دستگاه‌های عضو ستاد از جمله نیروی انتظامی با راه‌اندازی قرارگاه مرکزی مبارزه با قاچاق و 19 قرارگاه فرعی در استان‌های مرزی، ‌استان­های بارانداز قاچاق و استان­های مسیر قاچاق، وزارت اطلاعات با ایجاد قرارگاه عملیاتی سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی و ایجاد یا تقویت ساختار در استان‌های مختلف و... انجام شده است که نتیجه­ی آن دستیابی به رکورد بی سابقه­ی کشف حدود 15هزار میلیارد تومان قاچاق در سال 1395 است

ز) ایجاد امکان رهگیری جریان ارزی کشور و رصد سیستمی فرآیند ثبت سفارش، تقاضای ارز، تخصیص ارز، معرفی به بانک عامل، تأمین ارز، صدور LC، تسویه تعهد ارزی و پایش ارز تسویه نشده از محل هر تخصیص.

ح) ایجاد زیرساخت‌ الکترونیکی(سامانه سنای2) برای ثبت معاملات ارزی صرافی‌های مجاز با هدف پایش گردش ارز در بازارهای مختلف و محدود کردن میزان نقل و انتقال نقدی ارز در کشور وفق تکلیف قانونی.

ط) کاهش روزانه بیش از هفتاد میلیون لیتر توزیع و مصرف پنج‌ فرآورده‌های نفتی یارانه‌ای(نفت سفید، نفت کوره، نفت گاز، بنزین و گاز مایع) در کشور از متوسط مصرف روزانه 247 میلیون لیتر در سال 92 به میانگین مصرف روزنه 176 میلیون لیتر در سال 95.

ی) رهایی کشور از واردات نفت‌گاز(گازوئیل) و دستیابی به رکورد بی‌سابقه‌ی صادرات روزانه‌ حدود 450 هزار بشکه فرآورده‌های نفتی پالایشگاهی که در تاریخ یکصد ساله­ی صنعت نفت کشور بی‌سابقه می‌باشد(حرکت به سمت فروش فرآورده­ی پالایشگاهی بجای خام‌فروشی)

مجموعه جریان مقابله با قاچاق در حوزه‌های مختلف پیشگیری و مقابله دستاوردهای کلانی نیز داشته که اشاره به برخی از آنها به عنوان شاخص روند موفقیت جریان مبارزه با قاچاق ضروری به نظر می‌رسد:

1- کاهش حدودا 50درصدی حجم قاچاق سالانه کالا، از 25 میلیارد دلار در سال 92 به 8/19 میلیارد دلار در سال 93 و 5/15 میلیارد دلار در سال 94 و به حدود 6/12میلیارد دلار در سال 95

2- فرصت‌سازی برای صنایع و در نتیجه رونق تولیدات داخلی در بسیاری از کالاها از جمله پوشاک، کیف و کفش، پتو، پارچه، باطری خودرو، لاستیک، لوازم خانگی، لوازم صوتی و تصویری، سیگار و..

3- رونق تجارت قانونی در نتیجه­ی افزایش خطر قاچاق(رشد تجارت برخی کالاهای هدف از جمله پوشاک و...)

واضح است که حجم قاچاق کالا در سال 1395 که به تفکیک شامل، حدود 6/12 میلیارد دلار بوده است نیز حجم بزرگی است و باید اذعان کرد معادل 25درصد واردات قانونی کشور قاچاق به کشور انجام شده که برای اقتصاد جمهوری اسلامی کاملا شکننده و تهدید کننده­ی تولید داخلی و اشتغال مولد و پایدار می­باشد. لذا ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز و مجموعه­ی دستگاه­های عضو، به ملت شریف و عزیز ایران اسلامی اطمینان می­دهد کماکان در عمل به رهنمودهای حکیمانه­ی مقام معظم رهبری با همتی جهادی جریان مبارزه را راهبری و تا انتها ادامه خواهد داد.