انتخاب مرگبار سرهنگ

حكومت سرهنگ قذافي مرگبارترين روش را براي فرو نشاندن اعتراض مخالفانش انتخاب كرده است. در عرصه جغرافياي سياسي خاورميانه عربي، ليبي يك قطعه متفاوت و منحصر به فرد است و اين تفاوت اكنون خود را در مواجهه خونين حكومت با مردم نشان مي‌دهد. قذافي نام رسمي ليبي را جماهير سوسياليستي خلق خوانده اما اكنون 41 سال از زماني كه او قدرت را در اين كشور به دست گرفت، مي‌گذرد. در خاطره ايراني‌ها حكومت قذافي به سبب ربودن از محبوب‌ترين چهره‌هاي شيعيان لبنان (امام موسي صدر) همواره تصويري سياه داشته است؛ به نوعي كه امام راحل هيچ‌گاه به نظام پليسي قذافي روي خوش نشان نداد.
نظام سياسي ليبي نمادي از رژيم‌هايي است كه پايه‌هايش را بر تحقير مردم در داخل و زدوبند سياسي در خارج استوار كرد. 4 دهه حكومت قذافي حاوي نمونه‌هاي بيشمار از چنين اسلوب زمامداري است. قذافي از بستر سوسياليسم برخاست، در ميانه راه مدعي پان عربيسم و نجات اعراب و وحدت آفريقا شد و در نهايت وارد تباني سياسي با غرب گرديد و براي حفظ قدرت خويش كل سرمايه به اصطلاح هسته‌اي‌اش را در يك كشتي روانه غرب نمود.
جرقه قيام مردم ليبي 26 بهمن (15 فوريه) روشن شد. در اين روز حدود 500 تا 600 معترض در دومين شهر ليبي بنغازي تجمع كردند و با پليس درگير شدند. تنها دو روز پس از اين اتفاق بود كه گروه‌ها و اقشار مختلف ليبي اعلام كردند كه به نشانه تداوم جنبش‌هاي عربي 17 فوريه را روز خشم انتخاب كرده‌اند. چنين سطحي از اعتراض و ناآرامي‌ در اين كشور در چهار دهه گذشته بي‌سابقه است. اتفاقي كه جنبش ليبي را به تراژدي كشتار جمعي تبديل كرده، استراتژي خاندان قذافي است. سيف‌الاسلام، پسر پرنفوذ قذافي با تفكري شبيه پدرش ديروز سياست <حمام خون> را در سخنان تلويزيوني خود اعلام و اظهار داشت: <ارتش ليبي مثل ارتش مصر يا تونس نيست. آنها تا آخرين نفر و تا آخرين گلوله در حمايت از معمر قذافي خواهند جنگيد.> اين سخن فرزند تحصيلكرده غرب قذافي را اغلب ناظران فراتر از يك بلوف سياسي براي ارعاب و تهديد تلقي كردند. نيروهاي امنيتي ليبي شامل يك ارتش ميليشيايي 50 هزار نفري است كه وفاداري به حاكميت ويژگي اصلي آنها است، لذا مي‌دانند كه اگر حكومت قذافي از هم بپاشد، سرنوشت آنها نيز بدتر از همه ارتش‌هاي عربي خواهد بود. اكنون در ميدان نزاع، سيف‌الاسلام از همين مشخصه سازمان امنيتي ليبي بهره كامل گرفته است. 

او در چند سال اخير رابط قذافي در معامله با غرب بوده است. حتي ديروز نيز در اوج قيام مردم با وزير خارجه انگليس وارد گفت‌وگو شد و اكنون اين پيام را به خارج مي‌دهد كه در ليبي ارتش اين خود مختاري را ندارد و به عبارتي حيات سازمان‌هايي به نام كميته خلق يا ارتش خلقي به حيات خاندان قذافي بسته است. ظرف چند سال اخير اين سلسله مراتب وفاداري ايدئولوژيك و تشكيلاتي را فرزندان قذافي در ارتش تعميق بخشيده‌اند. سه فرزند او اكنون رأس هرم ارتش و نيروهاي امنيتي قرار دارند. معتصم مشاور اداره امنيت ملي است. خميس، پسر سوم او فرمانده ارشد ارتش و سعدي پسر چهارم او داراي عالي‌ترين درجه نظامي در ارتش ليبي است. مطابق گزارش‌ها هم‌اكنون در جنگ خياباني بنغازي در شرق كشور خميس فرماندهي امنيت اين منطقه را بر عهده دارد. يگان تحت امر سعدي نيز به او پيوسته و دو برادر در حال سركوب قيام مردمي در بنغازي هستند. شهري كه تاكنون نزديك به 300 نفر از معترضان آن كشته شده‌اند. از نگاه تحليلگران خاورميانه آنچه اين روزها در ليبي و به طور خاص بنغازي روي مي‌دهد، دور از انتظار نبود و معمر قذافي پيش از اين نيز نشان داده كه هرچند در سياست خارجي اهل معامله است، اما در دفاع از قدرت سياسي از مشت آهنين و عنصر خشونت بهره كامل مي‌گيرد. او در سال‌هاي نخست دهه 1980 نيز گروه‌هاي سركوب‌ را تشكيل داد كه موظف بودند مخالفان اين كشور را كه در خارج از مرزهاي ليبي در تبعيد بودند از ميان بردارند. اين جوخه‌هاي ترور آن روز چندين نفر از مخالفان را در خارج از مرزهاي اين كشور كشتند.
اما چنين سياستي در قبال جنبش‌هاي مردمي عرب كه به روش تظاهرات مسالمت‌آميز خواهان تغيير هستند بسيار خطرناك‌تر است. قانون «بكش تا كشته نشوي» قذافي اگر در ليبي پا بگيرد بدون شك چشم‌انداز ديگر قيام‌هاي مردمي جهان عرب را نيز تيره خواهد ساخت…

بنابراين واكنش جامعه بين‌الملل بويژه جهان اسلام در قبال فجايع ليبي بسيار تعيين‌كننده است. بايد ديد حاميان خارجي قذافي بخصوص انگليس كه تاكنون به درآمد 80 ميليارد دلاري او از نفت چشم داشته در قبال كشتارهاي وسيع صورت گرفته دست از حمايت او بر خواهند داشت و آيا قذافي تأثيري از اين فشارها و انتقادها خواهد پذيرفت؟ نكته قابل تأمل اين است كه معمر قذافي نيز همانند حسني مبارك جانشين مشخصي را براي خود تعيين
نكرده است.
حاكم 41 سال اخير ليبي بيش از گذشته در نقش بازيگري پيچيده ظاهر شده و حال بايد ديد دوستان اروپانشين سيف‌الاسلام فرصت ديگري براي بقاي سياسي آنها فراهم خواهند كرد يا به صداي مردم سرخورده از سركوب و تحقير گوش فرا خواهند سپرد؟

منبع:ایران-یادداشت روز