سایه سنگین رکود از صنایع سیمان کنار می‌رود؟ /خطر در کمین بازارهای صادراتی سیمان ایران

گروه اقتصادی: ركود صنعت سیمان در سال‌های اخير بيشتر خود را نشان داده است. با کاهش بهای نفت و رسیدن اثر فوری این کاهش به بودجه عمرانی، پيمانكاران از دولت طلبکار شدند و در نتیجه بسیاری از پروژه‌های عمرانی متوقف شد؛ این اتفاق در سه سال گذشته سبب شد تا بخش مسکن و عمران کشور دچار رکود شود. مهمتر آنکه این اتفاق زنگ خطر برای صنعتي كه مسير رشد را طي می‌کرد، به صدا درآورد.

به گزارش بولتن نیوز، اگرچه ركود ساخت‌وساز در بخش مسكن طي سه سال گذشته تأثیر مستقيمي در كاهش تقاضای سيمان داشته، اما اين صنعت در بازار صادرات خود هم دچار مشکل شده است. یکی از بازارهای صادراتی ایران، عراق است كه در سال‌های اخير برای ساخت‌وسازهای خود از ايران سیمان خریداری کرده است. اگرچه با شدت گرفتن ناامنی‌ها در اين كشور به واسطه حضور گروه تروريستي داعش، صادرات كالاهای ايراني از جمله سيمان دچار مشکل شد، اما عراقی‌ها هم با احداث كارخانه سيمان در كشورشان توانستند بخشي از سيمان موردنیاز خود را تأمین كنند. با کاهش تقاضا برای سيمان ايران رقابت ميان توليدكنندگان برای صادرات به عراق افزايش يافت و اين موضوع به شكسته شدن قيمت سيمان صادراتي شد. تركيه از جمله کشورهایی است که به شدت به دنبال به دست آوردن بازار عراق در سیمان است. رکود در صنایع داخلی ایران و کاهش تولید سیمان سبب شده تا ترک‌های مترصد بازار عراق خود را در این ماراتن جلوتر ببینند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تولید سیمان کشور در پایان سال 95 به 70 میلیون تن رسیده که در مقایسه با سال 93 به میزان 4 ميليون تن افزایش داشته است.

صنعت سيمان در ایران عمری 80 ســاله دارد. سهم اين صنعت از توليد ناخالص داخلي حدود 2 درصد برآورد شده است. كاهش مصرف سيمان در داخل موجب شده تا مصرف سرانه اين كالا در كشور از 750 به كمتر از 600 كيلوگرم برســد.

عبدالرضا شیخان دبير انجمن كارفرمايان صنعت سيمان در اين رابطه می‌گوید: «توليد سيمان بستگي به بازار مسكن دارد و حالا كه ركود بر بازار ساخت‌وساز و پروژه‌های عمراني كشور خيمه زده، توليد اين صنعت با كاهش روبه‌رو شده است. به علاوه اينكه اين صنعت در كشور ما مشكلات سنتي و دیرینه‌ای چون شرايط سوخت و برق‌رسانی به کارخانه‌های سيمان در زمستان دارد. در حال حاضر 72 واحد توليد سيمان خاكستری در كشور فعاليت دارند كه ظرفيت توليد ساليانه آن‌ها 70 ميليون تن است. قیمت تمام‌شده تولید سیمان طی سال‌های اخیر به دلیل بالا رفتن قیمت مواد اولیه، مواد معدنی، دستمزد نیروی انسانی و هزینه‌های پیمانکاری افزایش داشته است که بر وضعیت تولید کارخانه‌ها تأثیرگذار است.»

ايران چهارمين توليدكننده سيمان در جهان محسوب می‌شود. بر اساس پیش‌بینی انجام‌شده برای افق 1404 بايد ميزان توليد سيمان در كشور به رقم 120 ميليون تن برسد كه دو برابر توليد فعلي است. مجموع توليد سيمان در جهان در سال 2015 به 4 ميليارد و 422 ميليون تن رسيده است. اين صنعت كه از مهم‌ترین صنايع بورسي در ايران به حساب می‌آید طي دو سال گذشته به دليل شرايط ركودی با كاهش بازدهي در سود سهام مواجه شده است.

لغو تحریم‌ها كه از اواخر دی‌ماه سال گذشته با اجرای برجام روی داد، اميدها را برای بازگشــت به دوران رونق افزايش داده است. اقتصاد ايران كه در نيمه اول دهه 90، رنگ رونق را نديده است، به دنبال رشد بالای ۵ درصد در سال‌های نيمه دوم اين دهه است.

در قانون برنامه ششم توسعه، نرخ رشد 8 درصدی هدف قرار دارد. کارشناسان معتقدند، اگر حركت اقتصاد بر اساس پیش‌بینی‌های داخلي و بین‌المللی درباره رشد اقتصادی آغاز شود، صنعت سيمان هم می‌تواند دوران جدیدی را تجربه كند. از طرفي واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصي می‌تواند به رونق صنعت سيمان منجر شود.

سیمانی‌ها در سال جاری اميدی كوچك به افزايش ساخت‌وساز مسكن دارند. پیش‌بینی بانك مركزی نشان می‌دهد كه در نيمه دوم سال جاری امكان بازگشت رونق به بخش ساختمان و مسكن وجود دارد. آمارهای معاملات مسكن در سه‌ماهه چهارم سال 95 هم نشان داد که تحولاتی درراه است. هرچند تعداد معاملات مسكن افزایش‌یافته اما حجم آن‌چنان نبوده كه بتوان نشانه‌ای از رونق را در آن مشاهده كرد.