نگاهت را به افق بسپار

به گزارش بولتن نیوز، دي‌ماه سال 93 که شبکه تلويزيوني افق به طور رسمي و به عنوان شبکه‌اي مستقل برنامه‌هاي خود را روي آنتن برد تا الان اين شبکه در جذب مخاطب تا حدودي سيري منطقي و رو به جلو را پشت سر گذاشته است. خيلي‌ها با طلوع اين شبکه و بيان شايعاتي درباره نسبت آن با يکي از نهادهاي انقلابي کشور که البته هيچ‌گاه تأييد يا تکذيب نشد، انتظار شبکه‌اي با برنامه‌هاي مرتبط با مخاطب خاص را مي‌کشيدند، اما سير دو سال و نيمه فعاليت اين شبکه روي آنتن نشان مي‌دهد که مديران آن براي جذب مخاطب عام برنامه‌ريزي مي‌کنند.

 

ابتدا گفته مي‌شد که قرار است حوزه فعاليت شبکه افق صرفاً پيرامون مفاهيم انقلاب اسلامي و دفاع مقدس باشد، اما به تدريج مديران اين شبکه به نگاه جامع‌تر و البته پردامنه‌تري از مخاطب رسانه دست يافتند. با نگاهي به عنوان و محتواي بسياري از برنامه‌هاي اين شبکه که طي يک‌سال گذشته تا به حال روي آنتن رفته به راحتي مي‌توان ردپاي شکار مخاطب عام در اين شبکه را مشاهده کرد. رويکردي که البته منطقي و معقول به نظر مي‌رسد. رسانه با مخاطب شناخته مي‌شود و هر قدر اين مخاطب از وسعت و حجم بيشتري برخوردار باشد جايگاه و منزلت ويژه‌تري در جامعه براي آن مي‌توان در نظر گرفت، چراکه سنجش ميزان اثرگذاري رسانه با مخاطب آن قابل محاسبه است. شبکه افق در يک دوره نه‌چندان طولاني به‌طور طبيعي جزو شبکه‌هايي به حساب مي‌آمد که درباره آنها گفته مي‌شد داراي مخاطباني به گستره خانواده عوامل و کارمندانش است، اما به مرور اين شبکه نشان داد که براي جذب مخاطب عام دورخيز کرده است. 

مجله تلويزيوني 180 درجه را بايد موفق‌ترين برنامه شبکه افق ناميد؛ جايي براي گفت‌و‌گو و مناظره داغ با حضور چهره‌هاي شناخته شده در موضوعات مختلف که البته براي جذب مخاطب عام احتياج به تزريق خلاقيت‌هاي بيشتري دارد. 

    

اهميت خلاقيت

رويکرد عامه‌پسند شبکه افق بيش و پيش از همه با پخش برنامه عصرانه با موضوع بررسي رسانه‌هاي مکتوب که کپي‌برداري از برنامه «اتاق خبر» شبكه ماهواره‌اي «من و تو» بود، مي‌رفت تا روند اميدوارکننده‌اي به خود بگيرد، ولي اين برنامه با اشکالات عديده‌اي که از آن رنج مي‌برد هيچ‌گاه نتوانست تأثيرگذار باشد و مورد توجه ژورناليست‌ها و مخاطبان قرار بگيرد. شيوه‌هاي خلاقانه برخي شبکه‌هاي معاند که حتي برنامه‌سازي در بخش خشکي مانند خبر را با تحولات جدي مواجه کرد باعث شد رسانه ملي نيز براي از دست ندادن بيشتر مخاطب در تکاپوي تغيير نگرش و تزريق خلاقيت در برنامه‌سازي بيفتد. اين تحولات هرچند دير، اما به شکلي تدريجي پس از رويدادهاي سال 88 که آغاز راه‌اندازي بخش فارسي بي‌بي‌سي در تلويزيون بود، شدت بيشتري به خود گرفت و امري غيرقابل اجتناب بود، اما برنامه «عصرانه» هنوز با بسياري از جنبه‌هايي که مي‌تواند به دامنه‌دار‌تر شدن مخاطب منجر شود فاصله زيادي دارد. مواردي از قبيل آماتور بودن بيش از حد مجريان که ضعف در بيان و سهل‌انگاري در خلق کاراکتر را دربر مي‌گيرد تا ضعف محتواي غيرخلاقانه و بدون ايده اين برنامه، اما در نهايت اين برنامه اگر كمي خلاقيت با چاشني اجراهاي مناسب داشته باشد، مي‌تواند به يكي از برنامه‌هاي پرمخاطب سيما تبديل شود كمااينكه برنامه «اتاق خبر» شبكه «من و تو» متأسفانه در ايران طرفداران زيادي دارد. 

   

فهم ارزش‌هاي مخاطب عام

شبکه افق در بحبوحه تجديد نگرش‌ها در برنامه‌سازي سيما همراه با تحولات سياسي و اجتماعي کشور پا به ميدان گذاشت و مشخصاً از سال گذشته نشانه‌هاي اهميت به طيف‌هاي مختلف جامعه تا حدودي در آن ديده شد. اينکه براي تأثيرگذاري بر جامعه هدف بايد انقلابي‌ترين و ديني‌ترين مفاهيم و مضامين را با زبان سرگرمي يا عامه‌پسند ارائه داد را مي‌شد تا حدودي در نوع و جنس برنامه‌هاي اين شبکه به چشم ديد هرچند شبکه افق با اين رويکرد توانست قدري بيشتر از قبل در جذب مخاطب عام توفيق حاصل کند، اما هنوز در توليد برنامه‌اي که بتواند رقيبي براي برنامه‌هاي پربيننده و مخاطب‌پسندي چون خندوانه و دورهمي باشد موفقيتي به دست نياورده، با اين حال آنچه اهميت دارد اين مسئله است که مديران اين شبکه نشان داده‌اند به اصل فرهنگ‌سازي از راه سرگرمي و احترام به مخاطب عام اعتقاد و ايمان دارند و هدف‌گذاري‌هاي خود را مبتني بر لحاظ دو عنصر ارزش‌ها و سرگرمي در کنار هم به پيش مي‌برند. 

   

متفاوت بودن

اينکه شبکه افق مي‌خواهد در مقايسه با شبکه‌هاي ديگر سيما متفاوت عمل کند و از اين جهت هويت و شخصيتي منحصر به فرد داشته باشد، رويکردي است که تا حدي در برنامه‌هاي اين شبکه به چشم مي‌آيد. رسانه ملي همواره و به‌طور سنتي از شباهت بسياري از شبکه‌ها به يکديگر رنج برده است، گويي که اين شباهت‌ها به دليل يکپارچگي افکار و ايده‌هاي مديران و کمرنگ شدن خلاقيت و نيز وجود نوعي تصلب به سختي رنگ تغيير به خود مي‌گيرد، اما ردپاي تحول‌خواهي و تمايل به متفاوت بودن در برنامه‌هاي شبکه افق غيرقابل انکار است. دليل اين هويت‌طلبي را بايد در تيم جوان‌تر، پوياتر، خلاق‌تر و البته جوياي نام‌ اين شبکه يافت. اعتماد به نيروهاي تازه نفس موردي است که مديران رسانه ملي به راحتي با آن کنار نيامده‌اند، ولي شبکه افق راه خود را رفته است. 

  

هدفمندي در پخش مستند

افق در پخش مستند هم هدفمند عمل مي‌کند. پخش ميراث آلبرتاي3 اتفاق خوبي بود که در اين شبکه افتاد. مستند «تک‌تيراندازان زينب» روايتگر تشکيل بسيج مردمي سوريه در مقابل تکفيري‌ها با استقبال مواجه شد. مجموعه مستند پرتره «دکوپاژ» با موضوع زندگي و آثار کارگردانان سينماي ايران در انتخاب سوژه‌هاي خود به طيفي خاص محدود نشد. زندگاني قشر کارگر و کم‌درآمد جامعه نيز موضوعي است که در شبکه افق از آن غفلت نشد. مجموعه مستند «سيم آخر» روايتگر مشاغل سخت در اجتماع و گفت‌وگو با کساني است که به حرفه‌اي دشوار مشغول هستند. 

موضوع سبک زندگي در افق جدي گرفته شده است. «ناهار فاميلي» برنامه‌اي است که فرصت رقابت خانوادگي در هنر آشپزي را فراهم مي‌کند. در سوي ديگر «محرمانه خانوادگي» به سؤالات مختلف در مورد ازدواج مي‌پردازد؛ يافتن همسر در فضاي مجازي، ازدواج در سن بالا و مشکلات آن، خواستگاري سنتي، ازدواج دانشجويي و ازدواج با فاميل از جمله موضوعاتي است که در اين برنامه مورد بررسي قرار مي‌گيرند.

 

كم بودن برنامه‌هاي نمايشي هم يكي از ضعف‌هاي اين شبكه است. امسال پاي سريال‌هاي کره‌اي با موضوعات استراتژيک هم به شبکه افق باز شد. کيمياگر عنوان سريالي است که با محوريت نقد ليبراليسم اقتصادي پخش مي‌شود و استقبال خوبي هم از آن به عمل آمد. از ويژه‌برنامه تحويل سال افق هم بايد به عنوان برنامه‌اي موفق ياد کرد. مديران شبكه براي جذب مخاطب ناگزير بايد به سمت توليد برنامه‌هاي نمايشي از قبيل تله‌فيلم، سريال و آيتم‌هاي نمايشي بروند. 

   

ايدئولوژي و آرمان تعطيل نيست

پرسش با اهميتي که درباره شبکه افق و ادامه راه آن پيش مي‌آيد، اين است که اين شبکه آيا مي‌تواند شبکه هدفمند تلويزيون باشد؟ در افق قرار نيست محتوا به پاي جذابيت ذبح شود. در واقع ايدئولوژي تعطيل نشده است. سرگرم کردن مخاطب هدف غايي هيچ رسانه‌اي نيست. در اين وادي برنامه عصر نادر طالب‌زاده با دکور و طراحي صحنه‌اي حرفه‌اي و طرح مباحث روز و راهبردي جهان اسلام موفق نشان داده است. در سويي ديگر برنامه زنده «جهان‌آرا»، شامل گفت‌وگوهايي صريح و شفاف در مورد موضوعات و چالش‌هاي تاريخي و روز ايران از خاستگاه گفتمان انقلاب اسلامي توانسته مخاطب خود را پيدا کند. به هر حال به نظر مي‌رسد رويكردي را كه مديران و برنامه‌سازان اين شبكه از سال گذشته هدف قرار داده‌اند كم‌كم دارد به بار مي‌نشيند و اين اميدواري وجود دارد كه شبكه افق در آينده‌اي نزديك به يك شبكه اصلي و هدف براي مخاطبان عام در كنار شبكه‌هاي با قدمتي مثل يك و 3 باشد.

منبع: روزنامه جوان