کاهش میزان تخصیص بودجه بخش‌های نظامی / رشد 40 هزار میلیارد تومانی بودجه جاری کجا رفت؟

گروه اقتصادی: این روزها بودجه سال آینده کل کشور در صحن علنی مجلس در حال بررسی است؛ بودجه‌ای که به گفته کارشناسان در روزگار رکود، دولت پرخرج در بودجه جاری و کم‌خرج در بودجه عمرانی، به تصویر کشیده است.

به گزارش بولتن نیوز، بر اساس گزارش تفریغ بودجه سال 93 بودجه جاری دولت 130 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم در سال 94 با رشدی 40 هزار میلیارد تومانی به 170 هزار میلیارد تومان رسیده است درواقع این رشد نشان می‌دهد که باوجود فرصت‌های فراوان برای دولت در راستای کاهش بودجه نه‌تنها از بودجه جاری دولت کاسته نشده، بلکه بیش از تورم محقق شده دوساله گذشته رشد کرده است.

کارشناسان می‌گویند، با احتساب تورم دوازده‌ماهه منتهی به اسفند، بودجه دولت باید 15.2 در سال 93 و 11.9 در سال 94 رشد می‌کرد، حال‌آنکه این اتفاق نیفتاده و حتی اگر این رشدها هم محقق می‌شد، بازهم باید رشد بودجه پنج هزار میلیارد تومان از وضع فعلی کمتر بود.

درست در نقطه مقابل بودجه جاری، بودجه عمرانی قرار دارد. بودجه‌ای که وضعیت غم‌انگیزی داشته و درواقع به‌جای آنکه مورداتکا دولت برای خروج از رکود باشد، عملاً به ذخیره دولت برای خرج بودجه عمرانی تبدیل‌شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد، بودجه عمرانی محقق شده از حدود 21 هزار میلیارد در سال 92 با اندکی افزایش به 26 هزار میلیارد تومان در سال 94 رسیده و شنیده‌ها از سال 95 هم حاکی است که این وضعیت برای بودجه عمرانی امسال هم تداوم خواهد یافت و در خوش‌بینانه‌ترین حالت حدود 40 درصد از بودجه عمرانی 45 هزار میلیارد تومانی امسال تخصیص خواهد یافت.

استدلال خطای کاهش درآمد نفت

افزایش بودجه جاری یکی از انتقادات دائمی کارشناسان به دولت در فصل بودجه‌ریزی است. دولت به‌هیچ‌عنوان زیر بار کاهش بودجه جاری نمی‌رود. استدلال این است که این توان به دلیل کاهش درآمد دولت درنتیجه کاهش قیمت نفت وجود ندارد، این در حالی‌ است که تصور که با کاهش درآمد نفت، مجموع درآمد دولت کاسته شده است کاملاً اشتباه است. چه آنکه درآمدهای مالیاتی از حدود 38 هزار میلیارد در سال 92 به 90 هزار میلیارد در سال ٩٥ افزایش‌یافته است. این رقم درواقع به‌طور کامل کسری درآمد ریالی دولت نسبت به سناریوی نفت 75 دلاری را تأمین کرده است.

بررسی نشان می‌دهد که نفت 70 تا 80 دلاری برای اقتصاد ایران بهینه است و ضمناً در این عدد هم بودجه تراز می‌شود. بنابراین به فرض صحت کسری درآمد دولت، نباید بودجه جاری دولت با سرعتی بیشتر از افزایش دستمزد و تورم افزایش می‌یافت.

از سوی دیگر، بررسی بودجه جاری دولت نشان می‌دهد که علی‌رغم تحقق بیش از صددرصدی بودجه جاری، در بخش‌هایی مثل بودجه نظامی، ارتش و سپاه که آن‌ها هم جزئی از بودجه جاری هستند، تنها 20 درصد از بودجه محقق شده است. به‌بیان‌دیگر این استدلال که دولت در همه بخش‌ها پرخرج است اشتباه است و در بخش‌هایی خشکسالی شبه عمدی و در بخش‌هایی وفور نعمت برپاست.

کارشناسان اقتصادی می‌گویند، دولت می‌توانست بخشی از بودجه جاری را از محل حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی و کاهش بودجه شرکت‌های زیان ده دولتی جبران کند، که این اتفاق نیفتاده است.