اردوغان و اقتصاد رو به زوال ترکیه

دولت ترکیه در آستانه به کرسی نشاندن رجب طیب اردوغان به‌عنوان سلطان نوین عثمانی تحرکاتی را برای خروج از بحران عمیق اقتصادی در داخل شروع کرده است. رجب طیب اردوغان هم‌زمان با سیر سقوطی ارزش لیر ترکیه خواهان بسیج ملی برای کنترل دلار و کاهش سقوط لیر شد و از مردم ترکیه خواست ارزهای خود را به لیر تبدیل بکنند و نگذارند که لیر بیشتر از این سقوط آزاد داشته باشد.

هم‌زمان برای اینکه مردم ترکیه به خرید تشویق شوند مالیات‌ها را بر مبلمان و لوازم‌خانگی کاهش داد به این امید که مردم با خرید و تزریق پول در بازار روبه‌مرگ ترکیه کمک کنند اقتصاد سروسامانی به خود بگیرد. در همین راستا برای خرید مسکن اقدامات تسهیلاتی در نظر گرفته شد و دولت بانک‌ها را مأمور دادن تسهیلات به کسانی کرد که خانه می‌خرند. این بانک‌ها موظف شدند تسهیلات داده و آن را در مدت 20 سال از مشتریان خود باز پس بگیرند، نکته مهم در این خصوص این بود که ساختمان‌هایی که خریده می‌شد متعلق به یک شرکت بزرگ ساخت‌وساز وابسته به دولت بود. به‌عبارت‌دیگر میلیاردها لیر مردم با این تاکتیک وارد جیب سلطان نوین عثمانی گردید.

اردوغان دولتش را مأمور کرده است که به بهانه ترور اقتصادی شمار زیادی را استخدام بکند و به این منظور بسیج استخدام را به راه انداخته است و هدف آن‌هم این است که نرخ بیکاری را در این کشور کاهش دهدبینالی ییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه نیز به‌نوبهٔ خود محاسباتی کرد و این فرمول را ارائه داد: «اگر هر عضو اتحادیه بورس کالا و اتاق‌های بازرگانی تنها یک نفر را استخدام کند، ۱.۵ میلیون نفر کار خواهند داشت. اگر ما عدد را به دو تن برسانیم، آنگاه سه میلیون [شغل جدید] خواهیم داشت.»

اردوغان به این منظور فشار گسترده‌ای را بر جامعه تجاری ترکیه وارد کرده است به این امید که از افت اقتصادی شدید در ترکیه بکاهد.

این فشارها در حالی است که بر اساس آمار مؤسسه آمار ترکیه آخرین ارقام مربوط به بیکاری نشان از رشد بیکاری دارد. بر این اساس نرخ بیکاری ۱.۶ درصد دیگر در ماه نوامبر افزایش یافت تا به ۱۲.۱ درصد برسد و یک رکورد هفت‌ساله را بشکند. این بدان معناست که خیل بیکاران، از ۵۹۰ هزار تن به سه میلیون و ۷۰۰ هزار نفر رسیده است. شرایط در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال هشداردهنده‌تر است؛ در این گروه سنی، بیکاری با ۳.۵ درصد افزایش، به ۲۲.۶ درصد رسیده است.

حالا با این سیاست‌ها و تدابیر و وضعیت اردوغان امیدوار است رفراندوم برای اصلاح قانون اساسی ترکیه موفق باشد. اردوغان به این بهانه که در ترکیه باید یک نفر تصمیم‌گیرنده وجود داشته باشد و نباید پست نخست‌وزیری باقی بماند می‌رود که قدرت را تمام و کمال در دستان رئیس‌جمهور که خودش است قبضه کند. اردوغان به این بهانه و برای رسیدن به اهداف خود جامعه اقتصادی ترکیه را بشدت تحت‌فشار قرار دادده است و هر شرکتی که مخالف این خواسته باشد بایکوت و در معرض نابودی قرار می‌گیرد.

کمال قلیچداراوغلو، رهبر حزب مردم جمهوری‌خواه ترکیه، بزرگ‌ترین حزب اپوزیسیون این کشور در گفت‌وگو با خبرگزاری دوغان برای نمایشی جلوه دادن اقدامات اردوغان و بهانه‌هایش» این سؤال را مطرح کرد که چرا بر اساس تغییرات قانون اساسی نخست‌وزیری حذف می‌شود؟ دولت می‌گوید که یک قدرت دوگانه وجود دارد اما چنین چیزی در ترکیه نیست. بنعالی ییلدیریم نه قدرت کافی و نه ظرفیت اعتراض به حرف‌های اردوغان را دارد.

وی در ادامه اظهاراتش از ییلدیریم خواست که به‌طور مؤثر و فعالانه رفتار کند. او افزود: تمام قدرت نباید تحت کنترل یک فرد باشد. چنین اتفاقی در تاریخ ترکیه رخ نداده است. این مسئله می‌تواند برای جامعه ترکیه فاجعه‌آمیز» باشد. دراین‌باره می‌توان به دوران حکومت هیتلر و موسیلینی اشاره کرد.

حکومت هیتلری اردوغان اکنون در اقدامی جدید دستور استخدام 20 هزار معلم را صادر کرده است. البته این استخدام‌ها به‌صورت قراردادی خواهند بود تا بعد از پایان رفراندوم آموزش‌وپرورش ترکیه امکان اخراج آن‌ها را به‌راحتی داشته باشد. مشوق‌های اقتصادی که داده‌شده بعد از پایان همه‌پرسی در ترکیه به پایان خواهد رسید و این قشرهای اقتصادی ترکیه هستند که دست از پا درازتر با معضلات بزرگ‌تری روبرو خواهند شد که نه‌تنها درصحنه سیاسی بلکه درصحنه اقتصادی نیز برای ترکیه فاجعه‌بار خواهد بود.

اردوغان در این مرحله یک تحرک مصنوعی را در اقتصاد ترکیه شروع کرده است که با نشستن بر تخت سلطانی بدون شک دغدغه‌ای بابت اخراج هزاران نفر که استخدام‌شده و اخراج خواهند شد و هزاران نفری که خانه خریده و توان پرداخت ندارند نخواهد داشت همان‌طور که دغدغه دوستان خود را در تمام این مدت نداشته است.